گفتگو با احمد محمودزاده معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی توسعه مشارکت‌های مردمی را درباره نحوه تعیین شهریه مدارس غیردولتی و جزئیات آن در ادامه می‌خوانید.
ابتدا درباره نحوه تعیین شهریه مدارس غیردولتی توضیح دهید.
در خصوص موضوع شهریه، امسال سومین سال است که شهریه مدارس غیردولتی را تعیین کردیم. از روز اول یعنی از همان بدو ورود به سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی، یک نگاه اصلاحی به موضوع شهریه داشتیم.
بر همین اساس در راستای تحقق شعار دولت مبنی بر شفافیت و پیشگیری از رانت و فساد و با توجه به مواد ۱۵ و ۱۶ قانون تأسیس مدارس و مراکز غیردولتی که در آن سازوکار تعیین شهریه مشخص شده، اقدام کردیم. در سال اول بخشی از این فرایند و در سال دوم، بخشی دیگر مانند الگو اجرا شد، اما نتوانستیم واگذاری به مدارس و مناطق و استان را اجرایی کنیم. امسال تمام مواد ۱۵ و ۱۶ را در حال اجرا داریم و در سوم اردیبهشت ۱۴۰۳ بخشنامه الگوی شهریه که مصوبه هیأت نظارت را داشت، ابلاغ کردیم.
بخشنامه چند آیتم دارد و شامل چه چیز‌هایی است؟
الگو در هفت آیتم شامل کیفیت آموزشی و پرورشی، تورم سال، فوق برنامه، موضوعات مربوط به دوره تحصیلی، فضا، امکانات و تجهیزات است که به مدارس، مناطق و استان‌ها اجازه دادیم در قالب ماده ۱۶ قانون تأسیس مدارس غیردولتی اقدام کنند. در کارگروهی که ریاستش بر عهده رئیس منطقه بود و اعضایی از انجمن اولیا و مربیان، نمایندگان معاونت‌های تخصصی و نمایندگان مؤسسان در آن جلسه حضور داشتند، فرایند را امسال به طور کامل اجرا کردیم و امروز که خدمت شما هستیم حدود ۱۸ هزار شهریه برای ۱۸ هزار مدرسه را بستیم.
یعنی در حال حاضر شهریه همه مدارس مشخص شده است؟
برای هر مدرسه پس از بررسی نهایی در کمیته شهریه مناطق، شهریه مشخص شد و شهریه ۱۸ هزار واحد آموزشی در کشور مشخص شد. یعنی فرایند تکمیل سامانه بر اساس آیتم‌ها به طور کامل و دقیق انجام شده است که به عنوان مثال در بخش کیفیت‌بخشی ۱۵۰ آیتم دارد. این موارد در مدارس تکمیل شده است و مناطق نیز به صورت تک به تک همه این موارد را بررسی و تأیید کردند. البته در مواردی برای اصلاح به مدارس برگشت داده شد و در نهایت شهریه تأیید شده در سامانه بارگذاری می‌شد.
قرارمان این بود که ابلاغ شهریه توسط استان انجام پذیرد که تفویض اختیار به مدرسه، منطقه و استان شده بود. مدرسه، الگو را تکمیل می‌کرد، منطقه بررسی، تأیید و بارگذاری می‌کرد و استان هم تأیید و ابلاغ می‌کرد.
شهریه امسال از چه قیمتی شروع می‌شود؟
شهریه از ۱۰ میلیون تومان آغاز می‌شود و به ۸۰ میلیون تومان می‌رسد. بین ۸۰ تا ۹۶ میلیون تومان نیز حدود یک درصد از مدارس هستند که درخواست شهریه دارند که هنوز به توافق نرسیدیم و پیگیر می‌کنیم که اگر امکانش باشد شهریه بالا را کمتر کنیم.
جزئیات میزان شهریه‌ها را هم اعلام می‌کنید؟
حدود ۷۵ درصد مدارس شهریه بین ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومان دارند. ۲۵ درصد مدارس شهریه از ۳۰ میلیون به بالا دارند. نزدیک به ۴۰ درصد شهریه‌های مدارس در کشور بین ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان برآورد شده و قریب به ۳۴ درصد شهریه‌های مدارس نیز بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان تعیین شده که از این میان شهریه حدود ۱۴درصد مدارس نیز بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان اعلام شد و ۶ درصد دیگر از مدارس کشور شهریه‌هایی بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان دارند و ۲/۵ درصد مدارس شهریه‌هایی بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان خواهند داشت. ۱/۵ درصد شهریه‌های مدارس نیز بین ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان تعیین شد و در نمودار نرخ شهریه کمتر از یک درصد مدارس بین ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان است.
شهریه شامل چیست؟
در مدرسه غیردولتی سه نوع شهریه داریم و با هم متفاوت است. به مؤسسان هم توصیه می‌کنیم همان چیزی که اعلام کردیم را دریافت کنند. در تعیین شهریه همه جوانب از جمله تاب‌آوری مردم و وضعیت مدارس را در نظر گرفتیم.
