هر ضرب المثلی که در هر فرهنگی استفاده می شود، ریشه ای قدیمی و جالب دارد که کمتر کسی با آن آشناست.
داستان ها و حکایات ادبیات فارسی، زیباترین و عالی ترین نکات اخلاقی را به مخاطب ارائه می دهند. این داستان ها سرشار از پند و اندرز و توصیه های اخلاقی است.
حکایت دسته گل به آب داده
دو برادر بودند که یکی از آنها به عقیده مردم قدمش سبک و مبارک بود و دیگری قدمش بد بود و سنگین. برادر خوش قدم، هر جا که می رفت، برای مردم خیر و خوشی پیش می آمد و برعکس آن دیگری هر جا قدم می گذاشت، یا دعوا راه می افتاد یا اتفاق بدی برای کسی پیش می آمد.
خوب یا بد، روزگار گذشت تا این که زمان عروسی برادر خوش قدم فرا رسید. نزدیکان آنها از مرد بدقدم خواستند شهر را ترک کند و چند روز از آن جا دور باشد تا عروسی به خیر و خوشی تمام شود. مرد بیچاره به خاطر خیر و خوشی برادرش هم که شده قبول کرد و به یک آبادی دور رفت.
رفتن برادر بد قدم به آبادی دیگر
وقتی به آبادی رسید، بسیار گرسنه بود. به دکان قصابی رفت تا گوشت بخرد و برای خود غذایی بیزد اما تا پای او به دکان رسید، دعوای سختی میان قصاب و یکی از مشتری ها در گرفت.
مرد از آنجا به دکان نانوایی رفت تا نانی بخرد؛ اما آنجا هم میان نانوا و مردم چنان دعوایی در گرفت که همه به جان هم افتادند و خلاصه چنان غلغله ای به پا شد که نگو و نپرس. مرد بد قدم سکه ای در ترازوی نانوا گذاشت و نانی برداشت و رفت تا در گوشه ای رفع گرسنگی کند.
بعد به دکان سبزی فروشی رفت تا قدری سبزی بخرد اما در همین موقع مردی با مقداری سبزی به مغازه آمد و گله کرد که چرا سبزی فروش، سبزی بدی را به قیمت گران به فرزندش داده است. بحث میان آن دو با بالا گرفت و به زد و خورد کشید. برادر بد قدم پولی توی ترازوی سبزی فروش گذاشت و همان سبزی ها را برداشت و به سرعت از مغازه بیرون رفت.
فرستادن دسته گل
او رفت تا سرانجام به کنار چشمه ای رسید. آن جا غذا و آب خورد و استراحت کرد. سپس برخاست تا به راهش ادامه دهد. ناگهان چشمش به گل های زیبای خودرو افتاد. به یاد برادرش و عروسی او دسته ای گل چید.
از قضای روزگار آن چشمه از درون حیاطی می گذشت که عروسی برادر مرد در آن جا برقرار بود. مرد با خود گفت: خوب است حالا که دسترسی به مجلس عروسی و برادرم ندارم تا به او تبریک بگویم، دسته گلی به آب بیندازم تا آب آن را به آن خانه و برای برادرم ببرد … مرد با این فکر، دسته گلی را که چیده بود، به آب انداخت …
جریان آب، دسته گل را به حیاط خانه ی محل عروسی برد. در آنجا چند بچه که سرگرم بازی و جست و خیز بودند، آن را دیدند و از دیدن دسته گلی که روی آب بود، خوشحال شدند و دنبال آن دویدند.
دختر بچه ای به امید آن که صاحب دسته گل شود، خود را به رود انداخت؛ اما توی آب گیر کرد و هر چه درون آب دست و پا زد، نتوانست بیرون بیاید و خفه شد. با غرق شدن دخترک، خانواده ی او و خانواده ی داماد، ناراحت شدند و عروسی به عزا تبدیل شد.
بازگشت برادر بدقدم به آبادی شان
برادر بد قدم، ده دوازده روزی دور از خانه و خانواده گذراند. بعد از این مدت با خود گفت: حتما دیگر بساط عروسی برچیده شده و میهمان ها رفته اند و با این حساب برگشت من به شهر و خانه ام، اشکالی پیش نخواهد آورد. او به خانه اش برگشت و مستقیم پیش پدر و برادرش رفت.
اوضاع خانه به جایی که عروسی در آن بوده، شبیه نبود. به پدر و مادر و برادرش تبریک گفت. اما آنها جواب درست و حسابی ندادند. پدر، رو به پسر بد قدمش کرد و گفت: «اگر تو اینجا بودی، می گفتند مرگ آن بچه ی بیچاره از بدقدمی تو است؛ اما با این که تو نبودی، بلای بزرگی به سرمان آمد.»
پسر بد قدم خواست حرف را عوض کند، رو کرد به بقیه، و گفت: «من نبودم. اما دسته گلی به آب دادم تا برای داماد بیاورد ….»
هنوز حرف او تمام نشده بود که پدرش مثل ترقه از جا پرید و منفجر شد. او به سمت همسرش داد زد و گفت: «بفرمایید همسرجان، پسرنازنین ما این دسته گل رو به آب داده و همه مون رو بیچاره کرد؟
کاربرد ضرب المثل: حکایت دسته گل به آب داده
از آن زمان به بعد وقتی بخواهند از خراب کاری کسی حرف بزنند و از به هم ریختن کارهای دیگران سخن بگویند، این مثل را به زبان می آورند: «دسته گل به آب داده»