حسین علائی، از فرماندهان سابق نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و رئیس پیشین ستاد مشترک سپاه، در گفتگویی درباره رویکرد دولت جدید ایالات متحده نسبت به جمهوری اسلامی ایران و مسیر پیش روی تهران، معتقد است که چنانچه دونالد ترامپ از نیل به هدف خویش از طریق افزایش فشارها به ایران مأیوس شود، ممکن است پیش شرط های خود جهت مذاکره با ایران را کنار بگذارد. در آن زمان ممکن است شرایط برای مذاکرات غیر رسمی دو کشور فراهم شود.مشرح گفتگوی وی بدین شرح است؛
اخیرا شاهد تبادل نظرهای بسیار داغی درباره مذاکره یا عدم مذاکره با دولت دونالد ترامپ بودیم. در میانه این مباحث شاهد سخنان به ظاهر مثبت رئیس جمهور امریکا برای توافق با تهران و همزمان صدور بخشنامه ای برای اجرای سختگیرانه تحریم ها و سیاست «فشار حداکثری» علیه تهران بودیم. فکر می کنید در منظومه ذهنی به ظاهر غیرقابل پیش بینی ترامپ، نقشه مدنظر برای جمهوری اسلامی ایران چه میتواند باشد؟
سبک رفتاری دونالد ترامپ با کشورهای مختلف جهان از موضع بالا و تفرعن است. او تصور می کند که تنها دولت حاکم بر جهان است و همه کشورها باید به حرف های او گوش و سیاست های وی را اجرا کنند. ترامپ به دنبال حل مشکلات اسرائیل است و برای افزایش امنیت اسرائیل و کمک به بقای نظام صهیونیستی تلاش می کند. پذیرش یک جنایتکار جنگی در کاخ سفید به عنوان اولین رئیس یک دولت خارجی نشانگر عمق همراهی آمریکا با یک رژیم قاتل و نسل کش است.
طرح ترامپ برای اخراج فلسطینی ها از نوار غزه در واقع همان برنامه اسرائیل جهت بیرون کردن فلسطینی ها و کوچاندن آنها به مصر و اردن از طریق کشتار بود که موفق نشد. اما حالا ترامپ می خواهد با فشار سیاسی به دولت های عربی و پرداخت پول به آنها این طرح را عملی سازد. بنابراین ترامپ به دنبال اخراج فلسطینی ها از سرزمین مادری شان به منظور یهودی سازی تمامی سرزمین های اشغالی فلسطینی هاست. از طرفی در راستای همین سیاست است که ترامپ به دنبال تحت فشار قرار دادن بیشتر جمهوری اسلامی ایران بخصوص در حوزه توانمندی نظامی است. ترامپ تمام خواسته های نتانیاهو درباره ایران را می خواهد با افزایش فشارهای حداکثری علیه ایران به مرحله اجرا درآورد.
ترامپ اگر می خواست راه کاهش تشنج با ایران را در پیش گیرد می توانست با یک فرمان اجرایی ریاست جمهوری، آمریکا را به برجام بازگرداند و مذاکرات با ایران را در چارچوب برجام از سر گیرد. ولی او درست برعکس عمل می کند و فرمان افزایش تحریم ها علیه ایران را امضا می کند تا مردم ایران را تحت فشار همه جانبه قرار دهد. اما در عین حال ترامپ می خواهد پرچم مذاکره را نیز در دست بگیرد تا به افکار عمومی بقبولاند که این ایران است که از مذاکره اجتناب می کند ولی او فرد صلح طلبی است.
راه و روش ترامپ بی اعتمادی به امریکا را در ایران افزایش داد
رهبری در سخنانی که اخیرا داشتند با اشاره به مواضع دو گانه رئیس جمهور امریکا مذاکره با این دولت را غیر سودمند خواندند. این سخنان ایشان بازتاب وسیعی در داخل و خارج از کشور داشته است. فکر می کنید چه عواملی منجر به این موضع گیری رهبری شد؟
متأسفانه ترامپ در دوره قبل ریاست جمهوری اش خاطرات بسیار تلخی از خود را برای مردم ایران به یادگار گذاشت. او از توافق ایران با آمریکا و کشورهای ۵+۱ در باره برجام خارج شد و باب گفتگوهای چند جانبه و دو جانبه را بست. او به تحریم های یکجانبه و ظالمانه علیه ایران دست زد و فشار عظیمی را بر مردم ایران وارد آورد. ترامپ همچنین در یک اقدام خائنانه دست به ترور فرمانده نیروی قدس ایران حاج قاسم سلیمانی و فرمانده حشدالشعبی عراق حاج مهدی المهندس زد و عملاً وارد جنگ محدود با ایران شد.
