دیوانه کلاه گیس به سر که خود را شیر می‌خواند، آرژانتین را به کجا خواهد برد؟

«خاویر میلئی» که نماینده ۵۳ساله مجلس نمایندگان آرژانتین بود در انتخابات اخیر آن کشور نزدیک به ۵۶ درصد آرا را به خود اختصاص داد و در مقابل «سرخیو ماسا» رقیب چپگرای او که وزیر اقتصاد بود کمی بیش از ۴۴ درصد را به دست آورد. پیروزی میلئی غیر منتظره بود و ماسا پیش از اعلام رسمی نتایج شکست خود را پذیرفت.

به گزارش الجزیره، در ادامه به آن چه در مورد پیروزی میلئی می‌دانیم و آن چه ممکن است در آینده رخ دهد خواهیم پرداخت:

در انتخابات آرژانتین چه گذشت؟

میلئی در انتخابات آرژانتین به دنبال کارزار ضد سیستمی که به راه انداخته بود و به گفته تحلیلگران شباهت زیادی با کارزار «دونالد ترامپ» رئیس جمهور پیشین امریکا داشت پیروز میدان شد. او پس از یک پیروزی قاطع در انتخابات سخنرانی کرد او وعده داد که «یک دولت محدود شده که به مالکیت خصوصی و تجارت آزاد احترام می‌گذارد» را تشکیل دهد. او گفته بود: «مدل منحط قبلی به پایان رسیده است و راه بازگشتی به آن وجود ندارد».

او افزوده بود: «امروز بازسازی آرژانتین آغاز می‌شود. امروز پایان افول آرژانتین آغاز می‌شود. امروز به مدل دولت حاضر مطلق در همه جا پایان می‌دهیم مدلی که تنها به نفع برخی بوده است در حالی که اکثریت رنج می‌برند». انتظار می‌رود که وعده انتخاباتی او مبنی بر دور کردن آرژانتین از پزو واحد پول ملی آن کشور و جایگزین ساختن دلار امرکیا به جای آن به عنوان واحد پول آن کشور در صورت اجرایی شدن آرژانتین را به سوی قلمروی تازه‌ای سوق دهد. هیچ اقتصاد بزرگ دیگری دارای واحد پولی مشترک با ایالات متحده یا هیچ کشور دیگری نیست.

پس از اعلام نتایح انتخابات در خیابان‌های بوئنوس آیرس رانندگان خودروها بوق زدند و بیرون از مقر حزب تحت رهبری میلئی در مقابل هتلی در مرکز شهر بوئنوس آیرس هزاران نفر پیروزی‌اش را جشن گرفتند. «امانوئل» یکی از حامیان میلئی به «الجزیره» می‌گوید: «ما به بلندمدت فکر می‌کنیم شاید با این دولت امیدی برای آرژانتین وجود داشته باشد». با این وجود، همه آرژانتینی‌ها خوشحال نبودند. «جیانینا فرناندز» یکی از حامیان ماسا می‌گوید: «فکر می‌کنم غم‌انگیز است. سینه‌ام مملو از درد است زیرا این کشور برای همه است این مردمی که شادمانی می‌کنند نه برنامه‌ای برای مدیریت دارند و نه عشقی به همسایه‌شان و این بسیار دردناک است. ما کشوری برای همه آرژانتینی‌ها را می‌خواستیم».

خاویر میلئی کیست؟

طرفداران‌اش او را به دلیل رفتار همراه با توحش و مدل موهایش «کلاه گیسی» و «دیوانه» می‌نامند در حالی که او از خود به عنوان «شیر» یاد می‌کند. عجیب و غریب بودن میلئی در برندی که او از خود به افکار عمومی ارائه کرده نقشی اساسی دارد: او زمانی رهبر یک گروه موسیقی رولینگ استونز بود و در حال حاضر صاحب پنج سگ است که برای نامگذاری آنان نام اقتصاددانان راستگرا را انتخاب کرده است. او هم چنین این امکان را مطرح کرده است که مردم آرژانتین بتوانند اعضای حیاتی بدن‌شان را بفروشند.

