علی ربیعی در روزنامه اعتماد در یادداشتی با عنوان «چه کسانی باید استیضاح شوند؟» به نقد مجلس‌نشینانی پرداخته که بر استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، پای فشردند.
او در این زمینه نوشت: قیمت دلار از ۹۰ هزار تومان هم عبور کرده، سال‌ها است که گرانی اجناس روزشمار شده است، هیچ اطمینانی به بازار فردا وجود ندارد، بی‌ثباتی اقتصادی سبب بی‌ثباتی روحی و روانی در مردم شده است. احساس عمومی بر فقیرترشدن روزانه است. سال‌هاست که مسکن، دست‌نیافتنی است و تحقق رویای خانه‌دار شدن هر روز دورتر و بعیدتر به نظر می‌رسد. داشتن شغل و کار، مدت‌هاست که مبدل به خواسته‌ای دور از دسترس شده و هنوز میزان سطح اشتغال ایجاد شده به میزان سال ۹۷ و ۹۸ نرسیده است.
نرخ مشارکت فاجعه‌بار است. روزبه‌روز به «نیت»های جامعه افزوده می‌شود. ۳۵درصد جامعه جوان کشور نه دارای کار و شغل هستند و نه به دنبال تحصیل و کسب مهارت. دسته‌ای از آمار‌های اشتغال ظرف چهار سال گذشته به این سو، هم عمدتا اشتغال‌هایی است که پا در سوداگری داشته یا در خدمات غیر مولد و مشاغلی مانند اسنپ لحاظ شده است. این وضعیت اقتصادی کنونی است.
از اواخر دهه ۹۰ بدین‌سو، جامعه هرروز فقیرتر شده است. شاخص‌های فقر نشان‌دهنده روند نزولی از اواخر دهه نود به این سمت است. فقری که دیگر فقر استثنا نیست. در هر جامعه‌ای تعدادی از افراد در دهک‌های پایین وجود دارند که معمولا برای آنها سیاست‌گذاری می‌شود که من آن را «فقر استثنا» می‌دانم. هرچه از آخر دهه نود به این سمت می‌آییم، فقر به شکل مستمر، فزاینده می‌شود و فقر به یک قاعده تبدیل شده است.
از چهار سال گذشته به این سمت، دهک‌ها به‌طور کلی دچار جابه‌جایی شده‌اند. دهک افراد حتی با یک بیماری، جابه‌جا می‌شود. شاخص‌ها نشان‌دهنده وضع نامناسب جامعه ایران است. از طرفی وضع اجتماعی هم حال و روز بهتری از وضع اقتصادی ندارد. تمام سنجش‌ها حاکی از آن است که امید به فردای بهتر، بسیار کاهش یافته است.
شاخص‌های اعتماد و سرمایه اجتماعی، نه تنها تحولات مثبت چندانی را نشان نمی‌دهد بلکه برعکس آن را نشانگر است. در مجموع ناامنی روانی، عدم احساس خوب و وضع بد اقتصادی، امر پنهانی نیست و قابل مشاهده است. بله، باید استیضاح کرد! برای تک‌تک این موارد باید کسی را استیضاح کرد؟! در چند سال گذشته، عده‌ای از جوانان و دانشگاهیان هم تلاش کردند روزنه‌ها و کارراهه‌های شغلی نوینی پیدا کنند.
موج جدیدی از شغل‌ها هم ایجاد شد؛ اما این امر هم به ناامیدی تبدیل شد. شرکت‌های آنها که بزرگ شد باید کوچک می‌شدند. سیاست‌های فضای مجازی آنها را هم روزبه‌روز از بازار به بیرون راند. این مساله که در ۴ سال گذشته شاهد آن بوده‌ایم، خود به تنهایی موضوعی است که می‌توان نه یک وزیر بلکه چند وزیر را به خاطر آن استیضاح کرد.
نخبگان هم شروع به مهاجرت کردند. امروز موج مهاجرت دیگر نه در سطح فارغ‌التحصیلان دکترا و ارشد، بلکه در سطح دبیرستان نمود دارد. بله! برای این موج مهاجرت هم باید استیضاح کرد. نه تنها یک نفر بلکه یک دولت و جریان‌هایی با تفکراتشان را می‌توان برای فراری دادن جوانان و نخبگان کشور به استیضاح کشاند!
گفتیم باید استیضاح کرد! اما متاسفانه به روال تمام سال‌های گذشته که معمولا علت‌ها به فراموشی سپرده می‌شوند، بدهکاران به طلبکاران مبدل می‌شوند و مسببان فکری و عملی، به حساب‌کشان تبدیل می‌شوند و آنان که خود سبب‌ساز وضع هستند، معترضان وضع موجود می‌شوند و فریاد اعتراض آنها رو به آسمان بالا می‌رود؟! آری، باید استیضاح کرد؛ اینان به منظور کسب قدرت حتی به جای تاختن بر تحریم‌کنندگان و بدخواهان ایران، جهت‌گیری انتقادات را به سمت داخل و جریانی بازگرداندند که برای رفع تحریم‌ها تلاش می‌کرد. در واقع جریانی را باید استیضاح کرد که بر پایداری تحریم اصرار کردند.
