یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که یک داروی اصلی دیابت باعث کاهش درد و سفتی و بهبود عملکرد در افراد دارای اضافه وزن مبتلا به آرتروز زانو می‌شود.
کاهش مؤثر درد و بهبود تحرک ممکن است به این معنی باشد که افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند جراحی تهاجمی تعویض مفصل زانو را به تعویق بیندازند.
استئوآرتریت زانو(OA) صدها میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند یک چالش برای درمان باشد، زیرا گزینه‌های درمانی مؤثر بسیار کمی در دسترس است.
بیش از نیمی از مبتلایان به استئوآرتریت زانو دارای اضافه وزن یا چاق هستند که فشار زیادی بر مفصل زانوی آنها وارد می‌شود و باعث التهاب می‌شود که هر دو در پیشرفت این بیماری نقش دارند.
اکنون با همکاری دانشکده بهداشت عمومی و پزشکی پیشگیرانه دانشگاه موناش(Monash)، مؤسسه تحقیقات پزشکی منزیس(Menzies) در دانشگاه تاسمانی(Tasmania) و گروه روماتولوژی در بیمارستان آلفرد(Alfred) مشخص شده است که داروی متفورمین(metformin) که یکی از درمان‌های اولیه برای دیابت نوع ۲ از دهه ۵۰ میلادی تاکنون است، می‌تواند حتی باعث کاهش درد ناشی از استئوآرتریت زانو شود.
پروفسور فلاویا سیکوتینی(Flavia Cicuttini)، رئیس بخش روماتولوژی در بیمارستان آلفرد و رئیس بخش اسکلتی عضلانی در دانشگاه موناش و نویسنده مسئول این مطالعه می‌گوید: پزشکان عمومی با متفورمین که دارویی کم‌هزینه و بی‌خطر است، بسیار آشنا هستند. این دارو می‌تواند علاوه بر سایر درمان‌هایی که افراد مبتلا به دیابت استفاده می‌کنند، در اختیار بیماران مبتلا به آرتروز نیز قرار گیرد و این پتانسیل را دارد که تعویض مفصل زانو را قبل از نیاز مطلق، به تعویق بیندازد.
وی افزود: در افرادی که متفورمین مصرف می‌کنند و درد زانوی کمتری دارند و می‌توانند فعالیت بدنی بیشتری داشته باشند، عمل جراحی تعویض زانو می‌تواند به تاخیر بیفتد.
درمان‌های فعلی برای آرتروز دردناک زانو بر تسکین علائم و بهبود عملکرد مفصل زانو تمرکز دارد.
علاوه بر داروهای تسکین دهنده درد مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAIDs)، درمان‌های غیر جراحی شامل ورزش، مدیریت وزن، فیزیوتراپی و تزریق استروئید به مفصل است.
درمان‌های شامل جراحی نیز از آرتروسکوپی کم‌تهاجمی برای برداشتن یا ترمیم بافت آسیب دیده تا جراحی تعویض مفصل زانو متغیر است.
محققان ۱۰۷ فرد دارای اضافه وزن و غیر دیابتی بالای ۴۰ سال را که به مدت ۶ ماه یا بیشتر زانو درد داشتند، انتخاب کردند و آنها را به طور تصادفی به دو گروه تقسیم کردند.
گروه درمان، روزانه تا ۲۰۰۰ میلی‌گرم قرص متفورمین آهسته‌رهش را به مدت ۶ ماه مصرف کردند. به گروه دیگر نیز دارونما با ظاهری مشابه داده شد. دارو با دوز ۵۰۰ میلی‌گرم در روز شروع شد و به ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز در مدت ۶ هفته افزایش یافت تا عوارض جانبی گوارشی کاهش یابد.
شرکت کنندگان می‌توانند برای زانو درد قابل توجه، استامینوفن (پاراستامول) مصرف کنند. درد شرکت‌کنندگان در ابتدا، ۳ و ۶ ماه، از «بدون درد» (نمره صفر) در یک طرف تا «بدترین درد قابل تصور» (نمره ۱۰۰) در سمت دیگر ارزیابی شد.
پیامد اولیه این مطالعه تغییر در درد زانو پس از ۶ ماه نسبت به احساس درد پایه بود. پیامدهای ثانویه نیز شامل تغییرات از پایه در سفتی و عملکرد مفصل و کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی بود.
شرکت‌کنندگان پس از مصرف متفورمین به مدت ۶ ماه، کاهش ۳۱.۳ امتیازی در زانو درد را در مقایسه با کاهش ۱۸.۹ امتیازی در گروه دارونما گزارش کردند.
اندازه اثر این دارو به طور کلی متوسط در نظر گرفته می‌شود. در حالی که نمی‌توان اثر آن را «زیاد» در نظر گرفت، اثری که در اینجا مشاهده می‌شود، باز هم نشان دهنده تفاوت معنی‌دار بین دو گروه است.
علاوه بر درد کمتر، افرادی که در گروه درمان بودند نیز بهبود قابل توجه سفتی و عملکرد زانو را در مقایسه با گروه دارونما گزارش کردند. هر چند تفاوت معنی‌داری بین دو گروه از نظر تغییرات نمرات کیفیت زندگی وجود نداشت.
عوارض جانبی در گروه مصرف کننده متفورمین (۳۰ درصد) و دارونما (۱۹درصد) گزارش شد، اما هیچ یک از آنها جدی نبود. شایع‌ترین عوارض جانبی شامل اسهال خفیف تا متوسط و ناراحتی شکمی و گوارشی بود.
محققان می‌گویند این یافته‌ها نشان می‌دهد که «متفورمین» می‌تواند پس از بحث و گفتگو بین بیمار و پزشک معالج، به‌عنوان بخشی از مسیر درمان آرتروز استفاده شود.
داروی «متفورمین» تاکنون بی‌خطر شناخته شده است و در حال حاضر برای درمان بیماری‌هایی غیر از دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود.
سیکوتینی می‌گوید: «متفورمین» به روش‌های مختلفی روی زانو اثر می‌گذارد، از جمله تأثیر بر التهاب با درجه پایین و سایر مسیرهای متابولیکی که در آرتروز زانو مهم هستند. این روشی متفاوت برای درمان درد آرتروز زانو است.
«متفورمین» بی‌خطر و قابل تحمل است و به شکل ایمن در سایر شرایط غیر دیابتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک استفاده می‌شود. متفورمین می‌تواند به سادگی و با خیال راحت با استفاده از یک رویکرد سلامت از راه دور، همانطور که در مطالعه خود انجام دادیم، ارائه شود. به این معنی که می‌تواند برای سراسر جامعه ارائه شود.
کارآزمایی‌های بالینی بزرگتر، یافته‌های گزارش شده در مطالعه حاضر را تایید می‌کنند.
