بلافاصله پس از سفر علی سلاجقه معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست به سیستان و بازدید از تالاب هامون، پیگیری حصول حقابه تالاب از طرف افغانستانی در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت و به همین منظور علی سلاجقه با ملا برادر عبدالغنی، معاون رییس‌الوزرا طالبان درخصوص حقابه ایران از رودخانه هیرمند دیدار و گفت‌گو کرد.
این دیدار درحالی صورت گرفت که هیئت افغانستانی به منظور مذاکرات اقتصادی به ایران سفر کرده‌اند، اما پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست دو کشور را برای کاهش آلام مردم طرفین مرزی خود درکنار هم به مذاکره کشاند.
در ابتدای این نشست، علی سلاجقه معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست ضمن خیرمقدم به ملا برادر عبدالغنی و تاکید بر روابط برادرانه و ناگسستنی دو کشور مسلمان ایران و افغانستان اظهار داشت: مرز حدود ۹۶۰ کیلومتری میان دو کشور نه به معنای یک خط مرزی که ملت‌ها را از هم جدا کند بلکه به عنوان مرز برادری، برابری و صلح و دوستی است. هرچند دشمنان این دوستی و برادری را برنمی‌تابند و سعی می‌کنند بین ما مشکل ایجاد کنند، اما شعور رهبران و ملت‌های دو کشور، همیشه خنثی کننده توطئه‌های بدخواهان بوده است.
وی ادامه داد: کشور جمهوری اسلامی ایران، مقام معظم رهبری و رئیس جمهور محترم ما همیشه مصائب افغانستان برایشان مصیبت محسوب می‌شده و سربلندی کشور دوست و برادر افغانستان برای ما امیدبخش و جزو آمال و آرزو‌های ماست.
معاون رییس جمهور تاکید کرد: امیدوارم تجربه‌ای که مردم افغانستان از کینه توزی‌ها و دشمنی‌های آمریکا و سایر هم پیمانانش مانند رژیم غاصب صهیونیستی کسب کردند، دستاوردی باشد برای اینکه اجازه ندهیم این کشور‌ها پیوند برادری ما را از بین ببرند و هرگز یادمان نرود که دوست و دشمن ما کیست. ما ریشه‌های فرهنگی و مذهبی بسیاری با کشور شما داریم و ملت ما و شما در غم‌ها و شادی‌ها در کنار هم بوده‌اند و این رویه باید استمرار پیدا کند و به عنوان یک سیاست کلان پیش روی دو کشور باشد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: اگر کوچک‌ترین اختلالی در روابط دو کشور ایجاد شود، دشمن از همان نقطه نفوذ کرده و سعی می‌کند به روابط ما آسیب بزند. ما افغانستان و استعداد‌های مردم آن‌ها را به خوبی می‌شناسیم و توانایی‌های نیروی انسانی شما برای ما کاملاً شناخته شده است؛ لذا دوست داریم این استعداد‌ها در اختیار کشور خودتان باشد و مردم افغانستان جلوتر از هر کشور دیگری به آبادانی کشور خود کمک کنند.
سلاجقه تاکید کرد: مهاجرین افغانستانی که در کشور ما هستند، دوستان و برادران ما هستند و آن‌هایی که شناسه دارند، مانند ایرانی‌ها از خدمات متعددی درکشور ما استفاده می‌کنند و ما به دنبال ساماندهی این‌ها هستیم. امیدوارم شرایط افغانستان به زودی به ثبات برسد و همه این مردم بتوانند به کشور خود بازگردند و خدمات خود را به جایی که واقعاً به آن تعلق دارند ارائه دهند.
وی اظهار داشت: تمام ظرفیت‌های اقتصادی ایران از جمله سرمایه‌گذاری‌ها، ظرفیت شرکت‌های تجاری و دانش بنیان، خدمات فنی مهندسی برای توسعه زیرساخت‌ها و… می‌تواند در اختیار کشور افغانستان قرار بگیرد تا به نحو احسن از این توانمندی‌ها استفاده کند. هدف اصلی ما توانمند کردن خود مردم افغانستان است و می‌خواهیم که شما سرمایه‌های انسانی خود را برای رفاه مردم استفاده بکنید.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست، مسئله محیط زیست و به ویژه احیای تالاب هامون را یکی از محور‌های ضروری همکاری‌های دو کشور دانست و گفت: همانطور که زمانی که زلزله شده و مردم شما دچار مصیبت می‌شوند، ایران نخستین کشوری است که برای کمک به افغانستان داوطلب می‌شود و احساس میکنیم که سریعاً باید به برادران خود در افغانستان با تمام توان کمک کنیم، این توقع می‌رود که شما نیز در زمان مشکلات به ما کمک کنید.