میلئی چند سال پیش به عنوان کارشناس اقتصادی در برنامه‌های تلویزیونی صحبت می‌کرد و علیه مخارج دولتی و هیئت حاکمه سیاسی فریاد می‌زد فریادهایی که باعث افزایش شهرت‌اش شدند. تا چند ماه پیش اما افراد کمی حاضر بودند این سناریو را بپذیرند که او فرصتی واقعی برای تبدیل شدن به رئیس جمهور دومین اقتصاد بزرگ امریکای لاتین را خواهد داشت. با این وجود، میلئی تشکیلات سیاسی آرژانتین را به لرزه دارد و با جمع آوری انبوهی از حمایت‌ها خود را وارد سیستمی کرد که برای سالیان طولانی عملا یک سیستم دو حزبی بوده است.

میلئی پیش از انتخابات همواره در نظرسنجی‌ها از حمایت رای دهندگان ۱۶ تا ۳۵ساله برخوردار بود. «مارک پی جونز» استاد مطالعات آمریکای لاتین در دانشگاه رایس این تفاوت را ناشی از ناامیدی عمیق از بحران آرژانتین و تصویر ارائه شده از میلئی به عنوان فردی خارج از هیئت حاکمه سیاسی فعلی آرژانتین می‌داند. او میگوید: «زمانی که رای دهندگان جوان به میلئی نگاه می‌کنند فردی را می‌بینند که علیه نظام می‌جنگد و یک شورشی است. من فکر می‌کنم کاری که مایلی توانسته انجام دهد آن است که به طور موثر خود را از طریق رای دهندگان جوان‌تر از سیاست‌های محافظه‌کارانه‌تری که مدنظر دارد جدا کرده است».

میلئی چند سال پیش به عنوان کارشناس اقتصادی در برنامه‌های تلویزیونی صحبت می‌کرد و علیه مخارج دولتی و هیئت حاکمه سیاسی فریاد می‌زد فریادهایی که باعث افزایش شهرت‌اش شدند

پس از پیروزی میلئی چه رخ خواهد داد؟

رئیس جمهور جدید در تاریخ ۱۰ دسامبر زمام امور را به دست خواهد گرفت. با این وجود، او برای اجرای برنامه‌های خود با موانعی مواجه خواهد شد. میلئی اشاره کرده که در نظر دارد اقتصاد آرژانتین را تا سال ۲۰۲۵ میلادی دلاری کند تا به گفته او «سرطان تورم» متوقف شود. پذیرش دلار آمریکا به عنوان واحد پول ملی بدان معناست که که آرژانتین کنترل خود را بر سیاستگذاری‌های پولی مانند تعیین نرخ بهره از دست خواهد داد.

هم چنین، در آن صورت آرژانتین نخواهد توانست اسکناس بیش‌تری چاپ کند و در نتیجه عامل اصلی تورم را از بین می‌برد. با این وجود، دلاری کردن اقتصاد آرژانتین مستلزم وجود ذخایر سنگین دلار است و صندوق بین المللی پول هشدار داده که ذخایر دلاری آرژانتین به طور خطرناکی پایین است. حتی با حمایت اپوزیسیون راست میانه نیز میلئی به عنوان یک تاره وارد به عرصه سیاست قدرت قانونگذاری بسیار اندکی خواهد داشت.

بنابراین، هیچ راهی برای تصویب قوانینی که مثلا مستلزم تغییر واحد پولی کشور یا بستن بانک مرکزی باشد وجود ندارد. ماسا رقیب او از طرح دلاری کردن اقتصاد آرژانتین به عنوان راهی برای «تسلیم شدن در عرصه حاکمیت ملی» انتقاد کرده بود.

