محمد باغستانی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: یکی از خدماتی که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به تمامی فعالان بازار سرمایه ارائه میدهد بحث انتقال سهام متوفی است که تمامی پرتفوی سهامداری آنها غیر سهام عدالت را می‌توانند به ورثه منتقل کنند این پروسه از سال‌های قبل از طریق دفاتر پیشخوان انجام می‌شود، اما عملا بعد از تشکیل پرونده در دفتر پیشخوان و ارسال مدارک به دلیل نقص مدارک یا ایجاد ارتباط با مشتریان و پست کردن این مدارک به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی پروسه خیلی طولانی می‌شود بعد از اتفاق مبارکی که برای سهام عدالت در سال گذشته رخ داد تصمیم گرفتیم این اتفاق را برای تمامی سهامی که در بازار سرمایه مورد معامله قرار می‌گیرند و قرار است به وراث منتقل شود را به صورت کاملا الکترونیکی انجام دهیم.
این مقام مسئول گفت: بر این اساس وراثی که سجامی هستند به درگاه یکپارچه ذی‌نفعان بازار سرمایه مراجعه می‌کنند و تمام مدارک را در منزل بارگزاری می‌کنند و بقیه پروسه به شکل کاملا الکترونیکی انجام می‌شود یکی از مزایای این طرح ارتباط مستقیم با شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است. تخمینی که زده شده در روش قدیمی حدود ۲۰ روز انتقال سهام زمان می‌برد که امیدوارم با این اتفاق الکترونیکی شدن کمتر از ۲ روز انتقال را انجام دهیم.
او می‌گوید: فردا ۱۵ آبان به شکل رسمی از سامانه رونمایی و تمامی ذی‌نفعان که نیاز دارند سهم‌الارث خود را دریافت و تقسیم کنند می‌توانند به درگاه یکپارچه ذی‌نفعان مراجعه مدارک را بارگزاری و پس از آن پرسه کاملا الکترونیکی انجام می‌شود و این فرآیند فعلا به شکل رایگان ارائه می‌شود.
سود سهام عدالت مرحله چهارم هم دارد؟
گمانه‌زنی‌ها درباره عدم پرداخت سود سهام عدالت زمانی شدت گرفت که بهمن عبداللهی، عضو شورای عالی بورس، در پاسخ به این سوال که واریزی نخستین سود‌ها در سال ۱۴۰۳ چه زمانی خواهد بود، بیان کرد: موضوع اصلی در مورد تقسیم سود آن این است که این سود به حساب متقاضیان واریز نشود؛ زیرا با توجه به مبلغ کم آن، چندان برای مردم مفید نخواهد بود.
عبداللهی در ادامه گفت که «اکنون منتظر تصمیم شورای عالی بورس درباره تقسیم سود سهام عدالت هستیم و در اولین جلسه شورای عالی بورس این موضوع بررسی می‌شود.»
این سخنان در حالی بیان می‌شود، پیش از این گفته شده بود که دور نخست واریزی سود سهام عدالت با تاخیر در آبان ماه سال ۱۴۰۳ است و دور دوم طبق روال گذشته، اواخر سال و در اسفند ماه واریز می‌شود. پیش از این دلیل اصلی تاخیر در واریزی‌ها نبود منابع مالی عنوان شده بود؛ اما عبداللهی در این‌باره نیز گفت: تقسیم سود سهام عدالت منتظر ۵۰۰ میلیارد تومان مپنا نیست، چراکه این رقم مبلغ چندانی نیست که بخواهیم معطل آن شویم. اما این میزان را می‌توان برای سرمایه‌گذاری و خرید سهام دولت هزینه کرد تا با تقویت پرتفوی، سهامداران از منافع آن استفاده کنند؛ در حالی‌که اصل تقسیم سود کار عاقلانه‌ای نیست.