او در تمام دوره چهار ساله ریاست جمهوری اش هر روز علیه مردم ایران اقدام کرد و زندگی را بر ایرانیان سخت گرفت و معیشت مردم را هدف گرفت. ترامپ همچنین همواره از توطئه های اسرائیل علیه ایران حمایت کرد و به طور مرتب «چماق تهدید» علیه ایران را بالا نگه داشت. این شیوه رفتاری ترامپ، اعتماد ایران به آمریکا را بویژه پس از توافق برجام به کلی سلب کرد. بنابراین سابقه رفتاری ترامپ موجب چنین موضع گیری هایی از سوی ایران شده است.
وزیر امور خارجه اخیرا در سخنانی تاکید کردند که آنچه ترامپ به دنبال ان است مذاکره از سر تسلیم است و سخنان رهبری مبتنی بر نظرات کارشناسی در این باره بوده است. فکر می کنید امکان تغییر شرایط در آینده نزدیک در وضعیت به وجود آمده در رابطه تهران و واشنگتن وجود داشته باشد و این تغییر شرایط چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
به نظر می رسد که در کوتاه مدت اتفاق مهمی رخ ندهد. اما چنانچه ترامپ از نیل به هدف خویش از طریق افزایش فشارها به ایران مأیوس شود، ممکن است پیش شرط های خود جهت مذاکره با ایران را کنار بگذارد. در آن زمان ممکن است شرایط برای مذاکرات غیر رسمی دو کشور فراهم شود.
به نظر می رسد که ترامپ با روحیه و فرهنگ و نگرش ایرانیان آشنا نیست و همواره از اعمال فشار اقتصادی و بهره گیری از زبان زور برای برقراری رابطه با ایران استفاده می کند. بنابراین لازم است تا ترامپ یک تجدید نظر اساسی در رابطه با ایران انجام دهد و شیوه گفتار و رفتار و اعمال خود را عوض کند تا زمینه برای مذاکره و گفتگو فراهم شود.
با اصلاح اقتصاد در داخل می توان با تحریم مبارزه کرد
سوالی که در افکار عمومی بی جواب مانده این است که آیا وضعیت ایران در شرایط فعلی بخصوص از نظر اقتصادی وخیم تر خواهد شد؟ در صحبت های اخیر آقای حداد عادل نیز به این موضوع اشاره شده بود.
انتظار آمریکا آن است که با تشدید تحریم ها و جلوگیری از صادرات نفت ایران، وضعیت اقتصادی ایران رو به وخامت برود و فشارهای حداکثری موثر واقع شود تا ایران در برابر خواسته های آمریکا کوتاه بیاید و به کنار گذاشتن برنامه هسته ای توجه کند.
البته ظرفیت های بالقوه ایران بسیار زیاد است و اگر سیاست های اقتصادی کشور اصلاح شود و دست تولید کنندگان باز گذاشته شود، قیمت های دستوری کنار گذاشته شوند، امکان فعالیت های بیشتر بخش خصوصی فراهم گردد و دولت فضا و بسترهای لازم را برای توسعه کسب و کارها ایجاد کند، می توان اثر تحریم های ظالمانه آمریکا را کاهش داد.
ایران باید توسعه رابطه با کشورهای غربی را پیگیری کند
آیا ایران می تواند با اتکای به رابطه با سایر کشورها ولو در سایه تشدید تحریم و اجرای سختگیرانه سیاست فشار حداکثری فضا را به گونه ای پیش ببرد که به شرایط مذاکره از موضع برابر با تیم ترامپ برسد؟
اصولاً ایران باید به دیپلماسی به عنوان یک ابزار قدرت مهم، توجه بیشتری بکند. دستگاه سیاست خارجی و وزارت امور خارجه ایران بایستی بسیار قوی و فعال شوند. کشور باید از وجود دیپلمات های قوی و مذاکره کنندگان حرفه ای، برای تأمین منافع ملی بهره ببرد. ایران باید سیاست خارجی خود را به جای تکیه صرف بر شرق، به سیاست متوازن «نه شرقی نه غربی» تغییر دهد. بر این اساس، باید نوعی توازن و تعادل در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ایجاد شود و دولت توسعه روابط با کشورهای غربی را در دستور کار خود قرار دهد. باید پرچم مذاکره را از دست دونالد ترامپ گرفت.
