نخستین شهرداری ایران در سال ۱۲۸۶ تحت عنوان “بلدیه” در شهر تبریز پایه گذاری و آغاز بکار کرد و پس از آن با مقبولیت این نهاد مردمی سایر شهرداری‌های شهر‌های بزرگ و کوچک کشور راه اندازی شدند.
اولین شهرداری خرم آباد نیز فعالیت خود را در سال ۱۳۰۵ آغاز کرد و “روح اله والی زاده” به عنوان اولین شهردار منصوب شد، سپس، یکی پس از دیگری سایر شهر‌های لرستان شهرداری‌های خود را تاسیس کردند تا جایی که اکنون کوچکترین شهر‌های استان از خدمات این نهاد خدمت رسان بهره‌مند هستند و ۳۳ شهرداری در لرستان تاسیس شده است.
امروزه شهرداری‌ها به عنوان مهمترین نهاد مردمی خدمات متنوعی را به جامعه شهری ارایه می‌دهند و موج مهاجرت از روستا به شهر و رشد جمعیت شهری در سال‌های اخیر موجب توسعه خدمات این نهاد شده، اما از آنجا که اتکای شهرداری‌ها به درآمدزایی است و بودجه مستقلی ندارند با چالش‌ها و مشکلات بسیاری درگیر شده اند.
از طرفی با روی کار آمدن شورا‌های اسلامی و باز بودن دست اعضا در جذب نیرو، حجم مضاعفی از نیروهای فاقد تجربه و مهارت بر این نهاد عمومی تحمیل و بیش از نیمی از درآمد‌های شهرداری‌ها خرج پرداخت حقوق کارکنان شد که همین امر منجر به ورشکستگی و بدهکاری بیشتر شهرداری‌ها می‌شود.
بدهی شهرداری‌ها به سازمان تامین اجتماعی برای بیمه کارکنان از یکسو و عدم پرداخت به موقع حقوق به دلیل نبود درآمد‌های پایدار، چالش‌های عدیده‌ای را برای شهرداری‌ها ایجاد کرد به گونه‌ای که برخی از آنها مجبور به فروش املاک برای پرداخت بدهی‌ها شدند از سوی دیگر جامعه شهری نیز همکاری چندان مطلوبی در پرداخت عوارض با شهرداری‌ها نداشتند و روز به روز این نهاد را در تامین اعتبار مورد نیاز پروژه‌های عمرانی تعریف شده و حقوق کارکنان لاغرتر و کم توان‌تر کرد.
هرچند برخی از شهرداری‌ها توانسته اند با مدیریت شهردارانی توانمند و کاربلد به درآمدزایی و استقلال دست یابند، اما هنوز هم این نهاد عمومی خدمت رسان با چالش‌های عدیده‌ای خصوصا در لرستان محروم مواجه است که ضرورت توجه ویژه مسوولان را می‌طلبد.
قلب‌های تپنده خدمات شهری لرستان در انبوه مشکلات
برش تیغ کدخدا به برق سکه اوست
غلام حاجی وند شهردار دورود با اشاره به ضرب‌المثل “برش تیغ کدخدا به برق سکه اوست” افزود: کدخدایی برش دارد که جیبش پر باشد، اما شهرداری‌های استان در خصوص ارزش‌افزوده مشکل دارند و انتظار همکاری بیشتری با این نهاد خدمت رسان می‌رود.
وی یکی دیگر از مهمترین مشکلات شهرداری‌ها را در حوزه تامین اجتماعی می‌داند و معتقد است اگر بیمه‌ها به موقع از سوی شهرداری‌ها پرداخت نشود، جزو مطالبات تامین اجتماعی قرار می‌گیرد و به آنها خسارات تاخیر هم اضافه می‌شود که می‌طلبد این مشکل عمده شهرداری‌ها با تامین اجتماعی رفع شود.
حاجی وند می‌گوید: متاسفانه در نگاه مردم، از بین همه مدیران شهری مردم آزارترین مدیر، شهردار است چرا که به طور مستقیم از مردم پول دریافت می‌کند.
