برای توسعه کشت پایدار، ارتباط میان هواشناسی و کشاورزی نقشی حیاتی دارد. آگاهی کشاورزان از اطلاعات دقیق هواشناسی، امکان زمان‌بندی دقیق‌تر کشت و آبیاری را فراهم می‌کند طوری که این امر به نوبه خود، بهره‌وری را افزایش می‌دهد و در مقابله با چالش‌های محیطی، از جمله کم‌آبی و تغییرات اقلیمی، نقش اساسی خواهد داشت.
در شرایطی که تغییرات اقلیمی و چالش‌های متعددی از جمله کم‌آبی، تنش‌های رطوبتی و افزایش دما، کشاورزی را در معرض خطر قرار داده است، ترویج الگوی کشت مناسب و ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان، نقشی حیاتی در حفظ و ارتقای بهره‌وری این بخش ایفا می‌کند. ششمین کاروان ترویجی بهره‌وری الگوی کشت ملی با موضوع هواشناسی کشاورزی در گچساران، در راستای همین هدف و با تمرکز بر افزایش آگاهی کشاورزان نسبت به شرایط اقلیمی و ارائه راهکار‌های مناسب برای کشت در شرایط کم‌آبی برگزار شد.
تغییرات اقلیمی و کم‌آبی، چالش‌های جدی برای کشاورزی در ایران و به خصوص در استان‌های گرمسیری مانند کهگیلویه و بویراحمد به وجود آورده است. انتخاب الگوی کشت مناسب با شرایط آب و هوایی و استفاده از روش‌های نوین کشاورزی، ضرورتی انکارناپذیر برای حفظ منابع طبیعی و افزایش بهره‌وری در این بخش است.
اهداف این کاروان شامل ترویج الگوی کشت مناسب با شرایط کم‌آبی و افزایش دما، آموزش کشاورزان در زمینه استفاده از روش‌های نوین آبیاری، معرفی ارقام کم‌آب‌بر و مقاوم به تنش‌های محیطی، افزایش آگاهی کشاورزان از نقش هواشناسی در کشاورزی، و تشویق کشاورزان به استفاده از بیمه محصولات کشاورزی می‌باشد.
زهره حبیبی؛ مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد در این باره گفت: ششمین کاروان ترویجی بهره وری با موضوع هواشناسی کشاورزی در ایستگاه هواشناسی امام زاده جعفر شهرستان گچساران برگزار شده است. این کاروان به همراه کاروان‌های ترویجی دیگری که قبلاً در شهرستان‌های بویراحمد و دنا برگزار شده بودند، به ترویج الگوی کشت مناسب با تغییرات آب و هوا اختصاص دارد.
وی اظهار داشت: با این فعالیت‌ها انتظار می‌رود آگاهی کشاورزان نسبت به چالش‌های پیش روی کشاورزی افزایش یابد، کشاورزان با الگوی کشت مناسب و روش‌های نوین کشاورزی آشنا شوند، تمایل آن‌ها به استفاده از روش‌های نوین آبیاری افزایش پیدا کند، و همچنین کشاورزان به استفاده از بیمه محصولات کشاورزی تشویق گردد.
مخاطبان این کاروان شامل کشاورزان و بهره‌برداران بخش کشاورزی، کارشناسان و مروجان کشاورزی، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های کشاورزی، و همچنین مسئولان و دست‌اندرکاران بخش کشاورزی است. محتوای این کاروان شامل ارائه سخنرانی توسط محققان و کارشناسان، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، بازدید از مزارع نمونه، و توزیع بروشور و مواد آموزشی می‌شود.
پیشنهادات شامل برگزاری کاروان‌های ترویجی به صورت مستمر و در سایر مناطق استان، تهیه و تولید محتوای آموزشی مناسب برای کشاورزان، حمایت از کشاورزان در زمینه استفاده از روش‌های نوین کشاورزی، و ترویج فرهنگ بیمه محصولات کشاورزی می‌شود.
تغییرات اقلیمی و چالش‌های کشاورزی:
حبیبی، در بیان موضوع تغییرات اقلیمی و تأثیرات آن بر کشاورزی، به اهمیت ترویج الگوی کشت مناسب با شرایط آب و هوایی و حفظ منابع آب، خاک و هوا اشاره کرد. او تأکید کرد که انتخاب محصولات با آسیب کمتر به منابع طبیعی، افزایش بهره وری در زراعت را تضمین خواهد کرد.