این در حالی است که برخی از دارندگان سهام عدالت هنوز سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۱ را به‌طور کامل دریافت نکرده‌اند. بخشی از این سود سال گذشته طی دو مرحله در آذر و اسفند ماه واریز شد و مابقی آن قرار شد تا خرداد ۱۴۰۳ واریز شود که خلاف وعده‌ها، نه تنها در خرداد بلکه همچنان این اتفاق رخ نداده است.
آخرین مرحله واریز سود سهام عدالت به اسفند ۱۴۰۲ بازمی‌گردد که طی آن مرحله دارندگان سبد سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی مبلغ ۴۴۶ هزار تومان، ۵۳۲ هزار تومانی مبلغ ۴۸۲ هزار تومان و سبد سهام یک میلیون تومانی ۹۰۶ هزار تومان سود دریافت کردند.
چه اتفاقی افتاده که احتمال واریز سود سهام عدالت در ماه آبان افزایش یافته است؟ ماجرا از این قرار است که دارندگان سهام عدالت هنوز سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۱ را به طور کامل دریافت نکرده‌اند. بخشی از این سود سال گذشته طی دو مرحله در آذر و اسفند واریز شد و مابقی آن قرار شد تا خرداد ۱۴۰۳ واریز شود که برخلاف وعده‌ها، نه تنها در خرداد، بلکه همچنان این اتفاق رخ نداده است.
دلیل بدقولی‌ها در خصوص واریز سود سهام عدالت، عدم همکاری برخی از شرکت‌ها عنوان شده است. در ابتدا اعلام شد ۵ شرکت هنوز سود سهام عدالت را واریز نکرده‌اند که به مرور تعداد شرکت‌های متخلف کاهش یافت و در حال حاضر ۲۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از سود سهام عدالت وصول شده و تنها شرکت مپنا سود سهام عدالت را واریز نکرده و باعث تأخیر در واریز سود شده است.
واقعیت این است که نمی‌توان تاریخ دقیقی برای واریز باقیمانده سود سال ۱۴۰۱ مشخص کرد اما با توجه به اینکه سود سال ۱۴۰۲ در ماههای آذر و اسفند واریز می‌شود، احتمالاً پیش از آن در خصوص سود ۱۴۰۱ با سهامداران تعیین تکلیف شود. بنابراین چنانچه دولت بخواهد در سال جاری رویه مشابه سنوات گذشته را در پیش بگیرد، شاهد سه مرحله واریز سود سهام عدالت تا پایان سال خواهیم بود؛ یک مرحله باقیمانده سود سال ۱۴۰۱ و دو مرحله نیز سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۲.
احتمال دیگر این است که دولت تصمیم بگیرد سود باقیمانده سال ۱۴۰۱ را همراه با مرحله اول یا مرحله دوم واریز سود سال ۱۴۰۲ به حساب دارندگان سهام عدالت واریز کند که در این صورت پرونده سود سهام عدالت سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ طی دو مرحله بسته خواهد شد.
سود سهام عدالت
آخرین مرحله واریز سود سهام عدالت به اسفند ۱۴۰۲ برمی‌گردد که طی آن مرحله دارندگان سبد سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی مبلغ ۴۴۶ هزار تومان، ۵۳۲ هزار تومانی مبلغ ۴۸۲ هزار تومان و سبد سهام یک میلیون تومانی ۹۰۶ هزار تومان سود دریافت کردند و این ارقام ۳۰ درصد کمتر از مبالغی بود که در آذر ۱۴۰۲ به حساب سهامداران واریز شد. با توجه به اینکه سود سهام عدالت هر سال به نسبت سال قبل افزایش می‌یابد، در صورتی که سورپرایز ویژه‌ای در انتظار نباشد احتمال می‌رود در سال جاری بین یک تا دو میلیون تومان سود و یا بیشتر به حساب دارندگان سهام عدالت واریز شود.
