تشخیص بیماری آلزایمر دشوار است زیرا معمولا نیاز به شناسایی تجمع پروتئین چسبنده‌ای به نام آمیلوئید بتا در مغز دارد. این کار را می توان با اسکن‌های مغزی یا نمونه برداری از مایع مغزی-نخاعی در ستون فقرات (پونکسیون کمری) انجام داد که عموما روش‌های آسانی نبوده و می‌توانند ناراحت کننده باشند. در نتیجه، بسیاری از پزشکان آلزایمر را بر اساس علائم بیمار و معاینات شناختی تشخیص می‌دهند.
در حال حاضر دانشمندان شروع به ارائه آزمایش‌های مختلفی کرده‌اند که می‌تواند نشانه‌های خاصی از آلزایمر را در خون تشخیص دهد. این آزمایش‌ها هنوز به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، زیرا داده‌های کمی برای راهنمایی پزشکان در مورد این آزمایش‌ها وجود دارد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده هنوز هیچ یک از آن‌ها را به طور رسمی تایید نکرده و هنوز پوشش بیمه‌ای کمی در مورد این آزمایشات وجود دارد. با این حال نتایج این تحقیقات بسیار امیدوارکننده است.
دکتر سوزان شیندلر، متخصص مغز و اعصاب در دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس که بخشی از این پروژه تحقیقاتی است می‌گوید :«در حالی که برخی از این آزمایش‌ها بسیار دقیق هستند، آزمایش‌های دیگر تقریباً به دقت حدس زدن تصادفی پرتاب یک سکه هستند.»
لزوم تشخیص زودهنگام
بیش از۶ میلیون نفر در ایالات متحده و میلیون‌ها نفر دیگر در سراسر جهان به آلزایمر به عنوان شایع ترین شکل زوال عقل مبتلا هستند. نشانگرهای زیستی این بیماری تجمع پلاک‌های آمیلوئیدی مسدودکننده مغز و یا «پروتئین‌های تاو» هستند که کارکرد خود را از دست داده‌اند.
داروهای جدیدی مانند «لکمبی» و «کیسونلا» می‌توانند با حذف پلاک‌های آمیلوئید از مغز، پیشرفت علائم آلزایمر را کاهش دهند. با این حال، این داروها فقط در مراحل اولیه بیماری موثر هستند و تشخیص زودهنگام بیماران برای بهره‌مندی از آن‌ها چالش برانگیز است. روش‌های تشخیصی تهاجمی هم گران‌قیمت و دشوار هستند.
حتی متخصصان با تجربه گاهی اوقات در تشخیص اینکه آیا علائم بیمار ناشی از آلزایمر یا بیماری دیگری است، دچار مشکل می‌شوند. به عنوان مثال، دکتر شیندلر در مورد تجربه خود می گوید که گاهی کاملا معتقد است که یک بیمار مبتلا به آلزایمر است، اما آزمایش‌ها منفی می‌شوند، بنابراین« روند تشخیصی همیشه ساده نیست.»
تشخیص آلزایمر با آزمایش خون ساده تر و سریع تر است
این آزمایش های خون تاکنون بیشتر در محیط های تحقیقاتی با دقت کنترل شده استفاده شده است. مطالعه جدیدی بر روی حدود ۱۲۰۰ بیمار دارای مشکلات حافظه در سوئد که به پزشک عمومی یا متخصص مراجعه کرده بودند انجام شد. برای تشخیص بیماری از بیماران آزمایش خون یا اسکن مغزی و یا نمونه برداری از مایع مغزی-نخاعی انجام شد.
محققان دانشگاه لوند سوئد روز یکشنبه ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۴ در کنفرانس بین المللی انجمن آلزایمر در فیلادلفیا گزارش دادند: «در حالی که تشخیص پزشکان عمومی ۶۱٪ و تشخیص متخصصان ۷۳٪ صحیح بود» اما بر اساس یافته هایی که در مجله انجمن پزشکی آمریکا نیز منتشر شد، «آزمایش خون ۹۱٪ دقیق بود.»
دقیق‌ترین نوع آزمایش کدام است؟
ماریا کاریلو، مدیر ارشد انجمن آلزایمر با اشاره به تعدد نشانگرهای مختلف در آزمایش خون تاکید کرد که «پزشکان و محققان فقط باید از آزمایش‌های خونی استفاده کنند که میزان دقت آن بیش از ۹۰ درصد است.»
با توجه به تعدد آزمایش‌های خون باید توجه کرد که دقیق‌ترین آن‌ها نشانگر زیستی به نام (p-tau217 ) را اندازه‌گیری می‌کنند که با تجمع پلاک‌ها در مغز مرتبط است و سطوح بالای (p-tau217) نشان دهنده احتمال بالای آلزایمر است.
آزمایشات برای چه کسانی باید تجویز شود؟
در عین حال فقط پزشکان می‌توانند این آزمایشات خون را آن هم برای بیماران مبتلا به مشکلات حافظه تجویز کنند. انجام این آزمایشات برای افراد بدون علائم توصیه نمی شوند، حتی اگر سابقه خانوادگی آلزایمر وجود داشته باشد.
با این حال تشخیص زودهنگام آلزایمر بسیار مهم است، چرا که تجمع آمیلوئید می‌تواند دو دهه قبل از اولین نشانه مشکلات حافظه شروع شود و تاکنون هیچ اقدام پیشگیرانه‌ای جز توصیه‌های اولیه برای تغذیه سالم، ورزش و خواب کافی وجود ندارد.
