اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی (Schizophrenia) یک از بیماری‌های روانی است که اثرات شدیدی بر سلامت جسمی و روحی شخص دارد. این بیماری می‌تواند عملکرد مغز شخص را مختل کند. این اختلال بر روی افکار، حافظه، حواس و رفتارهای شخص تاثیر دارد؛ به همین دلیل اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی جزو بیماری‌هایی است که می‌تواند بر روی زندگی روزمره افراد اختلال ایجاد کند.
بیماری اسکیزوفرنی تقریبا شیوع بسیاری دارد، به صورتی که در سراسر جهان، از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر حدود ۲۲۱ نفر به این بیماری دچار می‌شوند. در صورتی که بعد از مشاهده علائم این بیماری و تشخیص آن اقدام به درمان نکنید، علائم و تاثیر آن این بیماری بر روی روابط شما بیشتر می‌شود. همچنین ممکن است در افکار خود دچار مشکل شوید و شروع به انجام رفتارهای پر خطر کنید.
انواع شیزوفرنی چیست؟
اسکیزوفرنی انواع مختلفی دارد. برخی از انواع این بیماری عباتست از:
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
اختلال هذیان
اختلال روانی مختصر
اختلال اسکیزوفرنیفرم
اختلال اسکیزوافکتیو
چه کسانی دچار بیماری شیزوفرنی می‌شوند؟
بیماری شیزوفرنی بیشتر در مردان در سنین بین ۱۵ تا ۲۵ سالگی اتفاق می‌افتد. در زنان نیز این بیماری بیشتر در سنین ۲۵ تا ۳۵ سالگی شایع است. رخ دادن بیماری اسکیزوفرنی در کودکی بسیار نادر است اما در صورتی که شخصی در دوران کودکی دچار بیماری اسکیزوفرنی شود، علائم شدید‌تری خواهد داشت و درمان آن بسیار سخت‌تر است.
۵ تا از مهمترین علائم اسکیزوفرنی
بسیاری از افراد به علت ندانستن علائم این بیماری نمی‌توانند آن را تشخیص دهند. این بیماری علائمی دارد که به کمک این علائم می‌توانید به راحتی بیماری را تشخیص دهید. برخی از این علائم عبارتند از:
هذیان‌ها
هذیان به مجموعه تفکراتی می‌گویند که در واقعیت درست نیست. این افکار حتی زمانی که شواهد زیادی وجود دارد تا به اشتباه بودن آن پی ببرید باز در سر شخص وجود دارد. مثلا ممکن است بر خلاف واقعیت فکر کنید کسی در حال کنترل تفکرات و یا رفتارهای شما است.
توهم
زمانی که شما دچار بیماری شیزوفرنی می‌شوید ممکن است چیز‌های مختلفی را ببینید، بشنوید، بو کنید، لمس کنید یا بچشید که در واقعیت وجود ندارند.
صحبت کردن نامنظم یا نامنسجم
همانطور که گفته شد یکی از تاثیراتی که این بیماری بر روی بدن دارد به هم ریختگی افکار است. زمانی که افکار شخص به هم ریخته شود، او نمی‌تواند به درستی حرف بزند و جملات را اشتباه ادا می‌کند.
حرکات نامنظم یا غیرعادی
در این بیماری حرکات بدن شما از حالت عادی خارج می‌شود و غیر نرمال بنظر می‌رسد. به عنوان مثال، شخص بیمار ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی زیاد بچرخد یا اصلا حرکت نکند.
علائم منفی
بیماری شیزوفرنی همچنین یک سری علائم منفی نیز به همراه دارد که شامل از دست دادن توانایی در انجام کار‌های شخصی می‌شود. همچنین این بیماری می‌تواند موجب از دست رفتن انگیزه در انجام کارهایی که به صورت معمول از آن‌ها لذت میبرید شود. به دلیل این علائم ممکن است برخی احساسات مانند احساسات زیر به شما دست بدهد:
بیماری پارانویا، شک یا ترس
اهمیت ندادن به ظاهر و بهداشت خود
افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی
چه چیزی باعث اسکیزوفرنی می‌شود؟
بیماری اسکیزوفرنی هیچ دلیل مشخص و قطعی ندارد اما برخی کارشناسان سه علت را برای این بیماری در نظر می‌گیرند. این علل عبارتند از:
عدم تعادل در سیگنال‌های شیمیایی مغز
وجود مشکل رشد مغز قبل از تولد
از بین رفتن ارتباطات بین نواحی مختلف مغز
چه عواملی باعث تشدید بیماری اسکیزوفرنی می‌شوند؟
برخی عوامل وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را تا حد زیاد افزایش دهند. برخی از این عوامل عبارتنند از:
محیط:
عوامل مختلفی در محیط زندگی وجود دارد که می‌تواند باعث بوجود آمدن بیماری اسکیزوفرنی شود. برخی از بیماری‌هایی که بر روی مغز تاثیر می‌گذارند از جمله عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی (شرایطی که سیستم ایمنی بدن به بخشی از بدن شخص حمله می‌کند) می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. استرس شدید برای مدت طولانی نیز می‌تواند در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشد.
