با وجود تعداد بالای خودروهای وارداتی ترخیص شده از گمرک، ثبت سفارش واردات خودرو از ابتدای سال جاری معلق است. در واقع خودروهایی که اکنون از گمرک ترخیص میشوند، در سال گذشته ثبتسفارش شدهاند. براساس اعلام گمرک، در پنج ماهه نخست سال 1403 بیش از 15 هزار دستگاه خودرو از گمرکات کشور ترخیص شدهاند. با این حال تمامی خودروهای ترخیص شده در سال گذشته ثبتسفارش شدهاند و سفارش جدیدی در این مدت ثبت نشده است.
دلیل اصلی تعلیق ثبت سفارش واردات خودرو، عدم تقاضا برای برخی محصولات وارداتی از جمله خودروهای چینی عنوان شده است. در واقع ثبت سفارش بسیاری برای واردات خودروهای چینی از قبل وجود دارد، در حالیکه این خودروها با استقبال سردی در بازار مواجه شدهاند. البته مشکل کمبود ارز و تخصیص دشوار ارز به خودروهای وارداتی از ابتدای آزادسازی واردات خودرو تاکنون وجود داشته است.
انباشت ثبت سفارش واردات خودرو از سال 1401 تاکنون
دور جدید واردات خودرو به ایران، با برندهای چینی نظیر چانگان، بستیون و دانگ فنگ آغاز شد. در ابتدا خودروهای وارداتی چینی مورد استقبال برخی مشتریان قرار گرفتند اما با اضافه شدن محصولات تویوتا و کیا به سبد واردات خودرو، دیگر مشتریان توجهی به خودروهای چینی نداشتند. نتیجه این موضوع را میتوان در برگزاری مراحل مختلف عرضه خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه مشاهده کرد.
طی مراحل مختلف عرضه خودروهای وارداتی، مشتریان تنها خودروهایی از برندهای معتبر همچون تویوتا کرولا و کیا سلتوس را برای خرید انتخاب میکردند و خودروهای چینی بدون مشتری باقی میماندند. این وضعیت باعث شد تا شاهد برگزاری 17 مرحله از عرضه خودروهای وارداتی برای حدود 30 هزار نفر متقاضی باشیم. در نهایت نیز با اجبار به انتخاب خودرو، مشتریان در مرحله هفدهم ناچار شدند تا یک مدل خودرو را از بین تمامی محصولات ارائه شده انتخاب کنند.
براساس اعلام وزارت صمت، تا پایان سال 1401 حدود 80 هزار ثبتسفارش خودرو انجام شده است. از ابتدای آزادسازی واردات به کشور تاکنون نیز کمتر از 30 هزار دستگاه خودرو وارد شدهاند. بنابراین همچنان حدود 50 هزار ثبتسفارش دیگر در مراحل اجرایی خود قرار دارند. احتمال دارد تا زمانی که تمامی ثبتسفارشهای قبلی به مرحله نهایی نرسیده باشند، ثبت سفارش واردات خودرو در دولت چهاردهم نیز همچنان متوقف باقی بماند.