وی در خصوص طلب‌های شهرداری از ادارات اضافه کرد: ادارات هیچ‌گونه ادای دینی نسبت به بدهی‌های خود به شهرداری‌ها ندارند و شهرداری نیز مجبور است بیشترین فشار را به مردم بیاورد که همین باعث نارضایتی شهروندان می‌شود.
شهرداری‌های کوچک درآمد پایداری ندارند
زینب آذرخوش شهردار تیتیکان الیگودرز نیز اعتقاد دارد ارزش افزوده‌ای که به شهر‌های کوچک تعلق می‌گیرد پایین است و شهرداری این شهرها هیچ درآمد پایدار و برخی حتی ماشین حمل زباله ندارند.
به گفته وی چنانچه تسهیلاتی در بخش گردشگری پرداخت شود مشکلات شهر‌های کوچک نیز برطرف می‌شود ضمن اینکه از دیگر مشکلات این شهرداری، پایین بودن سهمیه قیر است که نمی‌توان کار عمده‌ای با آن صورت داد.
وی با بیان اینکه شهرداری‌های کوچک تخصیص اعتبار بسیار ناچیزی در کمیته برنامه ریزی دارند می‌گوید: این شهرداری‌ها از درآمد پایدار بی بهره اند و نیاز به درآمد دولتی دارند، برخی از شهرداری‌های کوچک یا تازه تاسیس ماشین آلات عمرانی همچون بیل و لودر ندارند و تمامی ماشین آلات دهیاری آنها نیز فرسوده شده است.
تعلل دستگاه‌ها در صدور مجوز‌های قانونی برای شهرداری‌ها
یحیی عیدی بیرانوند شهردار بروجرد نیز با انتقاد از تعلل برخی دستگاه‌ها در صدور مجوز‌های قانونی برای شهرداری‌ها گفت: مجوز معدن برای شهرداری بروجرد پس از ۲ سال بلاتکلیفی و پیگیری صادر شده است.
وی با اشاره به وجود برخی خودتحریمی‌ها در استان افزود: اجازه استفاده از ظرفیت‌های قانونی به شهرداری‌ها داده نمی‌شود همچنین بسیاری از کار‌ها در بافت و بدنه این نهاد، لاک پشتی پیش می‌رود چراکه کارشناسان ادارات در انجام کار‌های این دستگاه خدمت رسان تعلل کرده و مجوز‌ها با وجود دستور مدیران کل، دیر صادر می‌شود.
عیدی بیرانوند با اشاره به اینکه بروجرد قطب صنعتی و شهر ملی ورشو است و ظرفیت‌های خوبی برای توسعه دارد عنوان کرد: پارسال بودجه شهرداری بروجرد ۱۰ هزار میلیارد و سال ماقبل پنج هزار میلیارد ریال بود که کاملا محقق شد و برای امسال نیز ۲۵ هزار میلیارد ریال پیش بینی شده است.
وی با بیان اینکه شهرداری‌ها در موفقیت دولت‌ها سهیم هستند و رضایتمندی عمومی را جلب می‌کنند یادآور شد: میانگین آسفالت در شهر بروجرد طی سال‌های گذشته ۵۰ تا ۶۰ هزار متر مربع در سال بود، اما ۲ سال اخیر یک میلیون و ۲۰۰ هزار متر مربع آسفالت انجام شده که تنها ۲۰ درصد آن مربوط به نهضت قیر رایگان بوده است.
وی افزود: وجود برخی اصناف آلاینده چهره شهرها را مخدوش کرده و ناهنجاری‌های بسیاری در این زمینه دیده می‌شود که لازم است در این راستا زمین‌هایی با کاربری صنعتی در اختیار شهرداری‌ها قرار گیرد همچنین آرامستان‌های بروجرد و خرم آباد در بن بست قرار گرفته است که منابع طبیعی باید زمین لازم را برای ساخت آرامستان‌های دوم در اختیار شهرداری‌ها قرار دهد.
عیدی بیرانوند معتقد است استفاده از ظرفیت قرارگاه خاتم (ص) برای اجرای پروژه‌های شهرداری ضروری است.
