گرد و غبار در ریه های شهر قم ؛ حقابه هایی که از آسمان هم نازل نشد

شرایط خطرناک کیفیت هوای شهر قم در حالی  وارد سومین روز خود شد که همچون گذشته تنها به برگزاری جلسه استانی کمیته اضطرار آلودگی هوا ختم شد.

شرایط این روزهای قم برای همه گروه ها ناسالم و جان فرساست؛ قدم که در شهر که بگذاری  ترددها  کم تر شده  وچهره شهر با ماسک دیده می شود.

اینجا  آسمان آبی که نه، خاکی است، هواشناسی اعلام کرده است این شرایط با شدت کمتر تا پایان هفته ادامه دارد.

کوچ ریزگردها  اما همیشگی نیست  مردم قم سال هاست که روزهای گرم  سال را با  گرد و غبار دست و پنجه نرم می کنند و این مواجهه پرتکرار، سلامت شهروندان را نشانه رفته است. 

به سراغ مردم رفتیم تا  وضع موجود را زبان آن ها جویا شویم.یک شهروند سالمند در گفتگو با خبرنگار ما گفت:هوا به شدت آلوده است تا چشم کار می کند گرد و خاک است انگار هوا مه آلود است که دید کم شده است.

شهروند میانسال دیگر با انتقاد از وضعیت موجود می گوید سال هاست  قم با معضل گرد و غبار  رو برو است  امیدواریم چاره ای برای آن در دولت جدید اندیشیده شود.

یک شهروند دیگر می گوید نفس کشیدن برای ما که جوان هستیم سخت شده هوا با وجود آن که گرم و طاقت فرساست گرد و غبار هم  امانمان را بریده است.

حقابه هایی که از آسمان هم نازل نشد

 به عقیده کارشناسان خشکسالی و کمبود بارش‌ها  و احاطه شدن قم توسط بیابان ها و از پی آن  گرد و غبار،بحرانی است که برای ادامه حیات به تنفس مصنوعی که همان تخصیص یافتن حقابه های زیست محیطی است، نیازمند است.

بیابان هایی که قم را احاطه کرده از ۱۰ تا ۲۰کیلومتری خارج شهر شروع می شوند؛  جایی که سرعت حداقلی باد هم طوفانی از خاک را با خود برای  قم به سوغات می آورد.

وجود ۳۰ هزار هکتار اراضی غبار خیز در قم

مدیرکل محیط زیست قم می گوید:۳۰ هزار هکتار عرصه بحرانی در استان قم داریم و در خارج از استان در دشت کویر و سمنان نیز شاهد پدیده گرد و غبار بوده ایم و برای اصلاح این وضعیت باید کارهای بسیاری باید انجام شود که از بیان زدایی تا اقدامات محافظتی از جمله آنان است.

به گفته بازگیر ،۲۲ دستگاه اجرایی در عرصه گرد و غبار وظیفه دارند و امید است با تخصیص اعتبارات و انجام مأموریت‌ها از روند افزایش گرد و غبار در استان قم جلوگیری شود.

هر سال ،هفتاد روز ناسالم در قم

 مدیر کل محیط زیست با بابیان اینکه از ابتدای امسال تا کنون، از هر چهار روز، یک روز هوای قم ناسالم بوده است،گفت: :در طی سالهای اخیر هر سال ۷۰ روز هوای قم ناسالم داشتیم و از ابتدای امسال تاکنون نیز قم ۳۰ روز ناسالم داشته است.

بازگیر عنوان کرد:پانصد هزار هکتار د رحال بیابانی شدن،چاره کار کشت گیاه است و مالچ پاشی اما در حداقل بیست سی سال گذشته فقط سیزده هزار هکتار کمتر از ده درصد از بیابان های استان بوته کاری شده است.

عدم تخصیص حقابه‌ها به قم

محمدحسین بازگیر گفت: اقدامات جهت مقابله با بحران گرد و غبار در قم از سال‌های گذشته آغاز شده است، اما به دلیل کمبود اعتبارات با کندی مواجه شده و باید برای این معضل چاره اندیشی شود. 

