فرزاد دهقانیان-یک داستان کلاسیک وجود دارد که در آن گفته می‌شود ساکنان یک ساختمان بزرگ تجاری به‌طور فزاینده‌ای از کندی و کیفیت پایین خدمات آسانسورها شکایت داشتند. از یک شرکت مشاوره‌ای متخصص در مسائل آسانسور خواسته شد که موضوع را بررسی کند. این شرکت ابتدا ثابت کرد که میانگین زمان انتظار برای استفاده از آسانسورها بسیار زیاد است. سپس، امکان اضافه کردن آسانسورهای جدید، تعویض آسانسورهای موجود با مدل‌های سریع‌تر و به‌کارگیری کنترل‌های کامپیوتری برای بهره‌وری بهتر را بررسی کرد. اما به دلایل مختلف، هیچ‌کدام از این راه‌حل‌ها عملی به نظر نمی‌رسید و در نهایت، مهندسان اعلام کردند که این مشکل راه‌حلی ندارد.
یک روانشناس جوان که در بخش کارکنان استخدام شده بود، پس از اطلاع از این مسئله، راه‌حلی بسیار ساده اما مؤثر ارائه کرد و مشکل حل شد. برخلاف مهندسان که مشکل را کندی بیش‌ازحد آسانسورها می‌دیدند، او مسئله را ناشی از رنج انتظار دانست. بنابراین، پیشنهاد کرد که باید کاری انجام شود تا افراد در زمان انتظار سرگرم باشند. او پیشنهاد داد که در سالن‌های انتظار آسانسور آینه‌هایی نصب شود تا افراد بتوانند ضمن مشاهده ظاهر خود، دیگران را نیز تماشا کنند، بدون آنکه کسی متوجه نگاه‌های آن ها شود. با اجرای این راهکار، شکایت‌ها کاملاً قطع شد و حتی برخی از شاکیان سابق، بهبود خدمات را به مدیریت تبریک گفتند [راسل ایکاف، کتاب بازآفرینی سازمان].
تحلیل و تجویز راهبردی
نگاه ما به سیستمی که با آن مواجه هستیم، تأثیر مهمی در حل مشکلات آن دارد. اگر آسانسور را فقط یک سیستم جبری/مکانیکی در نظر بگیریم، راه‌حل‌ها نیز مکانیکی و فنی خواهند بود. اما اگر آن را بخشی از یک سیستم اجتماعی ببینیم، می‌توان از راه‌حل‌های رفتاری و انسانی نیز بهره برد. به همین دلیل، تعجب‌آور نیست که بهترین راه‌حل‌ها برای برخی مشکلات در حوزه‌هایی یافت شوند که در نگاه اول نامرتبط به نظر می‌رسند.
برای مثال، در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، وزیر بهداشت و درمان الزاماً پزشک نیست. دونالد ترامپ، رابرت اف. کندی جونیور را به‌عنوان وزیر بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده انتخاب کرده است. او دارای مدرک کارشناسی در تاریخ و ادبیات آمریکا از هاروارد و دکترای حقوق (JD) از دانشگاه ویرجینیا است. در دوره جو بایدن، خاویر بسرا این سمت را بر عهده داشت که مدرک کارشناسی اقتصاد و دکترای حقوق از استنفورد دارد. بر اساس رتبه‌بندی لگاتوم در سال 2020، سنگاپور، ژاپن و کره جنوبی بالاترین سطح رفاه را در حوزه سلامت داشته‌اند. اما وزرای بهداشت این کشورها نه‌تنها پزشک نبودند، بلکه تحصیلات مرتبط با نظام سلامت نیز نداشتند.
ایرانِ امروز نیازمند افرادی با نگاهی سیستمی، کل‌نگر و چندجانبه است. افرادی که قتل یک دانشجو در اثر زورگیری را فقط به نور کوچه، نیروهای امنیتی یا عملکرد حراست نسبت نمی‌دهند. بلکه می‌دانند که بخش مهمی از راه‌حل این مشکل، در گرو اصلاحات کلان اقتصادی، رشد اقتصادی و کاهش فقر است. آن ها می‌دانند که جایگاه آموزش در مواجهه با بحران‌ها و ارائه کمک‌های اولیه در آموزش و پرورش و آموزش عالی کشور خالی است. راه‌حل‌های مؤثر زمانی به دست می‌آیند که به‌جای تمرکز بر یک بُعد از مسئله، تصویر کلی را ببینیم. حل مشکلات پیچیده، نیازمند رویکردی فراتر از نگاه‌های تقلیل‌گرایانه است.
