آربیتروم (Arbitrum) یکی از راهکارهای لایه دوم اتریوم است که با پیاده‌سازی تراکنش‌های خارج از زنجیره، تراکنش‌ها را سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کند. از این رو، بررسی جامع اینکه آربیتروم چیست و چه مزایا و کاربردهایی دارد، می‌تواند برای کاربران ارزهای دیجیتال مفید باشد.
راهکارهای لایه دوم بلاک چین اتریوم مانند آربیتروم، نقش مهمی در مقابله با چالش شلوغی بیش از حد شبکه، افزایش مقیاس‌پذیری و بهبود کارایی شبکه اتریوم دارند که منجر به بهبود عملکرد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند می‌شود. از طرف دیگر، چنین بهبودی در شبکه امکان پذیرش هرچه گسترده اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در اکوسیستم دیفای (DeFi) را فراهم می‌کند.
در این مقاله می‌خواهیم تا ضمن معرفی شبکه آربیتروم، نحوه عملکرد آن را بررسی کرده، نگاهی به اکوسیستم آن و اجزایش داشته باشیم و مقایسه‌ای بین این راهکار لایه دوم و رقیب اصلیش داشته باشیم. در ادامه نیز به شما خواهیم گفت که توکن آربیتروم چیست، چه کاربردهایی دارد و چگونه می‌توانید آن را خریداری کنید.
آربیتروم چیست؟
آربیتروم (Arbitrum) یک راهکار مقیاس‌پذیری لایه دو است که که به‌عنوان یک رول آپ خوش‌بینانه (optimistic rollup) شناخته می‌شود. برای مقابله با چالش‌های ناشی از ازدحام شدید شبکه، کارمزدهای سرسام‌آور تراکنش‌ها و زمان انتظار طولانی برای تأیید تراکنش‌ها طراحی و عرضه شده است.
درواقع آربیتروم با تجمیع و اجرای تراکنش‌ها در فضایی خارج از شبکه اصلی اتریوم و بدون نیاز به اعتبارسنجی بی‌واسطه در بلاک چین، زمان و هزینه‌های مربوط به تراکنش درون زنجیره‌ای (On-Chain) را کاهش می‌دهد.
علاوه بر مقیاس پذیری، آربیتروم قابلیت‌های دیگری مانند امکان استفاده از اپلیکیشن‌های مبتنی بر وب ۳، استقرار قراردادهای هوشمند و افزایش امنیت در سطح شبکه اتریوم را به کاربران خود ارائه می‌دهد. این راهکار لایه دوم با ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیز سازگار است و امکان فعالیت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در سراسر اکوسیستم اتریوم را مهیا می‌کند.
تاریخچه آربیتروم
شبکه آربیتروم توسط آربیتروم فاندیشن (Arbitrum Foundation) اداره می‌شود. رهبری تیم بلاک چین آن نیز برعهده هری کالودنر (Harry Kalodner) و استیون گلدفدر (Steven Goldfeder) است که مسئولیت‌های کلیدی در شرکت توسعه‌دهنده شبکه آربیتروم یعنی آف‌چین لبز (Offchain Labs) دارند.
در سال ۲۰۱۵ و زمانی‌که پرفسور اد فلتون (Ed Felten)، استاد دانشگاه پرینستون مأموریت مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم را به گلدفدر و کالودنر محول کرد، مفهوم آربیتروم زاده شد. سال ۲۰۱۸ شاهد انتشار وایت پیپر آربیتروم وان چین (Arbitrum One Chain) یا آربیتروم کلاسیک و راه‌اندازی آن بودیم.
همچنین در سال ۲۰۲۱ این پروژه با جمع‌آوری ۱۲۰ میلیون دلار سرمایه جدید به رهبری لایت‌اسپید ونچرز (Lightspeed Ventures) ارزش شبکه خود را به ۱.۲ میلیارد دلار رساند. بازنشستگی آربیتروم وان چین و معرفی نیترو (Nitro) مهم‌ترین رویداد سال ۲۰۲۲ بود که منجر به تغییر نام آن به آربیتروم کلاسیک (Arbitrum Classic) شد و در سال ۲۰۲۳ نیز شاهد ظهور نوا (Arbitrum Nova) بودیم.