برای جلوگیری از تورم آرژانتین سال متمادی نرخ مبادله پزو به دلار را که به مدت سه ماه قبل از انتخابات متوقف شده بود و اکنون اجازه کاهش ۳ درصد در ماه را دارد به شدت کنترل کرده است. با این وجود، «نیکلاس سالدیاس» تحلیلگر ارشد واحد اطلاعات اکونومیست به خبرگزاری فرانسه می‌گوید آرژانتین به معنای واقعی کلمه پولی ندارد و نرخ مبادله یک تخیل محض است. او اشاره کرده آرژانتین نمی‌تواند به این سیاست ادامه دهد.

تحلیلگران معتقدند دوره ریاست جمهوری میلئی آغاز دور بی‌ثبات شدید در آرژانتین خواهد بود و همه چیز می‌تواند به سرعت از کنترل خارج شود. سالدیاس می‌گوید آرژانتینی‌ها ممکن است از این باور که دلاری شدن اقتصادشان به زودی رخ خواهد داد وحشت زده شوند و این موضوع باعث افزایش ارزش پزو خواهد شد. ماسا هم چنین ممکن است کاهش ارزش پزو را که مدت‌ها به تعویق افتاده است را اجرا کند و میلئی را مجبور سازد تا بهای سیاسی تصمیمات‌اش را بپردازد. سالدیاس با هشدار نسبت به ابرتورم احتمالی گفت: «احتمالا شاهد افزایش سریع تورم خواهیم بود».

میلئی اغلب در راهپیمایی‌ها با اره برقی ظاهر می‌شد و وعده می‌داد که هزینه‌های عمومی را ۱۵ درصد کاهش خواهد داد، شرکت‌های دولتی را خصوصی خواهد کرد و یارانه سوخت، حمل و نقل و برق را کاهش می‌دهد. صندوق بین المللی پول که مدت هاست خواستار اجرای چنین وعده‌هایی بوده ۲۲ بار به آرژانتین کمک مالی ارائه داده که آخرین مورد آن وام ۴۴ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۸ بوده است.

با این وجود، میلئی با همان چالش‌های پیشینیان مواجه خواهد شد که سعی کرده بودند از چرخه معیوب کسری بودجه، بدهی، چاپ پول و تورم خارج شوند. «بنجامین گدان» مدیر پروژه آرژانتین در مرکز ویلسون مستقر در واشنگتن به خبرگزاری فرانسه گفته بود: «در این مرحله هر چیزی که شما اصلاح می‌کنید مشکل دوم را بدتر می‌کند. اگر یک برنامه تثبیت جدی وجود داشته باشد درد حاد خواهد بود و به طور گسترده گسترش می‌یابد و مشخص نیست که آرژانتینی‌ها نتیجه مثبتی از آن ببینند. خطر بروز تظاهرات و ناآرامی‌های اجتماعی نیز وجود دارد به ویژه با توجه به این که تقریبا نیمی از کشور نمی‌خواستند میلئی در قدرت قرار گیرد».

آیا میلئی می‌تواند آرژانتین را احیا کند؟

گدان می‌گوید اگر میلئی و متحدان‌اش در اپوزیسیون کنونی موفق به کاهش هزینه‌ها و کاهش یارانه‌ها و در عین حال محافظت از آسیب‌پذیرترین افراد شوند این می‌تواند نقطه عطفی برای خیر عمومی و همگانی باشد. نکات مثبت دیگری نیز در چشم‌انداز وجود دارند. پس از تجربه بدترین خشکسالی آرژانتین در یک قرن گذشته که باعث کاهش صادرات محصولات کشاورزی در دو سال گذشته شد و به کسری درآمد ۲۰ میلیارد دلاری انجامید آرژانتین انتظار دارد در سال ۲۰۲۴ میلادی افزایش برداشت محصول را تجربه کند.

برآوردها نشان می‌دهند که میلئی از ۱۰ میلیارد دلار صرفه‌جویی سالانه در واردات انرژی بهره خواهد برد زیرا یک خط لوله گاز جدید تولید از حوزه واکا موئرتا با مساحتی مشابه کشور بلژیک به عنوان ذخیره گاه عظیم نفت و گاز منبع خوبی برای تامین انرژی خواهد بود.