به گزارش برنا؛ اگرچه مردمان خطه خورشید، اوج عزاداری خویش را در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی به نمایش می‌گذارند اما آئین‌های محرمی در این استان از سیاه پوش کردن مساجد و تکایا و حسینیه‌ها ازچند روز مانده به شروع محرم، آغاز می‌شود و با علم‌گردانی و برپایی جلسات سخنرانی و عزاداری و حرکت دسته‌جات زنجیرزنی و سینه‌زنی در خیابان‌ها و برپا کردن چادرها و خیمه‌های عزاداری و توزیع نذری و … تا انجام یک سری سنت‌ها و آداب و رسوم معمول در هر شهری از استان ادامه دارد.
حتی جلسات و محافل خانگی عزاداری در دهه دوم و سوم محرم و صفر هم ادامه می‌یابد و اوج این عزاداری‌ها در دهه آخر ماه صفر که از اربعین شروع می‌شود تا روزهای آخر ماه صفر و ایام شهادت امام رضا (ع) و امام حسن مجتبی (ع) ادامه دارد.
مردم خراسان رضوی در طول سالیان متمادی با وقف اموال خود در برپایی آئین و رسوم محرم نقشی مهم ایفا کرده‌اند به طوری که بخش مهمی از برگزاری مراسم عزاداری محرم و اطعام مردم در سایه‌سار وقف ادامه یافته است. در همه شهرهای خراسان به واسطه وجود تمدنی کهن در این منطقه و سابقه تاریخی حضور جریان‌های اسلام‌گرا، آئین‌های عزاداری ویژه محرم با شکوه خاصی برگزار می‌شود.
از جمله مراسمی که به طور معمول در همه شهرهای خراسان در ایام محرم و صفر برگزار می‌شود می‌توان به برگزاری مجالس عزاداری امام حسین (ع)، نوحه‌خوانی و مرثیه‌سرایی، برپایی دسته‌جات سینه‌زنی و زنجیرزنی، اطعام مردم، برپایی چادرها و خیمه‌هایی و توزیع صلواتی چای و آب و شربت بین مردم،، پوشیدن لباس سیاه و سیاه‌پوش کردن اماکن و خیابان‌ها و کوچه‌ها قرائت زیارت عاشورا، برپایی مراسم شیرخوارگان حسینی، علم‌گردانی، حرکت دسته بنی اسد در برخی شهرهای خراسان و برپایی تعزیه‌های خیابانی و شبیه‌خوانی‌ها و… اشاره کرد.
ماهیت ماه محرم و صفر بر این است که آئین‌های و آداب ویژه سوگواری و عزاداری در آن اجرا می‌شود اما در هر نقطه‌ای از منطقه خراسان رضوی برخی از این آئین‌ها بیشتر مطرح هستند.
جدای از سیاه‌پوش کردن شهرها و برپایی مراسم سخنرانی، مداحی و سینه‌زنی در همه شهرهای خراسان که در روزهای نهم و دهم این ماه با عنوان تاسوعا و عاشورای حسینی به اوج می‌رسد و در هر شهر با جزئیاتی اجرا می‌شود برخی آئین‌های عزاداری در برخی شهرها ویژه هستند به عنوان مثال در حسینیه قنادها و دباغ‌های شهر سبزوار هرساله سنت برپا کردن چادر حسینیه‌ها به عنوان آیین‌های آغاز محرم اجرا می‌شود.
علم بندان نیز از آیین‌های سوگواری محرم در خراسان است که در شهرستان بردسکن، داورزن، خرو و خلیل‌آباد و … مشاهده می‌شود و نشان دهنده آغاز عزاداری ایام محرم و وارد شدن روستا در نظام آیینی است.
تعزیه‌خوانی و شبیه‌خوانی هم از آیین‌های قدیمی در خراسان رضوی است که در گذشته شیوه عزاداری اصلی مردمان برخی شهرها بوده است. تعزیه‌خوانی هنوز هم در شهرهای کاشمر، خلیل‌آباد، کوهسرخ، بردسکن، سبزوار، داورزن، ششتمد و نیشابور و در بسیاری از روستاهای انجام می‌شود.
از بین این‌همه آئین و رسوم برپایی عزای حسینی، تعدادی در فهرست آثار معنوی به ثبت رسیده‌اند که از جمله آنها می‌توان به آئین دسته بنی اسد و نخل گردانی روستای فدافن کاشمر، آئین حیدر حیدر خلیل‌آباد، چادرپوشان سبزوار و … اشاره کرد.
در برپایی همه مراسم و آئین سوگواری و عزاداری محرم، گوشه‌هایی از عشق به اهل‌بیت عصمت و طهارت در وجود مردمان این دیار را به نمایش گذاشته می‌شود و هرکس تلاش دارد ذره‌ای از این دریای محبت بچشد.
در حسینیه‌ها، مساجد و تکایای همه شهرها و روستاهای خراسان رضوی سفره‌های نذری پهن است و عزاداران حسینی میهمان خوان پرنعمت نوکران و خادمان اهل‌بیت هستند.
مهمترین غذاهای نذری شله مشهدی، حلیم، قیمه و قورمه سبزی، عدس پلو و لوبیا پلو هست و در قدیم که در بساط سفره‌های نذری آبگوشت هم بود، برخی زنان به نشانه عشق و دلدادگی به ساحت امامشان، پخت نان و پاک کردن سبزی و … هیأت‌های عزاداری را برعهده می‌گرفتند.
مشارکت مردم در برپایی سفره‌های نذری در ایام محرم از قدیم وجود داشته و هرکسی که خدمتی به عزاداران حسینی می‌کرده و می‌کند، انجام آن را افتخاری در راستای نوکری ارباب خود می‌داند.
انتهای پیام/
