با اجرای مرحله جدید حذف یارانه‌بگیران پردرآمد در سال ۱۴۰۳، دولت قصد دارد یارانه نقدی را هدفمندتر توزیع کند. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که هم‌اکنون ماهانه ۲۶ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان یارانه به خانوار‌های ایرانی پرداخت می‌شود.
از این مبلغ، ۱۱ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومان به دهک‌های اول تا سوم (با یارانه ۴۰۰ هزار تومانی) و ۱۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان به دهک‌های چهارم تا نهم (با یارانه ۳۰۰ هزار تومانی) اختصاص دارد.
در فاز جدید حذف یارانه، خانوار‌های پردرآمد از لیست حذف خواهند شد و در مقابل، یارانه دهک‌های کم‌درآمد افزایش می‌یابد. دولت برای شناسایی افراد واجد شرایط، ۶ معیار اصلی را در نظر گرفته است که شامل میزان درآمد، املاک، ارزش خودرو، تعداد سفر‌های خارجی، میزان تراکنش بانکی و اطلاعات اقتصادی خانوار می‌شود. اما چه کسانی مشمول این حذف می‌شوند؟ معیار‌های دقیق بررسی وضعیت اقتصادی خانوار چیست؟
شاخص‌های جدید حذف یارانه نقدی
با توجه به تصمیم دولت برای حذف یارانه‌بگیران پردرآمد، شش شاخص اصلی برای ارزیابی خانوار‌ها تعیین شده است که هر یک به دقت وضعیت اقتصادی افراد را بررسی می‌کند.
این شاخص‌ها عبارتند از:
حذف یارانه بر اساس میزان دارایی و املاک:
افراد یا خانوار‌هایی که مالک املاک گران‌قیمت مانند باغ ویلا‌هایی با ارزش بالای ۳۵ میلیارد تومان یا املاک مسکونی لوکس هستند، از دریافت یارانه حذف خواهند شد.
حذف یارانه بر اساس ارزش خودرو
اگر مجموع ارزش خودرو‌های سواری یا وانت خانوار بیش از ۳ میلیارد تومان باشد، یارانه آنها قطع می‌شود.
حذف یارانه بر اساس درآمد خانوار:
درآمد ماهانه خانوار‌ها یکی از مهم‌ترین معیار‌ها برای حذف یارانه است. اگر مجموع درآمد خانوار در یک ماه از حد مشخصی بیشتر باشد، یارانه آن خانوار قطع می‌شود. به طور مثال: در خانوار تک‌نفره اگر درآمد ماهانه بیشتر از ۳۰ میلیون تومان باشد، یارانه قطع می‌شود. در خانوار‌های بزرگتر این رقم به تناسب تعداد اعضا افزایش می‌یابد.
حذف یارانه بر اساس تراکنش‌های ماهانه:
یکی دیگر از شاخص‌های مهم برای شناسایی خانوار‌های پردرآمد، تراکنش‌های ماهانه خرید است. خانوار‌هایی که میانگین تراکنش‌های بانکی‌شان (برای خرید با کارت‌های بانکی) از مقدار مشخصی بیشتر باشد، از فهرست یارانه‌بگیران حذف می‌شوند. این بررسی از طریق سامانه شاپرک صورت می‌گیرد، اما با توجه به نواقص موجود، ممکن است برخی افراد که خرید‌های خود را نقدی انجام می‌دهند، از این معیار خارج شوند.
حذف یارانه بر اساس سفر‌های خارجی
افراد یا خانوار‌هایی که در طول سال بیش از ۵ سفر خارجی داشته باشند، مشمول حذف یارانه خواهند شد. البته در این معیار سفر به عتبات عالیات محدودیتی ندارد و شامل حذف یارانه نمی‌شود.
پایش دقیق اطلاعات برای صحت‌سنجی یارانه‌بگیران
دولت برای اجرای دقیق‌تر و صحیح‌تر فرآیند حذف یارانه‌بگیران پردرآمد، اقدام به پایش دقیق اطلاعات و به‌روزرسانی مستمر داده‌های خانوار‌ها کرده است. این اطلاعات از منابع مختلف شامل بانک مرکزی، سازمان ثبت اسناد، نیروی انتظامی، و سایر نهاد‌های مرتبط جمع‌آوری می‌شود. دستگاه‌های اجرایی موظفند که داده‌های به‌روز شده خود را حداقل دو بار در سال به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارسال کنند تا فرآیند صحت‌سنجی و شناسایی دقیق خانوار‌های پردرآمد به‌طور مستمر انجام شود. این اقدام، هدف اصلی‌اش ایجاد دقت بیشتر و کاهش اشتباهات در روند حذف یارانه است تا حمایت‌های یارانه‌ای تنها به افراد نیازمند تخصیص یابد.
برای اعتراض به قطع یارانه چه کنیم؟
با توجه به احتمال اعتراض به قطع یارانه، دولت برای این موضوع راهکار‌هایی ارائه کرده است. اگر شما از یارانه خود محروم شده‌اید یا مقدار یارانه شما کاهش یافته است، می‌توانید اقدام به اعتراض کنید. فرآیند اعتراض به شرح زیر است:
نحوه ثبت اعتراض در سامانه حمایت:
اگر مشمول حذف یارانه شده‌اید یا یارانه شما کاهش یافته است، می‌توانید به سامانه حمایت به آدرس hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنید. در این سامانه، امکان ثبت اعتراض به کم‌واریز شدن یارانه یا عدم دریافت یارانه وجود دارد. برای ثبت اعتراض، لازم است مدارک معتبر که نشان‌دهنده وضعیت اقتصادی خانوار باشد، در سامانه بارگذاری شود. این مدارک می‌تواند شامل مدارک شغلی، مالیاتی، بانکی، و ملکی باشد که برای اثبات نیاز به دریافت یارانه می‌تواند مؤثر واقع شود. پس از ثبت اعتراض در سامانه، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است ظرف ۱۰ روز اعتراض‌ها را بررسی کرده و نتیجه را به اطلاع سرپرست خانوار برساند.