توصیه‌های محققان:
محققان مرکز تحقیقات کشاورزی دیم گچساران نیز اهمیت تغییر الگوی کشت و توسعه کشاورزی را در برابر چالش‌هایی همچون تنش رطوبتی و افزایش دما بیان کردند. آن‌ها به تغییر فرهنگ و نگرش کشاورزان و مدیریت صحیح مزارع برای افزایش بهره وری اشاره کردند.
بهروز واعظی، کارشناس مدیریت محصولات کشاورزی، به انتخاب رقم مناسب، تراکم صحیح، مصرف بهینه کودها، استفاده از کود پایه و مقابله موثر با علف‌های هرز پرداخت. وی همچنین تأکید کرد که انتخاب الگوی کشت مناسب و تناوب محصولات در مزارع دیم، اقدامات ضروری در مدیریت کشاورزی هستند.
نقش هواشناسان و بیمه در کشاورزی:
در این کاروان، کارشناسان هواشناسی نقش اهمیت‌زیاد توصیه‌های هواشناسی در بخش کشاورزی و روش‌های پیش‌بینی و تجزیه و تحلیل هواشناسی را تبیین کردند. همچنین، کارشناسان بیمه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی به منظور تاب آوری در برابر مخاطرات احتمالی اشاره کردند.
دانش هواشناسی ابزاری قدرتمند برای کشاورزان است که می‌تواند به آن‌ها در بهبود عملکرد، افزایش راندمان، کاهش مخاطرات و افزایش سودآوری کمک کند. توجه به این دانش و استفاده از آن در برنامه‌ریزی و عملیات کشاورزی، ضرورتی انکارناپذیر برای توسعه پایدار این بخش است.
کارشناسان تاکید کردند که پیش‌بینی دقیق آب و هوا به کشاورزان در برنامه‌ریزی صحیح برای کشت، آبیاری، سمپاشی و سایر عملیات کشاورزی کمک می‌کند. با آگاهی از هشدار‌های هواشناسی، کشاورزان می‌توانند اقدامات پیشگیرانه‌ای برای مقابله با مخاطرات طبیعی مانند سیل، طوفان، سرمازدگی و گرمازدگی انجام دهند.
استفاده از دانش هواشناسی به کشاورزان کمک می‌کند تا از منابع آب و خاک به طور کارآمدتر استفاده کنند و از هدر رفتن آن‌ها جلوگیری کنند. با استفاده از روش‌های نوین کشاورزی مبتنی بر دانش هواشناسی، می‌توان راندمان تولید محصولات کشاورزی را به طور قابل توجهی افزایش داد.
با برنامه‌ریزی دقیق و بهینه‌سازی مصرف منابع، هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی کاهش می‌یابد. افزایش راندمان تولید و کاهش هزینه‌ها، سودآوری بخش کشاورزی را افزایش می‌دهد.
پایان کاروان ترویجی:
در پایان کاروان، کارشناسان و محققان سازمان جهاد کشاورزی استان به پاسخگویی به سوالات کشاورزان پرداختند و توصیه‌های علمی و فنی لازم جهت مقابله با کم بارشی و افزایش دما در فصل زراعی جاری را ارائه دادند.
نکته جالب توجه در این گزارش، پخش مستقیم و برخط کاروان ترویجی از طریق شبکه استانی و ملی برکت بوده است، که نشان‌دهنده تلاش برای دسترسی گسترده‌تر به اطلاعات و آموزش‌های کشاورزی است.
ششمین کاروان ترویجی بهره‌وری الگوی کشت ملی با موضوع هواشناسی کشاورزی در گچساران، به عنوان یک ابتکار عمل ارزشمند، در راستای ارتقای دانش و آگاهی کشاورزان در زمینه کشت مناسب در شرایط کم‌آبی و افزایش دما گام برداشت. این کاروان با ارائه آموزش‌های لازم، به کشاورزان در انتخاب الگوی کشت مناسب، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و ارقام کم‌آب‌بر و مقاوم به تنش‌های محیطی کمک کرد.
با توجه به اهمیت موضوع و ضرورت ترویج الگوی کشت مناسب در شرایط اقلیمی کنونی، پیشنهاد می‌شود برگزاری این کاروان‌ها به صورت مستمر در سایر مناطق استان نیز دنبال شود. همچنین، تهیه و تولید محتوای آموزشی مناسب برای کشاورزان، حمایت از آن‌ها در زمینه استفاده از روش‌های نوین کشاورزی و ترویج فرهنگ بیمه محصولات کشاورزی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند در ارتقای بهره‌وری و تاب‌آوری بخش کشاورزی در برابر چالش‌های پیش رو مؤثر واقع شود.
