فرقی نمی‌کند روزانه چند کیلومتر رانندگی می‌کنید یا خودروتان از چه نوعی باشد، یک اصل همیشه ثابت است: لاستیک خودرو یکی از مهم‌ترین و البته مصرفی‌ترین اجزای وسیله نقلیه شماست. بسیاری از ما هنگام تعویض تایر یا خرید لاستیک نو با پدیده‌ای نسبتاً عجیب روبه‌رو می‌شویم: خطوط رنگی که به شکل نوارهایی باریک روی سطح لاستیک نقش بسته‌اند.
در نگاه اول ممکن است تصور کنیم این خطوط رنگی نشانه‌ای از کیفیت یا مدل لاستیک هستند، یا حتی پیام هشدارآمیزی برای راننده دارند. اما اگر کمی دقیق‌تر نگاه کنیم و به تحقیق‌های تخصصی حوزه تولید تایر رجوع کنیم، درمی‌یابیم که این رگه‌ها نه برای مصرف‌کننده، بلکه برای تولیدکننده معنا دارند.
رگه‌های رنگی، زبانِ رمز کارخانه‌های تولید لاستیک
در صنعت تایرسازی، به‌ویژه در خطوط تولید انبوه، نظم و دقت اهمیت حیاتی دارند. این رگه‌های رنگی که اغلب به رنگ‌های قرمز، آبی، زرد یا سبز روی لاستیک نقش می‌بندند، درواقع نوعی کُد رنگی هستند که به کارکنان کارخانه و توزیع‌کنندگان کمک می‌کنند اطلاعات فنی و لجستیکی خاصی را به‌سرعت شناسایی کنند.
به‌طور مثال، ممکن است در یک کارخانه خاص، نوار زرد به این معنا باشد که آن دسته از لاستیک‌ها دارای ترکیب خاصی از مواد اولیه هستند یا باید به انبار مشخصی منتقل شوند. در کارخانه دیگر، همین نوار ممکن است نشانه‌ای از سایز، ضخامت یا حتی مقصد نهایی محموله باشد.
نکته جالب اینجاست که هیچ سیستم استاندارد یا جهانی برای معنی این رنگ‌ها وجود ندارد. هر برند و هر کارخانه سیستم خاص خود را برای کُدگذاری رنگی دارد. به همین دلیل، دانستن معنای دقیق هر رنگ برای مصرف‌کنندگان معمولاً کاربردی ندارد و چیزی از کارایی یا ایمنی لاستیک نمی‌کاهد.
چرا این خطوط بعد از چند کیلومتر از بین می‌روند؟
رگه‌های رنگی به‌صورت موقّت و سطحی روی لاستیک چاپ می‌شوند. آن‌ها نه حکاکی شده‌اند و نه دائمی هستند. به همین دلیل، پس از طی چند کیلومتر رانندگی، این رنگ‌ها به‌طور کامل پاک می‌شوند. دلیل این امر ساده است: کارکرد این نشانه‌ها تنها در چرخه تولید، بسته‌بندی، انبارداری و توزیع است، و پس از آن دیگر ارزشی ندارند.
درواقع، محو شدن این خطوط نشانه مثبتی برای مصرف‌کننده است. چرا که مشاهده خطوط رنگی تازه‌چاپ‌شده، نشان می‌دهد لاستیک نو بوده و تاکنون استفاده‌ای از آن نشده است. در کشوری مثل ایران که بازار لاستیک‌های دست‌دوم و تقلبی همچنان فعال است، این مسئله می‌تواند معیار خوبی برای تشخیص سلامت و نو بودن تایر باشد.
این رگه‌ها به ما چه می‌گویند؟ در واقع، هیچ چیز!
برخلاف کدهای استانداردی مانند سایز تایر، شاخص سرعت (Speed Rating)، و شاخص بار (Load Index) که اطلاعات حیاتی برای خریدار هستند، خطوط رنگی اصلاً برای ما طراحی نشده‌اند. آن‌ها صرفاً ابزارهای کمکی برای کارخانه‌اند؛ ابزارهایی برای سرعت‌بخشیدن به تولید، کاهش خطا در انبارداری، و ساده‌سازی توزیع.
این یعنی اگر تا به امروز به خطوط رنگی روی لاستیک‌تان دقت نمی‌کردید، کار درستی می‌کردید. چون دانستن معنی آن‌ها نه ایمنی خودرو را بیشتر می‌کند و نه تأثیری در انتخاب درست تایر دارد.
جمع‌بندی: نشانه‌هایی برای کارخانه، نه راننده
خط‌های رنگی روی لاستیک‌های نو، زبان پنهانی هستند که فقط در پشت صحنه تولید معنا دارند. آن‌ها کمک می‌کنند که روند پیچیده تولید و توزیع با سرعت و دقت بیشتری انجام شود. اما به‌محض اینکه لاستیک به دست مصرف‌کننده برسد، این رگه‌ها دیگر کاربردی ندارند و خیلی زود هم از بین می‌روند.
بنابراین، اگر روزی لاستیکی خریدید و دیدید روی آن خطوط رنگی وجود دارد، نگران نباشید. این فقط نشانه‌ای است از اینکه محصول شما، واقعاً نو و تازه از کارخانه آمده است.
