معاونت بهداشت وزارت بهداشت در چند روز اخیر اطلاعات مختلفی درباره گسترش بیماری متاپنوموویروس انسانی (HMPV) در برخی کشورهای جهان همچون چین در شبکه‌های اجتماعی و وبسایت‌ها منتشر شده است.
از این بیماری به عنوان یک بیماری جدید نام برده می‌شود، ولی بررسی اطلاعات و شواهد نشان می‌دهد این ویروس از سال 2۰۰1 کشف شده است و ویروس جدیدی نیست.
هرساله موارد ابتلا به ویروس متاپنومای انسانی به طور گسترده در سراسر جهان گزارش می‌شود و همچنان بار قابل توجهی را بر سیستم بهداشتی چین و برخی کشورها وارد می‌کند.
از آنجا که واکسن یا داروی ضدویروسی موثر برای درمان یا پیشگیری از عفونت ناشی از این ویروس تایید نشده است، این ویروس نقش مهمی در ایجاد بیماری‌های عفونی دستگاه تنفسی (ARTIs) دارد. بنابراین درک جامع از ویژگی‌های اپیدمیولوژیک و روش‌های تشخیص این ویروس برای پیشگیری از این بیماری بسیار مفید است.
ویروس متاپنومای انسانی می‌تواند بیماری‌های دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی را در افراد همه گروه‌های سنی، به ویژه در کودکان، افراد مسن و افراد با سیستم ایمنی ضعیف ایجاد کند.
این ویروس که در سال 2001 کشف شد، یک ویروس بر پایه RNA است که به خانواده پنوموویروس تعلق دارد و با ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) مرتبط است.
علایم اصلی
علایم شایع مرتبط با ویروس متاپنومای انسانی شامل سرفه، تب، گرفتگی بینی و تنگی نفس است. علایم بالینی عفونت ناشی از این ویروس ممکن است به برونشیت یا پنومونی پیشرفت کند و شباهت‌هایی به سایر ویروس‌هایی که باعث عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی می‌شوند، دارد.
مدت زمان نهفتگی ویروس 3 تا 6 روز تخمین زده می‌شود و مدت زمان بیماری می‌تواند بسته به شدت علایم متفاوت باشد، اما به طور کلی مشابه سایر عفونت‌های دستگاه تنفسی ویروسی است.
گاهی اوقات این ویروس می‌تواند منجر به عوارض جدی شود که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. این عوارض شامل موارد زیر است:
برونشیولیت
برونشیت
پنومونی
حملات آسم یا تشدید بیماری مزمن انسدادی ریه
عفونت گوش (اوتیت میانی)
اپیدمیولوژی
در سطح جهانی، ویروس HMPV در 3 تا 10 درصد از بستری کودکان کمتر از پنج سال با عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی تحتانی تشخیص داده می‌شود.
نرخ مرگ و میر ناشی از این ویروس حدود یک در هر هزار مورد مبتلاست. طی پنج سال اخیر در بین کودکان کمتر از پنج سال در سراسر جهان، حدود 14 میلیون و 200 هزار مورد عفونت حاد تنفسی تحتانی، 643 هزار بستری در بیمارستان، 7هزار و 700 مرگ و میر در بیمارستان و 16 هزار و 100 مرگ در مجموع مرگ ناشی از متاپنوموویروس انسانی تخمین زده می‌شود.
برآورد می‌شود حدود 58 درصد از پذیرش‌های بیمارستانی در نوزادان زیر 12 ماه و 64 درصد از مرگ‌های داخل بیمارستانی در نوزادان کمتر از شش ماه به دلیل این ویروس رخ داده است که 79 درصد آن در کشورهای کم درآمد و با درآمد متوسط پایین رخ داده است.
داده‌های کافی از توزیع جغرافیایی این ویروس در سراسر جهان وجود ندارد اما بالاترین فراوانی این بیماری در کشور چین گزارش شده است و در سایر کشورها مانند هند موارد معدودی گزارش شده است.
مواردی نیز در کشور آمریکا گزارش شده به طوری که منابع آمریکایی می‌گویند عفونت‌های ناشی از ویروس تنفسی انسانی متاپنومو طی فصل زمستان و بهار در ایالات متحده افزایش یافته است و نگرانی‌هایی درباره این ویروس وجود دارد.
نحوه انتشار و انتقال بیماری
ویروس متاپنومای انسانی بیشتر از طریق موارد زیر به دیگران منتقل می‌شود:
ترشحات ناشی از سرفه و عطسه
تماس نزدیک شخصی مانند لمس یا دست دادن یا ارتباط تنفسی
تماس با اشیاء یا سطوح آلوده به ویروسها و سپس لمس دهان، بینی یا چشم
زمان انتشار و گسترش بیماری
داده‌های سیستم نظارت بر ویروس‌های تنفسی در سطح جهان نشان می‌دهد که این ویروس در مناطق معتدل فعال‌تر است. ویروس‌های HMPV، RSV و آنفلوآنزا می‌توانند به طور همزمان در طول فصل سرد سال و فصول گسترش ویروس‌های تنفسی گردش کنند.
نحوه تشخیص بیماری
تست RT-PCR
در چند دهه گذشته، روش RT-PCR به طور گسترده برای تشخیص مولکولی ویروسها از جمله HMPV مورد استفاده قرار گرفته است.
تست RT-qPCR
این روش یکی از فناوری‌های حساس، دقیق و کارآمد برای شناسایی اسید نوکلئیک ویروسی است و به عنوان استاندارد طلایی تشخیص HMPV در نظر گرفته می‌شود.
سایر روشها شامل LAMP، CRISPR-Cas12a، mNGS و کشت ویروسی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان بیماری
در حال حاضر، هیچ درمان ضدویروسی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد و هیچ واکسن تایید شده‌ای نیز برای پیشگیری از این ویروس در دسترس نیست. مراقبت‌های پزشکی حمایتی مرسوم برای درمان بیماری‌های تنفسی، برای این بیماری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پیشگیری از بیماری
افراد می‌توانند با رعایت این اقدامات از گسترش این ویروس و سایر ویروس‌های تنفسی جلوگیری کنند:
دست‌ها را به طور منظم با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه بشویند
از تماس دست‌های آلوده با چشم‌ها، بینی یا دهان خودداری کنند
از تماس نزدیک با افرادی که بیمار هستند اجتناب کنند
تهویه هوا در محیط‌هایی که احتمال وجود بیمار است برقرار شود
اگرچه افزایش موارد متاپنوموویروس انسانی در چین نگرانی‌هایی ایجاد کرده است اما کارشناسان تاکید می‌کنند که این ویروس جدید نیست و دهه‌هاست در سراسر جهان وجود دارد.
اعتقاد کارشناسان سلامت بر این است افزایش اخیر موارد شناسایی شده ممکن است ناشی از پیشرفت در فناوری‌های تشخیصی و آگاهی بیشتر از این ویروس باشد.
متخصصان سلامت به مردم کشورهایی که این بیماری را گزارش دادند توصیه می‌کنند هوشیار باشند و با رعایت اقدامات پیشگیرانه استاندارد مانند حفظ بهداشت و مراجعه به پزشک در صورت تشدید علایم از سلامت خود محافظت کنند.