شبکه آربیتروم چیست و چگونه کار می‌کند؟
شبکه آربیتروم، تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر در اکوسیستم اتریوم را نسبت به شبکه اصلی آن ارائه می‌کند. برای انجام این کار نیز یک راه‌حل ساده دارد: خارج‌کردن تراکنش‌ها از شبکه اصلی اتریوم. آربیتروم نقش یک زیرمجموعه در شبکه اصلی اتریوم را دارد و همین امر، امکان تسهیل انجام تراکنش‌ها با استفاده از این روش را فراهم کرده است.
این راهکار لایه دوم، برای پردازش هر تراکنش، دستیابی به مقیاس‌پذیری و حفظ عدم تمرکز، نیازی به نودهای اتریوم ندارد. این راهکار لایه دوم در واقع برای تسهیل انجام تراکنش‌ها، ارزان‌سازی هزینه‌های گس و تسریع آنها، از نوعی رول‌آپ معروف به رول‌آپ آپتیمیستیک (Optimistic Rollup) استفاده می‌کنند.
رول‌آپ آپتیمیستیک آربیتروم چیست؟
به زبان ساده، رول‌آپ آپتیمیستیک با تجمیع و خارج‌کردن تراکنش‌ها از شبکه اصلی اتریوم و اجرای آنها در فضایی خارج از زنجیره اصلی، به‌دنبال کاهش زمان انجام تراکنش و هزینه آنها است. در این روش، شبکه اتریوم صحت تمام تراکنش‌های انجام‌شده توسط آربیتروم را به‌صورت پیش‌فرض تأییدشده در نظر می‌گیرد و به همین دلیل، امکان انجام تراکنش‌ها بدون نیاز به اعتبارسنجی مستقیم در شبکه اصلی فراهم می‌شود.
در واقع، شبکه اصلی اتریوم به‌نوعی موضع «بی‌گناهی تا زمان اثبات گناهکار بودن» نسبت به تمام تراکنش‌های تسهیل شده توسط آربیتروم را اتخاذ می‌کند و فرض را بر آن می‌گذارد که تمامی فرآیندها با استاندارد تعیین‌شده همخوانی دارند. تراکنش‌ها نیز توسط اعتبارسنج‌های تعیین‌شده در خارج از زنجیره اصلی، تأیید می‌شوند و سپس به شبکه اصلی اتریوم بازمی‌گردند که همین امر منجر به کاهش وظایف پروتکل لایه اول یعنی بلاک چین اتریوم می‌شود.
گفتنی است که درصورت اثبات عدم تطابق هر تراکنش با استانداردهای شبکه در مدت یک هفته پس از اجرای آن، فرآیند اعتبارسنجی به‌طور کامل و به‌روش معمول شبکه اتریوم انجام می‌شود و اعتبارسنجی که تراکنش را تأیید کرده نیز وثیقه خود را از دست می‌دهد.
چنین فرآیندی، ضمن بالابردن سطح امنیت تراکنش‌ها، پاسخی مؤثر به چالش مقیاس‌پذیری بلاک چین اتریوم ارائه می‌دهد و در عین حال یک فضای امن و کارآمد برای کاربران وب ۳ فراهم می‌کند که در آن می‌توان به راحتی دارایی‌های دیجیتال را معامله کرد.
اکوسیستم شبکه آربیتروم
آن‌گونه که توسعه‌دهندگان آربیتروم می‌گویند، این راهکار لایه دوم سالانه بیش از ۵۰ درصد رشد در تعداد توسعه‌دهندگان خود را شاهد است. همچنین ویژگی‌هایی مانند عدم پیچیدگی و در دسترس‌بودن از طریق اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز محبوب اتریوم، منجر به گسترش سریع اکوسیستم و پایگاه کاربری آن شده است.
