امیرمسعود عابدین_ توسعه جت‌های جنگنده طی پنج نسل پیشرفت، از سال ۱۹۴۳ (۱۳۲۲) با مزرشمیت Me ۲۶۲ شروع شد. هر نسل، پیشرفت‌های تکنولوژیکی قابل‌توجهی مانند سرعت فراصوت، قابلیت‌های چندمنظوره، اویونیک پیشرفته و فناوری رادارگریز به همراه داشته است. امروزه جت‌های نسل پنجم مانند F-۲۲ و F-۳۵ به آخرین فناوری‌های رادارگریزی مجهزند، در حالی که جنگنده‌های نسل ششم هنوز به میدان نیامده‌اند.
نسل‌های آینده جت‌های جنگنده، فوق‌العاده جذاب و در عین حال ترسناکند. نسل آینده و ششم جنگنده‌ها احتمالاً گزینه‌های بدون سرنشین و اتصال پیشرفته را خواهند داشت. نسل‌های آینده مانند جنگنده‌های نسل هفتم ممکن است به سمت هواپیماهای بدون سرنشین کاملاً خودمختار بروند و بالقوه، جت جنگنده سرنشین‌دار سنتی را به یادگاری از گذشته تبدیل کنند.
آیا جت جنگنده نسل هفتم وجود خواهد داشت؟
گفتنش در حال حاضر سخت است، چرا که هنوز نسل ششم جت‌های جنگنده نیز ساخته نشده است؛ اما با پیشرفت فناوری پهپادها (هواپیماهای بدون سرنشین) و هوش مصنوعی، به نظر می‌رسد که به موقعیتی معین و مشخص نزدیک می‌شویم.
قبل از در نظر گرفتن موارد بعدی، بیایید در آستانه استقبال از ششمین نسل، درباره این صحبت کنیم که چگونه به این نقطه رسیدیم.
البته تعریف نسل‌های هواپیماهای جنگنده کاملاً مشخص نیست و بحث‌هایی در مورد آن وجود دارد. به‌طور کلی، این درک وجود دارد که فناوری جت‌های جنگنده به‌تدریج طی ۵ نسل کلی پیشرفت کرده است که در سال ۱۹۴۳ با معرفی اولین جت جنگنده به نام مزرشمیت Me ۲۶۲ توسط آلمان نازی آغاز شد.
نسل اول جنگنده‌ها ساده بودند. اکثر هواپیماهای نسل اول همگی با سرعت مادون صوت (زیر ۱ ماخ) پرواز و تسلیحات متعارف را حمل می‌کردند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به DH Vampire و P-۸۰ Shooting Star اشاره کرد.
نسل دوم در سال ۱۹۵۳ با معرفی توانایی‌های مافوق صوت، موشک‌های هوا به هوا و رادار آغاز شد. انواع نسل دوم عبارت‌اند از F-۸۶ و MiG-۱۵ که در طول جنگ کره بر آسمان تسلط داشتند.
اینکه نسل سوم از کجا شروع می‌شود جای بحث دارد، اما اغلب با معرفی جنگنده بمب‌افکن‌های چندمنظوره در دهه ۱۹۶۰ مرتبط است. به‌عنوان‌مثال می‌توان به F-۴ فانتوم، MiG-۲۳ و Mirage F۱ اشاره کرد. هواپیماهای جت نسل سوم در دوران جنگ ویتنام به اوج شکوفایی رسیدند.
جنگنده‌های نسل چهارم از بسیاری جهات امروزه هنوز هم مطرحند. این نسل از اویونیک پیشرفته، تسلیحات مدرن و قدرت مانور بالا برخوردار بود. به‌عنوان‌مثال می‌توان به F-۱۴، F-۱۵، F-۱۶، MiG-۲۹ و Mirage ۲۰۰۰ اشاره کرد که همگی بین سال‌های ۱۹۷۴ و ۱۹۹۰ ساخته شدند.
بیشتر صاحب‌نظران مرحله بعدی را نسل چهار پلاس توصیف می‌کنند؛ جنگنده‌هایی که بسیار پیشرفته‌تر از آنی هستند که جزو نسل چهارم قرار بگیرند، اما کاملاً نسل پنجمی نیستند. هواپیماهای نسل +۴ معمولاً در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ طراحی شدند و شامل انواعی مانند داسو رافال، یوروفایتر تایفون F/A-۱۸، Su-۳۰ و MiG-۳۵ می‌شوند.
درنهایت به نسل پنجم می‌رسیم که در قرن بیست‌ویکم معرفی شد و دارای فناوری مخفی‌کاری، سوپرکروز، جهت‌دهی رانش و اویونیک پیشرفته (اشاره به تجهیزات مربوط به تولید انرژی الکتریکی، تبدیل ولتاژ و جریان، توزیع و ذخیرهٔ انرژی) است. این نسل تا به امروز، تنها چهار هواپیما را شامل می‌شود: F-۲۲، F-۳۵، Su-۵۷ و J-۲۰. امروزه هواپیماهای نسل پنجم، پیشرفته‌ترین جت‌های جنگنده هستند که هم‌اکنون خدمت می‌کنند. توسعه‌دهندگان هوافضا در آمریکای شمالی، اروپا و آسیا در حال حاضر برای توسعه پلتفرم نسل ششم تلاش می‌کنند.
به‌احتمال زیاد، کسی در آینده نزدیک و سال‌های نه‌چندان دورتر، جنگنده نسل ششم را توسعه خواهد داد. هنوز مشخص نیست که نسل ششم دقیقاً چه چیزی را شامل می‌شود، اما مطمئناً از نسل پنجم پیشرفته‌تر خواهد بود و به احتمال زیاد با گزینه‌های بدون سرنشین، ترکیب داده‌ها و اتصال به شبکه همراه خواهد بود.
پاسخ سؤال چه شد؟
آیا نسل هفتم وجود خواهد داشت؟ پاسخ به این سئوال دشوار است. در این نسل، جت‌های جنگنده آن‌طور که ما می‌شناسیم، ممکن است بیشتر متعلق به گذشته باشند. پهپادها و هوش مصنوعی با سرعتی در حال پیشرفتند که احتمالاً طی دهه آینده به‌طور جزئی یا کامل جایگزین انسان خواهد شد. اگر نسل هفتم وجود داشته باشد، ممکن است شامل اپراتورهای انسانی نباشد.
منبع: nationalinterest
۵۴۳۲۲
