مدیریت انرژی، اصلاح مسیر صادرات، گسترش سبد تولید، مقابله با سیاست‌های ناپایدار و هماهنگی بین‌بخشی از محورهایی بودند که در در نشست راهبردی شانزدهم شرکت فولاد خوزستان به‌عنوان عوامل کلیدی برای عبور از بحران و تثبیت جایگاه صنعت فولاد ایران مطرح شدند. عواملی که صرفاً به یک شرکت محدود نمی‌شود، بلکه تصویری دقیق از وضعیتی است که تمامی بازیگران صنعت فولاد در آن قرار دارند.
یکی از چالش‌های بنیادینی که در این نشست مورد تأکید قرار گرفت، ناترازی انرژی و فشار مضاعف آن بر صنعت فولاد بود. کاهش تولید فولاد در کشور که در ۱۰ ماهه نخست سال ۱۴۰۳، کاهش ۵.۵ درصدی تولید فولاد میانی را به همراه داشته است، نتیجه مستقیم این بحران است. همچنین، تأثیر این محدودیت‌ها به کاهش ۲۵ درصدی ارزش صادرات فولاد و افت ۲۱ درصدی حجم آن منجر شده است.
نگاه فولاد خوزستان به این چالش، فراتر از یک مشکل مقطعی و محدود به یک شرکت است. این شرکت در تلاش است تا از یک استراتژی جامع برای مقابله با بحران انرژی بهره بگیرد. سرمایه‌گذاری در توسعه نیروگاه‌های اختصاصی، حرکت به سمت انرژی‌های جایگزین و تعامل با دولت برای تدوین یک برنامه پایدار تأمین انرژی، بخشی از راهکارهای فولاد خوزستان برای تضمین تولید پایدار در این صنعت است. تولید فولاد بدون انرژی پایدار، امری ناممکن است و نگاه کلان‌محور به این بحران، یک ضرورت برای بقای صنعت فولاد محسوب می‌شود.
چالش‌های صادراتی و نگاه بلندمدت به بازارهای جهانی
سیاست‌های تجاری و صادراتی در سال‌های اخیر، بارها تغییر کرده و مسیر حرکت صنعت فولاد را با عدم قطعیت‌های متعدد مواجه ساخته است. استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای، تهاتر فولاد با طلا و تصمیمات غیرکارشناسی در حوزه تجارت بین‌الملل، فضای صادرات فولاد ایران را تحت تأثیر قرار داده است. در چنین شرایطی، فولاد خوزستان با تمرکز بر ایجاد ثبات در فرآیندهای تجاری و توسعه بازارهای هدف، راهبردی عملیاتی برای کاهش اثرات این تغییرات اتخاذ کرده است.
نگاه کلان‌نگر فولاد خوزستان بر این اصل استوار است که بدون اصلاحات ساختاری در سیاست‌های صادراتی، امکان افزایش سهم ایران در بازار جهانی فولاد وجود ندارد. بنابراین، این شرکت به دنبال تقویت ارتباطات بین‌المللی، بهبود فرآیندهای صادراتی و افزایش رقابت‌پذیری محصولات خود در بازارهای جهانی است. هرچند چالش‌های خارجی همچنان پابرجا هستند، اما تدوین استراتژی‌های هوشمندانه در حوزه صادرات، می‌تواند نقش فولاد ایران را در زنجیره ارزش جهانی حفظ کند.
تنوع‌بخشی به تولید؛ گامی ضروری برای کاهش ریسک‌های بازار
یکی از نکات کلیدی که در جلسه راهبری فولاد خوزستان مطرح شد، تک‌محصولی شدن صنعت فولاد و وابستگی بیش‌ازحد به تولید شمش فولادی است. در حال حاضر، بسیاری از شرکت‌های فولادی به دلیل تمرکز بر تولید مواد اولیه و عدم گسترش سبد محصولات خود، در برابر نوسانات قیمتی بازار جهانی آسیب‌پذیر هستند.
نگاه فولاد خوزستان به این موضوع، حرکت به‌سوی توسعه محصولاتی با ارزش افزوده بالاتر است. این شرکت در تلاش است که با تغییر ترکیب تولید، ورود به حوزه فولادهای صنعتی و فولادهای خاص، تنوع محصولات خود را افزایش دهد. این استراتژی می‌تواند وابستگی به یک بخش خاص از بازار را کاهش دهد و امکان انعطاف‌پذیری بیشتری در برابر تحولات جهانی فراهم کند.
از منظر کلان، افزایش تنوع تولید نه‌تنها سودآوری شرکت‌های فولادی را بهبود می‌بخشد، بلکه باعث تقویت زنجیره تأمین صنایع پایین‌دستی نیز خواهد شد. فولاد خوزستان به‌عنوان یک بازیگر پیشرو، الگویی برای سایر تولیدکنندگان است که ضرورت این تحول را درک کرده و در مسیر توسعه محصولات متنوع گام بردارند.
همکاری بین‌بخشی، کلید عبور از بحران‌های صنعت فولاد
اگرچه محدودیت‌های انرژی، مشکلات صادراتی و چالش‌های تولید، هرکدام به‌تنهایی بحران‌هایی جدی برای صنعت فولاد به شمار می‌آیند، اما آنچه که بیش از هر چیز برای عبور از این بحران‌ها اهمیت دارد، همکاری بین‌بخشی میان دولت، بخش خصوصی و نهادهای سیاست‌گذار است.
تجربه کشورهای توسعه‌یافته نشان می‌دهد که بدون حمایت‌های راهبردی دولت و سیاست‌های پایدار، صنایع بزرگی همچون فولاد قادر به رقابت در بازارهای بین‌المللی نخواهند بود. فولاد خوزستان، با نگاه کلان و آینده‌نگر، در تلاش است که علاوه بر حل مسائل داخلی خود، مسیری برای ارتقای کل صنعت فولاد کشور ترسیم کند.
در شرایطی که محدودیت‌های انرژی، سیاست‌های نامنظم صادراتی و چالش‌های اقتصادی، تولیدکنندگان فولاد را تحت فشار قرار داده است، نگاه کوتاه‌مدت و مقطعی نمی‌تواند راهگشا باشد. بلکه یک استراتژی بلندمدت که در آن همکاری بین‌بخشی، توسعه ظرفیت‌های تولید و اصلاح سیاست‌های کلان لحاظ شده باشد، می‌تواند بقای صنعت فولاد را تضمین کند و فولاد خوزستان به‌عنوان یکی از رهبران این صنعت، نشان داده که برای عبور از بحران‌های موجود، نیازمند برنامه‌ریزی راهبردی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی، اصلاح ساختارهای صادراتی و توسعه سبد محصولات است.