در واقع، حدود ۴ میلیون آدرس منحصر‌به‌فرد در بلاک چین آربیتروم وجود دارد. اما برای شناخت بهتر اکوسیستم آربیتروم، بهتر است نگاهی به ۳ جزء اصلی این راهکار لایه دوم داشته باشیم.
آربیتروم وان
مهم‌ترین جزء اکوسیستم آربیتروم، آربیتروم وان است که تحت‌عنوان «آربیتروم کلاسیک» نیز شناخته می‌شود و شبکه اصلی اکوسیستم آربیتروم محسوب می‌شود. این شبکه برای اطمینان از دسترسی راحت و آسوده کاربران و اپلیکیشن‌های وب ۳ به شبکه اصلی اتریوم و همچنین کاهش هزینه تراکنش‌ها و افزایش سرعت آنها راه‌اندازی شد.
سازگاری آربیتروم وان با ماشین مجازی اتریوم به توسعه‌دهندگان این امکان را داده تا به‌راحتی قراردادهای هوشمند خود را بر روی آربیتروم مستقر کنند و از مزایای این راهکار مقیاس‌پذیری بهره ببرند.
آربیتروم نیترو
به‌روزرسانی آربیتروم نیترو، یک پیشرفت فنی چشمگیر در زیرساخت اکوسیستم آربیتروم وان است. این بروزرسانی، قابلیت‌های مهمی را برای کاربران و توسعه‌دهندگان به ارمغان می‌آورد که عبارت‌اند از:
- توان عملیاتی و سرعت بالاتر برای انجام تراکنش‌ها؛
- کارمزدهای کمتر؛
- سازگاری بیشتر با شبکه اتریوم و EVM.
آربیتروم نوا
آربیتروم نوا یک زنجیره جدید بر روی شبکه آربیتروم وان است که به‌طور مشخص برای تسهیل عملکرد اپلیکیشن‌های با حجم تراکنش‌های بالا در شبکه طراحی شده است. نوا مقیاس‌پذیری اکوسیستم را با کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت انجام تراکنش‌ها بهبود می‌بخشد.
این به‌روزرسانی برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز با توان عملیاتی بالا (مانند بازی‌های بلاک چینی) گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه است. گفتنی است که نوا برای دستیابی به کاهش هزینه‌ها و افزایش مقیاس‌پذیری، بخشی از امنیت و غیرمتمرکزبودن خود را قربانی می‌کند.
آشنایی با توکن آربیتروم؛ ARB
توکن بومی شبکه آربیتروم، ARB نام دارد که مبتنی بر استاندارد ERC-20 است. این ارز دیجیتال یک توکن حاکمیتی برای بلاک چین آربیتروم است. انتقال ارزش، سرمایه‌گذاری و رأی‌گیری در مورد تصمیمات حاکمیتی به‌عنوان اهداف اصلی این توکن محسوب می‌شوند. توکن ARB یکی از اجزای حیاتی اکوسیستم آربیتروم است. این توکن دارندگان خود را قادر می‌سازد تا در فرایندهای آتی توسعه این پلتفرم مشارکت داشته و از رشد و موفقیت آن سود ببرند.
توکنومیکس ARB
عرضه کل (Total Supply) ارز دیجیتال آربیتروم (ARB)، ۱۰ میلیارد واحد است و نرخ تورمی معادل سالانه ۲ درصد دارد. چنین مدل اقتصادی، عرضه پایدار توکن‌ها را تضمین می‌کند و در عین حال انگیزه بیشتری برای نگهداری و مشارکت بلندمدت در اکوسیستم آربیتروم به کاربران می‌دهد.