قلب‌های تپنده خدمات شهری لرستان در انبوه مشکلات
مطالبات شهرداری از ادارات به سختی وصول می‌شود
محمد شریفی مقدم شهردار الشتر (مرکز شهرستان سلسله) نیز می‌گوید: مدیریت برخی رودخانه‌های شهری به محل اختلاف شهرداری و آب منطقه‌ای تبدیل شده که لازم است با توجه به واگذاری این امر به آب منطقه ای، هرچه سریعتر اجرا شود.
وی با اشاره به مطالبات هزار میلیارد ریالی شهرداری از دستگاه‌های اجرایی، اظهار کرد: چنانچه دستگاه‌ها طلبی از شهرداری داشته باشند نقد می‌شود، اما شهرداری‌ها نمی‌توانند مطالبات خود را به راحتی وصول کنند بنابراین لازم است در قانون مولدسازی به شهرداری‌ها کمک شود.
وی با اشاره به اینکه در برخی شهرها، اهداف ماده ۲۲ قانون هوای پاک محقق نشده است تصریح کرد: همچنین انتظار می‌رود تامین زمین برای آرامستان و سایت‌های زباله که به مصیبتی برای استان تبدیل شده اند تسریع شود.
شهردار الشتر با تاکید بر بازنگری طرح جامع و تفصیلی شهر‌های استان ادامه داد: برخی شهرها کارخانه آسفالت دارند، اما سهمیه قیر ندارند و برخی شهرها هم که سهمیه قیر دارند، آب منطقه‌ای اجازه برداشت مصالح از سایت‌های کوهی را نمی‌دهد.
علاوه بر شهرداران، شورا‌های اسلامی شهرها نیز علاوه بر اذعان به مشکلات شهرداری ها، شورا‌ها را نیز درگیر چالش‌هایی می‌دانند که نیازمند برنامه ریزی‌های فرهنگی و بودجه‌ای برای رفع آنها هستند.
عضویت سه ساله در شورا بدون کارت
سید عزیزاله میربراتی رییس شورای شهر مومن آباد ازنا هم نبود نیروی تخصصی در بدنه شهرها را یک معضل می‌داند و از نبود کارخانه آسفالت برای شهر‌های کوچک انتقاد دارد چراکه معتقد است نمی‌توان کار‌های عمرانی عمده‌ای صورت داد.
وی همچنین با اشاره به اینکه با وجود گذشت سه سال، کارت‌های اعضای شورا‌ها صادر نشده است می‌گوید: شهر‌های کوچک آنچنان بودجه‌ای ندارند که بتوانند پروژه‌های درخور و شایسته‌ای برای عمران شهری تعریف کنند در حالی که مردم از شهرداری توقع عمران و آبادانی و تغییر چهره شهر را دارند.
میربراتی با بیان اینکه در کمیته‌های انطباق سلیقه‌ای عمل می‌شود اظهار داشت: ماشین آلات این شهرداری مستهلک شده و به روز نیستند و باید شهر‌های کوچک در کمیته انطباق ویژه دیده شوند.
دستگاه‌های خدمت رسان حرف شورا‌ها را نمی‌خوانند
حجت اله احمدی پور رییس شورای اسلامی شهر خرم آباد نیز اعضای شورای شهر را خط اول خدمت رسانی به مردم می‌داند و گلایه دارد با وجودی که مردم انتظار بسیاری برای رفع مشکلات شهری از شورا‌ها دارند و آنها نیز مشکلات شهری را برای ارجاع به دستگاه‌ها احصا می‌کنند، اما دستگاه‌های خدمت رسان حرف شورا‌ها را نمی‌خوانند و از انجام کار‌ها سر باز می‌زنند که لازم است نامه‌ای از سوی استاندار برای ورود شورا‌ها به انجام کار‌ها به دستگاه‌های اجرایی ارسال شود.
وی در خصوص ارزش افزوده شهرداری‌ها می‌گوید: ارزش افزوده شهرداری خرم آباد در مقایسه با کلان شهر‌های صنعتی تقریبا صفر است و نمی‌توان کار عمده‌ای با این رقم‌های پایین صورت داد بنابراین لازم است بر اساس سرانه جمعیت شهرها تعلق بگیرد.
منبع:ایرنا
