تا تقاضا نباشد عرضه ایجاد نمی‌شود. این قاعده کلی همیشه صادق بوده و در موضوع مشروبات الکلی نیز با کاهش سن مصرف، افزایش مصرف در بین زنان و همه گیری آن به تجربه اثبات شده است.
با وجود محدودیت‌های قانونی و عرفی، زیاده روی مصرف از سوی ایرانی‌ها زبانزد شده است. تا جایی که نه قاعده مصرف رعایت میشود و نه زمان و مکان آن. اما چنین وضعیتی موجب شده تا مسمومیت ناشی از مصرف الکل هم هر روز شنیده شود.
مسمومیت‌هایی که از نابینا کردن تا مرگ افراد را به دنبال داشته و فارغ از محدودیت قانون نتوانسته احتیاط در تهیه جنس اصل و تقلبی را تشدید کند.
هر چه ناخالص‌تر، سود بیشتر
بررسی میدانی خبر فوری نشان می‌دهد، با توجه به کمیاب بودن مشروبات الکلی وارداتی، خرید نوع دست ساز که همسایه و دوست و آشنا ساخته است، به کررات رواج دارد. شاید اینجا تنها جایی است که پدیده‌ای تحت عنوان ساقی شکل گرفته است.اینکه به صورت ناشناخته و از طریق واسطه و آشنا مشروبات به دستت برسد خود ماجرایی توأم با ریسک است. اما نکته اینجاست که برای سود مالی درصد خلوص مشروبات الکلی را کم و زیاد می‌کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در برخی مواقع به دلیل کاهش قیمت تمام شده به جای استفاده از اتانول خالص، کمی متانول به آن اضافه میشود. متانول که محصولی شیمیایی و ترکیبی سمی است، یکی از دلایل اصلی مرگ و میر‌ها در مصرف مشروبات الکلی به حساب می‌آید.
بطوریکه سازمان پزشکی قانونی عنوان کرده است در ۵ماهه نخست سال 1403، ۲۲۹ نفر مسمومیت ناشی از مصرف الکل داشتیم. تعداد ۹۵ مورد مسمومیت صرفاً به دلیل مصرف متانول بوده است.
از طرفی تزریق الکل ذرت به بطری‌های آبجوی کارخانه‌ای و فروش آن در دایره گسترده‌تر یکی دیگر از اتفاقاتی است که این روزها شنیده میشود.
افراد متخلف الکل ذرت را به بطری آبجو کارخانه‌ای تزریق کرده و محل تزریق را با حرارت ترمیم می‌کنند. این محصول به اسم مشروبات الکلی به مشتری متقاضی فروخته میشود.
فارغ از تلاش برای سودآفرینی عده‌ای به نظر می‌رسد معضل به دست آوردن مشروبات الکلی به هر قیمت ممکن به مسائل فرهنگی بازمی‌گردد.
دور زدن قانون به بهای جان
رواج مصرف مشروبات الکلی در وضعیتی است که در ایران مصرف مشروبات الکلی جرم‌انگاری شده است. جرم شرب خمر و مجازات شرب خمر یک جرم جدی است و شرایط و کیفیات این جرم و مجازات آن در شرع بیان شده و قانون‌گذار نیز این جرم و مجازات آن را از شرع اقتباس کرده است. حد مصرف شرب خمر ۸۰ ضربه شلاق است و مطابق قانون خوردن آبجو و مسکر موجب حد است هرچند مستی نیاورد.
مطابق ماده 264 قانون مجازات اسلامی‌مصوب سال 1392 «خوردن مسکر موجب حد است، اعم از آنکه کم باشد یا زیاد، مست کند یا نکند، خالص یا مخلوط باشد به حدی که آن را از مسکربودن خارج نسازد».
مطابق ماده 701 قانون مجازات اسلامی‌استعمال مشروبات در اماکن و معابر اگر با تجاهر و علنی باشد، علاوه بر اجرای حد شرعی شرب خمر، از دو ماه تا شش ماه حبس تعزیری تعیین شده است.
مطابق ماده 704 قانون مجازات اسلامی، تأسیس مکان‌هایی برای مصرف مشروبات الکلی و دعوت مردم به آن مکان، سه ماه تا دو سال حبس و 74 ضربه شلاق یا از یک‌میلیون‌و 500 هزار ریال تا 12 میلیون ریال جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد و اگر فرد هر دو مورد را مرتکب شود به حداکثر مجازات محکوم میشود.