امسال دو موضوع جدید داشتیم که یکی ۳۰ ساعته بودن معلمان است و از مؤسسان درخواست داریم اجحافی که سال‌های سال بر معلمان می‌شده است را جبران کنند. هم به معلمان انگیزه می‌دهد که دستمزد مناسب بگیرند و بیمه شوند و هم تجارب نشان می‌دهد مدارسی که معلمان خوب و باانگیزه دارند در حوزه آموزشی و پرورشی‌شان موفق‌تر هستند.
موضوع دوم این است که مؤسسان و مدارس تفکیک شهریه‌ها را در پنل مدیریتی مدرسه در نظر بگیرند و اینگونه نباشد که بحث ایاب و ذهاب، تغذیه، لباس فرم، فعالیت‌های آموزشگاهی مدرسه و شهریه ثابت را با هم اعلام کنند و عددی که خروجی می‌شود خلاف عددی شود که ما اعلام کردیم. اینگونه نباشد که مردم بگویند وزارتخانه یک عددی می‌گوید، ولی آنچه توسط مدرسه اخذ می‌شود، بیشتر است.
پس اولا آنچه ما ابلاغ کردیم شهریه ثابت و فوق برنامه است که شهریه‌هایی که در سامانه ارائه شده شامل مباحث و برنامه‌های درس ملی طبق مصوبات آموزش و پرورش و بر اساس ساعات تعریف شده است و بخشی دیگری نیز مربوط به فوق برنامه‌های درسی و غیردرسی است که آن‌ها نیز در چارچوب ضوابط و بر اساس ابلاغیه مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش انجام می‌گیرد.
به استناد این دستورالعمل میزان تخصیص ساعات فوق برنامه درسی و غیردرسی در مقطع ابتدایی و برای دوره‌های متوسطه اول و دوم نیز فرآیندی مشخص، تعیین و ابلاغ شده است.
اما شهریه از نظر نگاه مردم شامل همه امکاناتی است که به دانش‌آموزان داده می‌شود؟
بخشی از دریافت‌ها و هزینه‌های جانبی در مدارس غیر دولتی به مسؤولان سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی بر نمی‌گردد و به سازمان ارائه دهنده تسهیلات بر می‌گردد مثلا سرویس مدارس با شهرداری‌هاست. در حقیقت هزینه‌های پذیرایی ناهار، سرویس مدرسه، پوشش دانش‌آموزی و… به هیچ عنوان با شهریه اعلامی در سامانه ارتباط ندارد و مستلزم عقد قرارداد‌های منعقده با اولیاء است و بر این اساس تأکید می‌شود هرگونه هزینه‌های تجملاتی، پذیرایی و … که با فرهنگ اسلامی _ ایرانی و رویکرد‌های تربیت اسلامی ناسازگار باشد، ممنوع است.
شهریه دیگر که از والدین گرفته می‌شود، شهریه فعالیت‌هایی آموزشگاهی است به عنوان مثال مدرسه‌ای دو یا سه زبان تدریس می‌کند که این موارد ربطی به شهریه اعلامی از سوی سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی ندارد. دریافت‌هایی که در برخی از مدارس با عناوین آموزشگاهی انجام می‌پذیرد براساس تفاهم‌های انجمن اولیا و مربیان مدارس و مجوز برگزاری دوره‌های آموزشی اعم از زبان و … در ساعات غیردرسی و اختیاری است که این مبالغ خارج از شمول شهریه اعلامی خواهد بود.
پس شهریه فعالیت‌های آموزشگاهی قانونی است؟
ببینید اگر مدرسه مجوز از ما دارد می‌تواند فعالیت آموزشگاهی ارائه دهد و اگر مجوز ندارد باید با مؤسسه‌ای که مجوز دارد، قرارداد ببندد. پس این سه شهریه اگر جدا شوند، هم خانواده‌ها و هم دستگاه‌های نظارتی در جریان این موضوع خواهند بود.
با مدارسی که تخلف می‌کنند، چه برخوردی می‌کنید؟
اگر مدرسه‌ای خارج از این چارچوب عمل کند، حتما برخورد می‌شود. خانواده‌ها می‌توانند با ما از طریق سامانه مشارکت‌ها اقدام کرده یا به اداره ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات در مناطق، استان‌ها و ستاد وزارت آموزش و پرورش و رؤسای مشارکت‌ها در مناطق و استان‌ها مراجعه کنند.
همچنین شورای نظارت ما برای همین کار است. ما هم بازدید‌های میدانی از مناطق مختلف داریم. نکته دیگر اینکه امسال شورای نظارت یک بند برای جرایمی که اتفاق می‌افتد، اضافه کرده است و اگر مدرسه‌ای خارج از چارچوب شهریه‌ای گرفت، آموزش و پرورش می‌تواند متناسب با میزانی که در شورای نظارت استان تعین می‌شود از حساب مدرسه بردارد.
نکته مهم این است نظارت میدانی و سامانه‌ای انجام می‌شود و تیم‌های نظارتی پس از بررسی موضوعات مختلف و مستند سازی اطلاعات ضمن تسریع دررسیدگی به شکابات مردمی، قاطعانه با هر متخلف برخورد قانونی خواهند کرد.