شرایط تولد:
قبل از متولد شدن شخص برخی بیماری‌ها مانند دیابت بارداری، پره اکلامپسی، سوء تغذیه یا کمبود ویتامین D در مادر می‌تواند موجب بیماری اسکیزوفرنی شود.
مصرف مواد مخدر:
مصرف برخی مواد مخدر نیز ممکن است باعث این بیماری شود. یکی از مواد مخدر‌هایی که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد، ماری جوانا است. حتی در صورتی که این مواد به صورت تفریحی مصرف شود ممکن است باعث این اختلال شود.
از کجا بفهمیم اسکیزوفرنی داریم؟
از طریق علائم این بیماری شما می‌توانید به صورت تقریبی احتمال ایجاد شدن این بیماری را در خود یا دیگران بدهید، اما برای تشخیص دقیق‌تر باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی وضعیت کلی شما می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. شما دچار این بیماری هستید اگر:
حداقل دو مورد از پنج علامت اصلی را داشته باشید.
علائم شما بر توانایی شما برای کار یا روابط شما (دوستانه، عاشقانه، حرفه‌ای یا…) تأثیر می‌گذارد.
علائم اسکیزوفرنی حداقل یک ماه در شما وجود داشته باشد.
درمان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی در برخی افراد ممکن است به طور کامل درمان شود اما در برخی افراد دیگر ممکن است درمان نشود و بتوان علائم آن را کاهش داد. از طرف دیگر در افرادی که درمان شدند به دلیل آنکه مشخص نمی‌شود چه زمانی ممکن است این بیماری مجدد پدیدار شود به همین دلیل به این افراد اصطلاحا در حال بهبودی می‌گویند. درمان اسکیزوفرنی معمولا شامل ترکیبی از دارو، روان درمان و تکنیک‌های خود مدیریتی می‌شود.
درمان دارویی اسکیزوفرنی
برخی از داروهای ضد روان‌پریشی وجود دارد که می‌توانید برای کنترل علائم اسکیزوفرنی از آن‌ها استفاده کنید. برخی از این دارو‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
قرص هالوپریدول
قرص کوئنتیاکس
قرص فلوفنازین
قرص سروکوئل
روان درمانی
روان درمانی یکی از روش‌هایی است که می‌تواند به شخص کمک کند تا با بیماری خود بهتر کنار بیاید و علائم آن را مدیریت کند تا علائم شدیدتر نشوند. انجام روان درمانی همچنین می‌تواند به مشکلاتی که اسکیزوفرنی می‌تواند علت آن‌ها باشد از جمله اضطراب و افسردگی کمک کند.
شوک مغزی الکتریکی
در صورتی که تمام روش‌های درمانی را طی کردید اما موفقیت‌آمیز نبود پزشک ممکن است شوک مغزی الکتریکی یا ECT را پیشنهاد دهد. این روش شامل استفاده از جریان الکتریکی است که به پوست سر شما اعمال می‌شود، که سپس این شوک قسمت‌های خاصی از مغز شما را تحریک می‌کند. این تحریک باعث تشنج کوتاهی می‌شود که در صورت داشتن افسردگی شدید، بی‌قراری و سایر مشکلات می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی کامل بیماری اسکیزوفرنی پرداخته شد. شیزوفرنی یا اسکیزوفرنی اختلالی پیچیده است که نیاز به تشخیص زودهنگام و درمان ترکیبی دارد. اگرچه این بیماری می‌تواند زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد، اما با درمان مناسب و حمایت خانواده، بسیاری از افراد مبتلا می‌توانند به زندگی خود بازگردند.