وی با بیان یکی از مهمترین موانع، عدم تخصیص حقابه‌های زیست محیطی استان است، اظهار داشت: خشکسالی مستمر و استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی، موجب فرسایش خاک و فرونشست زمین و ایجاد کانون‌های گرد و غبار شده است

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قم نسبت به توجه ویژه دولت چهاردهم به این بحران زیست محیطی اظهار امیدواری کرد و گفت: همه دستگاه‌های اجرایی باید وظایف و تکالیف خود برای مقابله با گرد و غبار در مرکز کشور را شناخته و عمل نمایند.

عمده مشکل گرد و غبار قم نبود اعتبار است

آبروش، رئیس اداره بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم  گفت: عمده مشکل ما بحث اعتبار است، با اعتبارات کنونی نمیتوان برای مقابله با بیابان‌زایی کاری کرد.

وی تصریح کرد: از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۱ اعتباری که از محل استانی برای این موضوع تخصیص پیدا کرده، ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است که بسیار ناچیز است.

آبروش افزود: با این اعتبارات نمی‌شود با بیابان زایی مقابله کرد، وقتی اعتبارات استانی تا این حد کم است یعنی گرد و غبار اصلا اولویت استان ما نیست.

کاشت بوته با قدرت بیشتری دنبال شود

مدیرکل مدیریت بحران استان قم با تاکید بر ضرورت توجه به مهار کانون‌های گردوغبار، گفت: کاشت بوته در کانون‌های بحرانی و مستعد باید باقدرت بیشتری دنبال شود.

محسن اوروجی ادامه داد: اقداماتی که تاکنون در سطح استان قم در خصوص مهار و کنترل گردوغبار انجام شده کافی نبوده و این طرح‌ها باید باقدرت بیشتری پیگیری گردد.

مالچ پاشی بلای جان محیط زیست

بسیاری از افراد جامعه این روزها درباره مالچ پاشی روی کانون های ایجاد گردوخاک در استان به عنوان راهکاری برای مهار این پدیده جوی صحبت می کنند.

به گفته کارشناسان مالچ یا خاکپوش را می‌توان پوشش نازِنده نامید که برای هدف‌هایی مانند تثبیت شن های روان در اراضی بیابانی استفاده می‌شود. مالچ دو گونه طبیعی (لاش‌برگ، بقایای گیاهی مثل گیاهان علفی بریده‌شده، کاه، خاک‌اره و برگ یا پوست گیاهان) و غیرطبیعی (مادهٔ چسبندهٔ گرفته‌شده از مواد نفتی، پوشش‌های ساخته‌شده از سلوفان (مادهٔ پلاستیکی با پایهٔ گیاهی)، پشم‌شیشه، فویل فلزی، کاغذ، خرده لاستیک، پلاستیک یا فیبر) دارد. این روش [بخصوص نوع مصنوعی آن] بسیار برای طبیعت و محیط زیست مضر و جبران ناپذیر هست. مرحوم پروفسور پرویز کردوانی؛ پدر علم کویرشناسی ایران بارها راجع به مضرات مالچ پاشی هشدار داده است.

توصیه های بهداشتی در روزهای ناسالم

بر اساس توضیحات سازمان حفاظت از محیط زیست، در رده‌بندی قهوه‌ای افراد باید از فعالیت‌های خارج از منزل خودداری کنند.

سلیمان زاده رئیس مرکز بهداشت شهرستان قم با تاکید بر اینکه افراد سالمند، بیماران مبتلا به آسم، بیماران قلبی وعروقی، مادران باردار، بیماران مبتلا به سرطان و تحت درمان شیمی درمانی باید در روز‌های آلوده مراقبت بیشتری داشته باشند، گفت: استفاده از ماسک در فضای بیرون از منزل، مصرف آب و نوشیدنی‌های سالم، سبزیجات سالم و بهداشتی، مصرف شیر و لبنیات الزامی است.

کوچ ریزگردها در قم نیازمند عزم ملی است

تنفس هوایی سالم در  روزهای گرم سال مطالبه جدی شهروندان قمی است، سال هاست اما گرمترین روزهای سال در قم با خاکی ترین روزها پیوند خورده است .

رخت بستن گرد و خاک از آسمان شهر قم، لزوم چاره اندیشی جدی مسئولان استانی با عزمی ملی را برای رفع این معضل خطرناک  می طلبد.

گزارش از زهره شعبانی