همچنین مطابق ماده 702 قانون مجازات اسلامی«هر کس مشروبات الکلی را بسازد یا بخرد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا حمل یا نگهداری کند یا در اختیار دیگری قرار دهد، به حبس از شش ماه تا یک سال زندان تعیین و تا 74 ضربه شلاق و نیز پرداخت جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرف (تجاری) کالای یادشده محکوم میشود».
سرپرست گروه تجویز و مصرف منطقی و اطلاع رسانی فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو نیز در گفتگو با خبر فوری تصریح کرد: افزایش موارد مسمومیت ناشی از مصرف الکل‌های خطرناک زنگ خطر جدی برای سلامت عمومی را به صدا درآورده است. اتانول، متانول و الکل ذرت بسته به نوع و میزان مصرف می‌توانند عوارض جبران‌ناپذیری بر سلامت افراد داشته باشند.
الکل با بدن چه می‌کند؟
راضیه کشاورز ملکی تاکید کرد: اتانول در دوزهای پایین اثرات آرام‌بخش دارد اما مصرف بیش از حد آن باعث مسمومیت حاد، نارسایی تنفسی و حتی مرگ میشود. از سوی دیگر، متانول بسیار سمی بوده و حتی مقدار کمی از آن می‌تواند منجر به کوری یا مرگ شود. در مورد الکل ذرت نیز، در صورت عدم تصفیه صحیح، احتمال آلودگی به متانول و سایر ترکیبات سمی وجود دارد.
وی افزود: متانول پس از ورود به بدن به اسید فرمیک و فرمالدهید تبدیل شده که این ترکیبات باعث آسیب شدید به سیستم عصبی، بینایی و کلیه‌ها می‌شوند. علائم مسمومیت با متانول شامل تهوع، سردرد، سرگیجه و تاری دید است که در صورت عدم درمان به نابینایی، تشنج و مرگ منجر میشود.
سرپرست گروه تجویز و مصرف منطقی و اطلاع رسانی فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو تاکید دارد که در مواجهه با فرد مشکوک به مسمومیت، بررسی علائم حیاتی و تماس فوری با اورژانس ضروری است. در موارد مسمومیت با متانول، در صورت مراجعه فوری به مراکز درمانی، درمان انجام خواهد شد. در موارد شدید، دیالیز نیز برای پاکسازی بدن توصیه میشود.
به گفته کشاورز ملکی نظارت دقیق بر تولید و توزیع الکل‌های طبی و صنعتی، افزودن مواد تلخ‌کننده به الکل‌های صنعتی برای جلوگیری از مصرف خوراکی، اجرای قوانین سختگیرانه در حوزه فروش الکل‌های صنعتی و آگاهی‌بخشی عمومی از جمله اقداماتی است که برای کاهش مسمومیت‌ها انجام شده است.
وی اضافه کرد: بر اساس گزارش‌های پزشکی قانونی، سالانه صدها مورد مرگ ناشی از مصرف متانول ثبت میشود. در برخی شیوع‌های ناگهانی، مورد قابل تاملی مسمومیت و مرگ گزارش شده و همچنان خطر جدی وجود دارد.متانول یک ترکیب بسیار سمی است که حتی در مقادیر کم منجر به عوارض جبران‌ناپذیر میشود. همچنین، مصرف بیش از حد اتانول نیز خطرناک بوده و نباید به‌عنوان راهی برای درمان یا پیشگیری از بیماری‌ها استفاده شود. سازمان غذا و دارو به‌طور مستمر در حال اجرای اقدامات نظارتی و آموزشی برای کاهش موارد مسمومیت ناشی از الکل‌های تقلبی و صنعتی است.
امروز در جمع جوانان آن فردی که از خوردن مشروبات الکلی خودداری می‌کند معمولاً مطرود است و دربین دوستان خود ملامت میشود.
در این میان رواج مصرف مشروبات در خانواده‌ها نیز موجب شده دست پدر و مادر برای ممانعت از مصرف مشروب فرزندانشان بسته باشد. چرا که آنکه خطا کرده است نمی‌توان دیگری را منع کند.
افراد با ریسک سالم یا تقلبی بودن و با ریسک مراوده با ساقی‌ها ماده‌ای را به بدن خود می‌رسانند که حتی در صورتی که بهترین کیفیت را داشته باشد، انواع بیماری‌ها را به مرور زمان در بدن متقاضی شکل می‌دهد. مهمترین آن ناتوانی در قدرت تصمیم گیری حتی در حد ایستادن روی پای خود.
