قالیباف در نطق پیش از دستور مجلس گفت که «در شرایطی که مسیر همکاری راهبردی ایران با روسیه در حال پیشرفت بود، مواضع رئیسجمهور و وزیر خارجه سابق به این مسیر لطمه زد».
بسیاری از تحلیلگران به اظهارات قالیباف واکنش تندی نشان داده اند طوری که نهادهای امنیتی در یک توصیهنامه عمومی به مدیران رسانهها خواستار «حفظ اتحاد مقدس و انسجام ملی» و پرهیز از «برجسته کردن و ضریب دادن به اختلافنظرها به ویژه میان مسئولان سابق و فعلی» در فضای عمومی کشور شده اند. روزنامه جمهوری اسلامی در واکنش به این مواضع نوشت: «اگر آنچه ایشان گفت، طرح مسأله نوعی کاپیتولاسیون برای چین و روسیه است، سخن گزافی نیست»، اما افزود که طرح چنین تعابیری در مجلس میتواند با روح استقلالطلبی مورد تأکید انقلاب اسلامی در تضاد قرار گیرد.
احمد زیدآبادی، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی، نیز با انتقاد از اظهارات رئیس مجلس پرسید:«آیا روسها سکوت شهروندان ایرانی در برابر سیاستهای کرملین را شرط همکاری با جمهوری اسلامی دانستهاند؟»
نصرتالله تاجیک، دیپلمات پیشین و سفیر اسبق ایران در اردن، اظهارات قالیباف را «عجیب و از نظر شکلی و محتوایی دارای ایرادات جدی» دانست و گفت: «آغازگر ماجرا، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه بود که نام محمدجواد ظریف را شخصاً مطرح کرد. طبیعی بود که ظریف به چنین اشاره مستقیمی پاسخ دهد. در این میان، رئیس مجلس نه مسئولیت اجرایی در سیاست خارجی دارد و نه ابزار حقوقی لازم برای ورود به چنین موضوعی.»
این تحلیلگر روابط بینالملل تأکید کرد که مقامات مورد اشاره قالیباف – از جمله حسن روحانی و محمدجواد ظریف – مقامات سابقاند و هیچ ابزار اجرایی در اختیار ندارند که بتوانند روابط راهبردی ایران را خدشهدار کنند. از طرف دیگر اگر لازم به واکنش بود باید از کانال خودش یعنی وزارت خارجه این اتفاق رخ میداد. بنابراین، طرح چنین مسائلی در سطح نطق رسمی مجلس، فاقد ضرورت و از منظر افکار عمومی «نسنجیده» ارزیابی میشود.
تاجیک تأکید کرد که این سخنان در افکار عمومی، بیش از آنکه نشانه دفاع از منافع ملی باشد، نوعی پایین آوردن شأن روابط ایران و روسیه تلقی شده است. به گفته او: «اگر روابط ما با روسیه واقعاً راهبردی است، نباید با یک نقد یا تبیین تاریخی از سوی یک مقام سابق متزلزل شود.
تاجیک یادآور شد که بخش قابل توجهی از افکار عمومی ایران، به دلیل سوابق تاریخی، نسبت به روسیه حساسیت دارند. او تأکید کرد: «چه این احساس درست باشد چه غلط، در سیاست خارجی باید احترام به افکار عمومی رعایت شود. نقد یا طرح سوال درباره روابط با روسیه نباید سرکوب یا به ابزار منازعات جناحی تبدیل شود.»