البته نباید فراموش کرد که در اسفند ۱۴۰۲ سود سهام عدالت متوفیان نیز به طور کامل به حساب وراث آنها واریز نشد و برخی از وراث به هر دلیلی موفق به دریافت سود نشدند. از این رو انتظار می‌رود که در سال جاری همراه با یکی از مراحل واریز سود سهام عدالت، باقیمانده سود سهام عدالت متوفیان نیز به حساب وراث آنها واریز شود که این منجر به افزایش میزان سود دریافتی برخی از دارندگان سهام عدالت خواهد شد.
با وجود اعلام اینکه باقیمانده سود در سال ۱۴۰۲ واریز خواهد شد و انتظارها برای مرحله سوم در خرداد، هنوز خبری از واریز نیست. آیا این بار هم باید صبر کنیم یا زمان تحقق این وعده‌ها فرا رسیده است؟
واریز سود سهام عدالت همچنان در کانون توجه قرار دارد و دلیل تأخیرها، عدم همکاری برخی شرکت‌ها به‌ویژه شرکت مپنا اعلام شده است. در حالی که به نظر می‌رسد مشکل اصلی حل شده و ۲۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از سود وصول شده، هنوز خبری از واریز نهایی نیست. آیا این بار مپنا به وعده‌هایش عمل خواهد کرد و تمامی ۲۵ هزار میلیارد تومان به حساب سهامداران واریز می‌شود؟
زمان‌بندی واریز سود سهام عدالت همیشه مبهم بوده است. طبق روال سال‌های گذشته، انتظار می‌رود سود سهام عدالت در سه مرحله واریز شود: یک مرحله باقیمانده سود سال ۱۴۰۱ و دو مرحله سود سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۲. این یعنی دارندگان سهام ممکن است در یک فصل شاهد واریزهای همزمان باشند!
علاوه بر این، فراموش نکنید که در اسفند ۱۴۰۲، سود سهام عدالت متوفیان نیز به‌طور کامل واریز نشد. لذا احتمال دارد بخشی از این سود در کنار واریزهای آینده به وراث منتقل شود.
اما سوال اصلی اینجاست: مبلغ سود سال ۱۴۰۳ چقدر خواهد بود؟ با توجه به افزایش سالانه سود، پیش‌بینی می‌شود که این رقم بین یک تا دو میلیون تومان یا بیشتر باشد. در هر صورت، همچنان منتظریم تا این وعده‌ها به واقعیت تبدیل شوند و سهامداران عدالت، سرانجام طعم شیرین سود را بچشند!
سورپرایز دارندگان سهام عدالت در آبان
آخرین مرحله واریز سود سهام عدالت به اسفند ۱۴۰۲ برمی‌گردد که طی آن مرحله دارندگان سبد سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی مبلغ ۴۴۶ هزار تومان، ۵۳۲ هزار تومانی مبلغ ۴۸۲ هزار تومان و سبد سهام یک میلیون تومانی ۹۰۶ هزار تومان سود دریافت کردند و این ارقام ۳۰ درصد کمتر از مبالغی بود که در آذر ۱۴۰۲ به حساب سهامداران واریز شد. با توجه به اینکه سود سهام عدالت هر سال به نسبت سال قبل افزایش می‌یابد، در صورتی که سورپرایز ویژه‌ای در انتظار نباشد احتمال می‌رود در سال جاری بین یک تا دو میلیون تومان سود و یا بیشتر به حساب دارندگان سهام عدالت واریز شود.
البته نباید فراموش کرد که در اسفند ۱۴۰۲ سود سهام عدالت متوفیان نیز به طور کامل به حساب وراث آنها واریز نشد و برخی از وراث به هر دلیلی موفق به دریافت سود نشدند. از این رو انتظار می‌رود که در سال جاری همراه با یکی از مراحل واریز سود سهام عدالت، باقیمانده سود سهام عدالت متوفیان نیز به حساب وراث آنها واریز شود که این منجر به افزایش میزان سود دریافتی برخی از دارندگان سهام عدالت خواهد شد.