در حال حاضر بیش از ۴ میلیارد توکن ARB در خزانه این پروژه قفل شده که معادل بیش از نیمی از توکن‌های قفل‌شده در اکوسیستم آربیتروم است. گفتنی است که از زمان آغازبه‌کار این توکن، تنها ۱۵ درصد از عرضه کل آن، معادل ۱.۴۶ میلیارد توکن آزاد شده است.
کاربرد توکن آربیتروم، ARB چیست؟
نقش اصلی توکن ARB در اکوسیستم آربیتروم، ارائه حق حکمرانی به کاربران، امکان انتقال ارزش، سرمایه‌گذاری و اثرگذاری بر توسعه اکوسیستم است. این ارز دیجیتال به کاربران خود امکان مشارکت در فرآیند تصمیم‌گیری در خصوص مواردی چون تخصیص بودجه، سرمایه‌گذاری در اکوسیستم و تغییرات فنی در زیرساخت شبکه را می‌دهد و از این طریق، پلتفرم را با نیازها و اولویت‌های کاربرانش هماهنگ می‌کند. دارندگان این توکن همچنین می توانند تیم ۱۲ نفره‌ای که مسئول مدیریت کیف پول خزانه اکوسیستم آربیتروم است را از طریق رأی‌گیری انتخاب کنند.
علاوه بر نقش توکن در فرآیند حکمرانی، این ارز دیجیتال فرصت‌های سرمایه‌گذاری از طریق مشارکت حاکمیتی، دریافت پاداش‌ها و افزایش قیمت برای کاربرانی که ARB را نگهداری می‌کنند، فراهم ساخته است. با ادامه رشد و تکامل اکوسیستم آربیتروم انتظار می‌رود ارزش این توکن افزایش پیدا کند و برای کاربرانی که این ارز دیجیتال را به‌صورت بلندمدت نگهداری می‌کنند، بازدهی و سود خوبی ارائه کنند.
مقایسه آربیتروم با آپتیمیزم
راهکارهای لایه دوم آربیتروم و آپتیمیزم به‌عنوان پروژه‌های پرچمدار این بخش، از رول‌آپ‌های آپتیمیستیک به‌عنوان فناوری اصلی خود استفاده می‌کنند؛ هرچند که در بخش اجرای عملیات و مدل‌های امنیتی کاملاً متفاوت هستند.
شبکه آربیتروم از روش اثبات تقلب چند مرحله‌ای که در خارج از بلاک چین اتریوم اجرا می‌شود، استفاده می‌کند؛ درحالی‌که آپتیمیزم بر روش اثبات تقلب یک مرحله‌ای اتکا دارد که در لایه اول بلاک چین اتریوم اجرا می‌شود. در جدول زیر شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو شبکه را بررسی می‌کنیم:
| شباهت‌ها | تفاوت‌ها |
|---|---|
| هر دو پلتفرم، از نوع رول‌آپ خوش‌بینانه بوده و بر پایه فرض صحت تراکنش‌های فشرده‌شده عمل می‌کنند. در صورت کشف هرگونه تقلب، اثباتی از آن ارائه خواهند داد. | آپتیمیسم، از روش اثبات تقلب تک‌مرحله‌ای بهره می‌برد که سرعت بالاتری داشته اما هزینه بیشتری نیز در بر دارد. در مقابل، آربیتروم از روش اثبات تقلب چندمرحله‌ای استفاده می‌کند که کندتر بوده اما مقرون‌به‌صرفه‌تر است. |
| هر دو پلتفرم، یک دوره چالش هفت‌روزه را برای اعتبارسنجی تراکنش‌های فشرده‌شده توسط تاییدکنندگان در نظر گرفته‌اند. | آپتیمیسم بر بستر ماشین مجازی اتریوم (EVM) ساخته شده و تنها از زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی پشتیبانی می‌کند. این در حالی است که آربیتروم، از ماشین مجازی اختصاصی خود (AVM) بهره برده و قابلیت پشتیبانی از تمامی زبان‌های سازگار با EVM را دارد. |
| هر دو پلتفرم، توسط توسعه‌دهندگان و کاربران برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) مورد استفاده قرار گرفته و از طریق کیف پول متامَسک قابل دسترسی هستند. | در حال حاضر، آپتیمیسم تنها میزبان چند پروژه منتخب نظیر یونی‌سواپ، سینتتیکس، چین‌لینک، آوی و میکردائو است. این در حالی است که آربیتروم، از بسیاری پروژه‌های مطرح دیگر نظیر سوشی‌سواپ، کرو، بالانسر، کامپاند، یرن فایننس و بَجر دائو پشتیبانی می‌کند. |
در نهایت، انتخاب بین آربیتروم و آپتیمیزم به الزامات و اولویت‌های خاص کاربران یا توسعه‌دهندگان بستگی دارد؛ اما بی‌تردید، ارزان‌تر بودن و امنیت بالاتر آربیتروم به‌علاوه دسترسی به طیف وسیع‌تری از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و پروژه‌های وب ۳ نقش ویژه‌ای در تسلط آربیتروم بر بخش راهکارهای لایه دو اتریوم داشته است.
