این گزارش را می‌توانید از وبگاه کارخانه دیجیتال سپهر (www.sepehrdf.com) دریافت کنید.
هوش مصنوعی، قلب تپنده تحول دیجیتال در صنعت مالی ایران
حسین ادب‌زاده، مدیرعامل شرکت توسعه مدیریت نیکان سپهر، در سخنانی پیرامون ضرورت توجه به هوش‌مصنوعی و تحول دیجیتال در صنعت مالی اظهار داشت: «امروزه شاهد نفوذ روزافزون هوش‌مصنوعی به صنعت مالی هستیم. شرکت‌ها، به خصوص موسسات سرمایه‌گذاری، باید برای بهره‌مندی کامل از این ابزارهای فناورانه و ادغام آن‌ها با توانایی‌های انسانی در صنعت خود تلاش کنند».
همانطور که در حال حاضر، برق و اینترنت به ضرورتی حیاتی در زندگی ما تبدیل شده‌اند و اغلب کسب‌وکارها بدون استفاده از اینترنت قادر به فعالیت نیستند، هوش‌مصنوعی نیز با سرعتی فزاینده در زندگی ما نفوذ خواهد کرد. زمانی بود که بانک‌ها و موسسات مالی نیازی به اینترنت یا رایانه نداشتند، اما امروزه، عدم ارائه خدمات بر بسترهای مدرن توسط یک نهاد مالی، می‌تواند به منزله عدم‌موفقیت آن تلقی شود. به احتمال زیاد، در سال‌های آتی، فعالین صنعت مالی که به سراغ استفاده و توسعه هوش‌مصنوعی در کسب و کار یا سازمان خود نروند، با چالش‌های متعددی روبرو خواهند شد.
در راستای رصد و تحلیل روندها و تحولات فناورانه و نوآورانه رصدخانه فناوری‌های نوین مالی سپهر، اولین گزارش وضعیت هوش‌مصنوعی در صنعت مالی ایران را تدوین و منتشر کرد. این گزارش جامع، به بررسی دقیق جایگاه بازیگران کلیدی، سطح بلوغ هوش‌مصنوعی در این صنعت، کارکردها و کاربردها، چالش‌ها و ریسک‌ها به همراه راهبردها و راه‌کارها می‌پردازد.
نقشه راهی برای تحول: ضرورتی انکارناپذیر در عصر دیجیتال
دکتر محمد امین قلم‌بر، مدیر تحقیق اولین گزارش وضعیت هوش مصنوعی در صنعت مالی ایران، معتقد است که این فناوری نوین به سرعت در حال تبدیل شدن به نیرویی محرک در این صنعت است. ایشان در ادامه تأکید می‌کنند که مهم‌ترین گام در این مسیر، تدوین یک نقشه‌راه جامع برای بازنگری در ارکان راهبردی و جهت‌گیری نهادهای مالی با تمرکز بر دنیای دیجیتال و دستیابی به حداکثر بازدهی است.
تحول دیجیتال و حرکت به سمت استفاده از هوش مصنوعی در یک سازمان، مستلزم حضور افرادی است که به اهمیت فناوری و روند رو به رشد آن واقف باشند. ترسیم راهبردهای سازمان بر مبنای این آگاهی، می‌تواند منجر به تحولات عظیمی در این حوزه شود. در ادامه به برخی از نکات کلیدی این گزارش اشاره می‌کنیم.
گام‌های نخستین در مسیری پرشتاب
اولین گزارش وضعیت هوش مصنوعی در صنعت مالی ایران، که توسط رصدخانه فناوری‌های نوین مالی سپهر منتشر شده است، نشان می‌دهد که 73 درصد از نهادهای مالی ایرانی هنوز سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در این حوزه انجام نداده‌اند. با این حال، این آمار نشان‌دهنده گامی مهم در مسیر تحول دیجیتال این صنعت است.
در حال حاضر، 26 درصد از نهادهای مالی در حال ورود به حوزه هوش مصنوعی هستند و 47 درصد دیگر در حال اجرای اولین پروژه‌های خود در این زمینه می‌باشند. این امر نشان‌دهنده درک فزاینده فعالان این صنعت از اهمیت هوش مصنوعی و تمایل آن‌ها برای استفاده از این فناوری نوین برای ارتقای عملکرد خود است.
اگرچه هنوز هیچ یک از مجموعه‌های فعال در صنعت مالی ایران نتوانسته‌اند اقدامات تحول‌آفرینی در زمینه هوش مصنوعی انجام دهند، 19 درصد از شرکت‌ها با اجرای تعدادی از پروژه‌های هوش مصنوعی، به بازدهی مناسبی دست یافته‌اند. این امر نشان‌دهنده پتانسیل قابل توجه هوش مصنوعی برای ارتقای کارایی، نوآوری و ارائه خدمات بهتر به مشتریان در این صنعت است.
