تحلیلی بر کاهش سود و افت ارزش سهام در صنعت فولاد ایران

محدودیت‌های انرژی یکی از اصلی‌ترین عواملی است که به کاهش سودآوری شرکت‌های فولادی ایران منجر شده است. صنعت فولاد، به‌ویژه در ایران، یکی از صنایع انرژی‌بر است که به شدت به برق و گاز برای فرآیندهای تولید خود وابسته است. در سال ۱۴۰۳، در پی اعمال محدودیت‌های شدید در تأمین انرژی، بسیاری از شرکت‌های بزرگ فولادی کشور با کاهش چشمگیر تولید و به تبع آن، افت درآمد و سود مواجه شدند.

اهل فن می دانند که وقتی منابع محدود مانند انرژی در دسترس نباشند، عرضه کاهش می‌یابد و هزینه‌های تولید افزایش می‌کند. در صنعت فولاد ایران، این کاهش عرضه به دلیل محدودیت‌های انرژی نه تنها بر تولید داخلی تأثیر گذاشته بلکه باعث شده تا شرکت‌ها نتوانند تعهدات صادراتی خود را برآورده کنند و درآمدهای ارزی خود را کاهش دهند. این روند، باعث افت سودآوری شرکت‌های فولادی بزرگ مانند فولاد خوزستان و فولاد مبارکه و… شده است.

 این چالش تأثیرات منفی گسترده‌ای بر سودآوری این شرکت و سایر فولادسازان گذاشت.

در کنار چالش‌های داخلی، کاهش قیمت‌های جهانی فولاد و رکود اقتصادی جهانی از دیگر عواملی هستند که تأثیرات مستقیم بر سودآوری شرکت‌های فولادی داشته‌اند. طبق نظریه عرضه و تقاضا در بازار جهانی، زمانی که تقاضا برای محصولی مانند فولاد کاهش می‌یابد، قیمت آن نیز به تبع آن افت می‌کند. این امر به‌ویژه برای کشورهای صادرکننده فولاد نظیر ایران مشکل‌آفرین شده است، چرا که کاهش تقاضای جهانی و افت قیمت‌ها بر درآمدهای صادراتی تأثیر منفی گذاشته است.

در سال ۲۰۲۴، چین که بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فولاد در جهان است، کاهش تقاضا را تجربه کرد که این مسئله باعث شد که قیمت فولاد در بازارهای جهانی کاهش یابد. به همین دلیل، شرکت‌های فولادی ایرانی مانند فولاد خوزستان و فولاد مبارکه که بخشی از درآمد خود را از صادرات فولاد تأمین می‌کنند، با کاهش چشمگیر درآمدهای ارزی و افت سودآوری روبرو شدند. علاوه بر این، رکود اقتصادی در اروپا و سایر بازارهای مصرف‌کننده فولاد باعث کاهش رشد اقتصادی و تقاضا برای فولاد شده است.

یکی دیگر از عواملی که به کاهش سودآوری در صنعت فولاد ایران منجر شده، افزایش هزینه‌های تولید است. شرکت‌های فولادی در ایران با افزایش هزینه‌های مواد اولیه، دستمزدها، حمل‌ونقل، و انرژی مواجه هستند. این افزایش هزینه‌ها به‌ویژه در شرایط تورم داخلی و نوسانات نرخ ارز باعث فشار مضاعفی بر سودآوری فولادسازان شده است.

طبق نظریه هزینه‌های تمام‌شده، زمانی که هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد و قیمت محصولات مطابق با این افزایش هزینه‌ها تغییر نکند، حاشیه سود کاهش می‌یابد. در صنعت فولاد ایران، نوسانات نرخ ارز و تورم داخلی به شدت هزینه‌های تولید را افزایش داده است و این عامل منجر به کاهش سود و افت ارزش سهام در شرکت‌های فولادی شده است.

همچنین باید گفت یکی دیگر از عواملی که بر سودآوری فولادسازان ایران تأثیر گذاشته، سیاست‌های قیمت‌گذاری داخلی و محدودیت‌های صادراتی است. کنترل قیمت‌ها در بورس کالا و محدودیت‌ها در صادرات موجب شده که فولادسازان نتوانند محصولات خود را با قیمت‌های مطلوب در بازارهای داخلی و خارجی عرضه کنند. این عامل به‌ویژه در شرایط رکودی که قیمت جهانی فولاد در حال کاهش است، فشار مضاعفی به سودآوری شرکت‌ها وارد کرده است.

در همین راستا، شرکت های فولادی که بخش قابل‌توجهی از تولید خود را به صادرات اختصاص داده‌اند، به دلیل محدودیت‌های صادراتی و کنترل قیمت‌ها نتواسته‌اند محصولات خود را با قیمت‌های متناسب با شرایط بازار جهانی به فروش برسانند. این مسئله باعث کاهش سودآوری و افت ارزش سهام این شرکت‌ها شده است.

در هر حال آنچه مسلّم است اینست که کاهش سود و افت ارزش سهام در صنعت فولاد ایران، پدیده‌ای عمومی است که ناشی از چالش‌های داخلی و خارجی است. از محدودیت‌های انرژی گرفته تا کاهش قیمت جهانی فولاد و افزایش هزینه‌های تولید، همه این عوامل به کاهش سودآوری و افت ارزش سهام در شرکت‌های فولادی منجر شده‌اند.

برای عبور از این بحران و بازگشت به مسیر رشد، ضروری است که ضمن حمایت دولتمردان، صنعت فولاد ایران به اصلاحات ساختاری در زمینه‌های مختلف از جمله تأمین انرژی، بهره‌وری تولید، سیاست‌های صادراتی، و مدیریت هزینه‌ها بپردازد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی و حمایت از صادرات فولاد می‌تواند به بازگشت به مسیر سودآوری و ارتقای جایگاه صنعت فولاد ایران در بازارهای جهانی کمک کند.