برای خروج از بن‌بست‌های فعلی باید با هم‌اندیشی، دولت را کمک کرد. مشکل اصلی در نظام ناعادلانه تحریم‌ساز خارجی و تثبیت‌کننده آن در داخل است
یک نکته جالب و قابل تامل این است که اتفاقا مردم خیلی خوب می‌فهمند. اگر امروز سنجشی از مردم به عمل آید و سوال شود که برای وضع موجود چه کسی را باید استیضاح کرد، حتما به سراغ خیابان صوراسرافیل و ساختمان وزارت اقتصاد و اتاق آقای همتی نخواهند رفت. حتما مردم آدرسی را نشان می‌دهند که صدای اعتراض از همان‌جا بلند شده است. موتور جریان‌ساز استیضاح، همان موتور پایدار کردن تحریم‌هاست، اما نیک می‌دانیم که عده کثیری از نمایندگان دغدغه وضع اقتصادی را دارند.
اما سخنی هم با این عده از دوستان دارم: برای خروج از بن‌بست‌های فعلی باید با هم‌اندیشی، دولت را کمک کرد. مشکل اصلی در نظام ناعادلانه تحریم‌ساز خارجی و تثبیت‌کننده آن در داخل است. اگر از من بپرسید می‌گویم اگر همان جریان تحریم‌خواه حاکم بود، امروز وخامت اوضاع چندین برابر بیشتر بود. حداقل، امروز دولت با همتِ همتی‌ها با مردم همنوایی دارد. اگر امروز مخالفان دولت پزشکیان حاکم بودند، علاوه بر وضع کنونی، هر روز شاهد دخالت و دستکاری در زندگی روزمره مردم و تحریک جامعه بودیم. خدا به ایران رحم کرد!
اخیرا کامتنی را می‌خواندم که چه زیبا نوشته بود: «اگر امروز از تمام اقتصاددانانی که از ابتدا جامعه مدرن را تجربه کرده نه اصلا اقتصاددان‌هایی که از زمان هوخشتره و حتی عقب‌تر از زمان پارینه سنگی در دنیا وجود داشته‌اند تا آخرین آنها که برنده جایزه نوبل شده‌اند را با هم ادغام کرده و به یک فرد تبدیل کنید و پای اقتصاد ایران بنشانید، آیا با این شرایط داخلی و خارجی، می‌توانست معجزه کند؟» اگر شما بلد بودید، ظرف چند سال گذشته، حداقل یک قدم وضع را بهتر می‌کردید. بنابراین وجدان جمعی، خوب می‌داند چه کسانی باید استیضاح شوند. شرایطی که امروز بر اقتصاد کشور ما حاکم است، شرایطی است که تحریم‌کنندگان قلدر خارجی و تحریم‌سازان داخلی مسبب آن بوده‌اند.
تحریم‌ها، جان‌ستان، فقرزا و بازدارنده رشد هستند. رشد نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. حتی بخشی از رشد که می‌تواند متکی به نیروی انسانی و ناشی از بهره‌وری باشد اولا که مدت زمان آن یک ساله و دوساله خواهد بود که ظرفیت‌های خالی رشد را پرکند، دوم آنکه همین آدم‌ها هم ناامیدند و امروز بازیگر اصلی شرایط کشور نیستند و به نوعی رانده شده هستند. وقتی پول‌های سرگردان در دست مردم به دلیل ناامیدی از آینده و نداشتن چشم‌انداز روشن، روزی تبدیل به سکه و روز دیگر تبدیل به ارز و مسکن و خودرو می‌شود. با کدام دولت پر از اقتصاددان برجسته جهانی می‌توان کشوری تنها در گوشه‌ای از جهان که هرروز تحت فشار روانی و اقتصادی است را کنترل کرد؟
به نظرم باید استیضاح کرد، اما باید سیاست‌هایی را استیضاح کرد که تا امروز نه تنها کمکی به حل مسائل نکرده‌اند، بلکه همواره بر حجم مشکلات افزوده و فرصت‌های ملی را هدر داده‌اند. باید کسانی را استیضاح کرد که تفکرشان اجازه شادی و نشاط به جامعه نداد. باید افرادی را استیضاح کرد که اجازه ندادند به شکل عزتمندانه و آبرومندانه، برجام به ثمر بنشیند.
آنهایی که با بهانه‌های مضحک و پوچ مانند «دولت وقت می‌خواهد سرداران را تحویل خارجی‌ها بدهد» یک جامعه و یک ملت را در لیست سیاه FATF نگه داشتند. آنها را باید استیضاح کرد. با استیضاح همتی چه چیزی عاید کشور و جامعه خواهد شد؟ اتفاقا همتی کارشناسی است دلسوز که از بطن جامعه اقتصادی چهار دهه اخیر برخاسته و با مسائل مختلف کشور هم به خوبی آشناست. سخنی با نمایندگان دلسوز دارم اگر هم عده‌ای مصر بر استیضاح همتی هستند حتما موضوع‌شان وضع اقتصادی امروز نیست و چیز دیگری است. مسیر درست همان است که رهبری فرمودند: «روسای قوا و مسوولان باید کمک کار یکدیگر باشند و همه به دولت کمک کنند.»