توکن ARB را چطور و از کجا بخریم؟
توکن آربیتروم، ARB یکی از ارزهای دیجیتال شناخته‌شده، بزرگ و معتبر بازار ارزهای دیجیتال است که تقریباً در تمامی صرافی‌های بزرگ جهان معامله می‌شود. آربیتروم در صرافی‌های بزرگی مانند بایننس، کوکوین، کراکن، بای‌بیت، کوینکس و بسیار دیگر معامله می‌شود. یکی از فاکتورهای کلیدی برای خرید این ارز دیجیتال، خرید آن از یک پلتفرم مطمئن، با دسترسی آسان و از همه مهم‌تر، با کارمزد مقرون‌به‌صرفه است.
هر چند که محدودیت‌ها و دردسرهای ثبت نام، احراز هویت، عدم پشتیبانی صرافی‌های بین‌المللی از مشتریان ایرانی و سایر مشکلات دیگر باعث شده این پلتفرم‌ها گزینه چندان مناسبی برای کاربران ایرانی نباشند. پس بهترین روش پیش روی کاربران ایرانی برای خرید آربیتروم چیست؟
بهترین راه برای خرید توکن ARB چیست؟
ساده‌ترین و کم دردسرترین روش خرید توکن ARB برای ایرانی‌ها، استفاده از صرافی‌های داخلی است. استفاده از این صرافی‌ها بسیار ساده است و با یک ثبت‌نام اینترنتی و احراز هویت سریع می‌توانید شروع به خرید ارز دیجیتال کنید. همچنین می‌توان مستقیماً با پرداخت ریالی، توکن ARB را خریداری کرد که چنین امکانی در هیچ صرافی خارجی وجود ندارد.
در صورتی که قصد خرید توکن آربیتروم را دارید و در جستجوی بهترین صرافی برای خرید این توکن هستید می‌توانید از صفحه خرید سریع آربیتروم در وب‌سایت ارزدیجیتال استفاده کنید. با استفاده از این قابلیت ارزدیجیتال، با کارمزد حداقلی و احراز هویت فوری خرید خود را به سرعت انجام دهید.
سوالات متداول
آربیتروم (Arbitrum) به‌عنوان یک راهکار لایه دوم اتریوم، رویکردی خلاقانه جهت مرتفع‌سازی چالش‌های پیش‌روی بلاک چین اتریوم محسوب می‌شود.
ارز دیجیتال ARB، توکن بومی شبکه آربیتروم بوده و می‌توانید از طریق صفحه خرید سریع آربیتروم در وب‌سایت ارزدیجیتال، اقدام به خرید آن کنید.
رول‌آپ، رویکردی جامع برای مقیاس‌پذیری قراردادهای باز محسوب می‌شود. قراردادهای باز، قراردادهایی هستند که تمامی کاربران امکان مشاهده و تعامل با آنها را دارند.