گزارش رصدخانه فناوری‌های نوین مالی سپهر حاکی از آن است که هوش مصنوعی به سرعت در حال تبدیل شدن به نیرویی محرک در صنعت مالی ایران است. با وجود چالش‌هایی مانند مسائل اخلاقی، نگرانی‌های امنیتی و نیاز به مهارت‌های جدید، پتانسیل‌های هوش مصنوعی برای این صنعت بسیار قابل توجه است.
انقلابی خاموش در صنعت مالی ایران
بازار هوش مصنوعی با سرعتی شگفت‌انگیز در حال پیشرفت است و رهبران کسب‌وکار در سراسر جهان به طور فزاینده‌ای بر اهمیت این فناوری نوین تأکید می‌کنند. طبق آخرین نظرسنجی موسسه دیلویت، 94 درصد از مدیران عامل و مدیران ارشد شرکت‌ها معتقدند که هوش مصنوعی برای موفقیت آن‌ها نقشی حیاتی ایفا می‌کند. این آمار نشان‌دهنده تمایل قاطع این رهبران برای سرمایه‌گذاری بیشتر در هوش مصنوعی در سال‌های آینده است.بررسی‌های گزاش حاضر نشان می‌دهد ایران نیز از این قافله عقب نمانده است. فعالین صنعت مالی ایران به طور فزاینده‌ای بر اهمیت این فناوری نوین تأکید می‌کنند و شاهد سرمایه‌گذاری‌های روزافزون در این حوزه هستیم.
هرچند بررسی وضعیت هوش‌مصنوعی در صنعت مالی ایران در مقایسه با وضعیت جهانی حاکی از شکاف قابل توجهی است ولی بررسی تمایلات و تعهد به سرمایه‌گذاری در فعالین صنعت مالی در ایران حاکی از آن است که نهادهای این صنعت با سرعت بالایی طی 5 سال آینده درحال سرمایه‌گذاری بر روی این فناوری نوین بوده و و انتظار می‌رود در سال‌های آینده شاهد رشد چشمگیری در این حوزه باشیم.
هوش مصنوعی نبردی برای آینده
نهادهای مالی برای استفاده از هوش مصنوعی می‌توانند از سه راهبرد اصلی استفاده کنند که طیف وسیعی از اتکا به توانایی‌های داخلی تا برون‌سپاری کامل را شامل می‌شود. انتخاب راهبرد مناسب به مزایایی که هوش مصنوعی برای سازمان به ارمغان می‌آورد، بستگی دارد.
اگر هوش مصنوعی منجر به ایجاد یا توسعه مزیت‌های رقابتی در سازمان شود و داده‌ها و دستاوردهای آن محرمانه باشد، تمرکز بر توسعه داخلی هوش مصنوعی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
در مقابل، اگر هوش مصنوعی به هسته اصلی سازمان مرتبط نباشد و نقشی اساسی در تمایزها و مزیت‌های آن ایفا نکند، اشتراک‌گذاری و خرید خدمات می‌تواند راهبرد مناسب‌تری باشد.
مطالعات نشان می‌دهد که سازمان‌ها در سطح جهانی با درک وضعیت خود و توانایی‌های هوش مصنوعی، راهبردهای متنوعی را از ساخت تا خرید کامل خدمات مرتبط انتخاب می‌کنند و در افق کوتاه‌مدت تا بلندمدت (کمتر از یک سال تا بیش از 10 سال) تغییر قابل‌توجهی در توازن بین این راهبردها مشاهده نمی‌شود و سازمان‌ها با ثبات و درک صحیح از کاربردهای هوش مصنوعی در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کنند.
با این حال، بررسی صنعت مالی ایران نشان می‌دهد که تمایل سازمان‌ها در کوتاه‌مدت به خرید و اشتراک خدمات هوش مصنوعی بیشتر است و در بلندمدت (بیش از 10 سال) به طور غیرهوشمندانه به دنبال ساخت هوش مصنوعی در داخل سازمان هستند.
بررسی‌های این گزارش و دسته‌بندی وضعیت نهادهای مالی ایران نشان می‌دهد، به دلیل بلوغ پایین این نهادها در استفاده از هوش مصنوعی و فقدان تجربه و رهبران متخصص در این صنعت، نهادها در حال کسب تجربه هستند.
این عدم تعادل در انتخاب راهبردهای هوش مصنوعی و تمایل به صرف هزینه‌های بالا برای ساخت داخلی، ناشی از هیجانات تصمیم‌گیری (در بخشی از گزارش به‌صورت مشروح به بررسی و مقایسه نگرش مدیران مالی ایران و جهان پرداخته شده است)، تجربیات کم و تعداد اندک مشاوران متخصص در این حوزه است.
گزارش کامل وضعیت هوش‌مصنوعی در صنعت مالی را می‌توانید از وبگاه کارخانه دیجیتال سپهر به آدرس www.sepehrdf.com دریافت کنید.