سلاجقه افزود: یکی از مشکلاتی که این روز‌ها مردم ما را درگیر کرده است، مسئله گرد و غبار در شهر زابل و استان سیستان و بلوچستان ماست که هم باعث شده اقتصاد ما به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد و هم به اقتصاد شما آسیب بزند. همانطور که شما هم می‌دانید محیط زیست مرز نمی‌شناسد و مسئله‌ای مربوط به یک کشور نیست و پارامتر‌هایی مانند گرد و غبار، حیات وحش و… بحث‌هایی هستند که به همه کشور‌ها ارتباط دارند. این روز‌ها تغییر اقلیم نیز به شدت کشور‌های منطقه ما را تحت تاثیر قرار داده که باید برای مقابله با آن به یکدیگر کمک کنیم.
وی اضافه کرد: همانطور که زلزله در هرات برای مردم شما مشکل ایجاد کرد، گرد و غبار نیز در زابل به شدت زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده و به یکی از آلام اصلی آن‌ها تبدیل شده است و امیدوارم بتوانیم این مشکل را با کمک یکدیگر حل کنیم. گرد و غبار از دریاچه خشک شده هامون بلند می‌شود و از سمت زابل با توجه به جهت باد غالب که از شمال غرب به جنوب شرق است می‌آید و منطقه زرنج شما را نیز کاملاً تحت تاثیر قرار می‌دهد و اقتصاد و معیشت مردم ما و شما را با مشکل مواجه کرده است.
معاون رییس جمهور اظهار داشت: گرد و غبار در حال حاضر یک مصیبت برای مردم زابل است و باعث شده تا مردم ما در رنج باشند. خشکیدگی تالاب هامون باعث شده تا اقتصاد مردم منطقه نیز که شغل‌های ماهی‌گیری، تفرج و گردشگری و به طور کلی اقتصاد وابسته به تالاب بوده است تحت تاثیر قرار بگیرد. این موضوع اقتصاد مردم شما در زرنج و سایر روستا‌ها شهر‌های اطراف آن را نیز تحت تاثیر قرار داده و مختل کرده است.
سلاجقه تصریح کرد: این مشکل مرزنشینان ما و شما را با شدت با مشکل مواجه کرده و من در سفری که همین هفته گذشته به این استان داشتم، مشاهده کردم که ۱۸۰ روز مردم منطقه زیر شدیدترین بمباران گرد و غبار هستند. من مطمئنم که جنابعالی و مردم شما هم نمی‌خواهند برادران خود در زابل با این مشکل دست و پنجه نرم کنند.
وی تاکید کرد: ما در این بحث می‌توانیم یک طرح و پروژه مشترکی برای کنترل مناطق برداشت گرد و غبار در کشور دوست و برادر افغانستان داشته باشیم. ما در این دو سال دو نشست بزرگ بین‌المللی برای گرد و غبار داشتیم که یکی با حضور کشور‌های منطقه و یکی هم با حضور ۵۰ کشور جهان و ۱۶ آژانس بین المللی برگزار شد. خوشبختانه در این نشست‌ها متوجه شدیم که همگرایی خوبی چه در سطح منطقه و چه در سطح جهانی برای مقابله با گرد و غبار وجود دارد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: همکاری‌های محیط زیستی ما و افغانستان که متاسفانه دشمن می‌خواهد این اتفاق نیفتد، می‌تواند الگوی مناسبی برای همکاری‌های بین دو کشور و در جهت رفع مشکلات مردم دو طرف مرز باشد. ما برای این کار آمادگی داریم و نقشه‌ای را تحت عنوان طرح عملیاتی زیر منطقه‌ای شرق و جنوب شرق کشور آماده کرده‌ایم و امیدواریم با همکاری کشور‌های منطقه و به ویژه کشور افغانستان بتوانیم طرحمان را عملیاتی کنیم.
سلاجقه ادامه داد: ما در این نقشه برآورد کردیم که سالانه ۱۵ میلیون تن گرد و غبار از کانون‌های کشور افغانستان می‌آید و منطقه زابل و زرنج را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
یکی از تاثیرات اصلی گرد و غبار مختل کردن اقتصاد و معیشت مردم دو طرف مرز است به نوعی که دشت سیستان که در گذشته به عنوان انبار غله ایران معروف بوده است، اکنون تبدیل به دشتی که تنها منشا برداشت گرد و غبار و ایجاد مشکل است، تبدیل شده است.
معاون رییس جمهور گفت: من رویکرد شما و تاکیدی که بر ارتباط ملت‌های دو کشور در همه سطوح دارید را مثبت می‌دانم و امیدوارم که این همکاری به کوری چشم همه دشمنان دو کشور اتفاق بیفتد و معضلات طرفین بین مرز حل بشود. ما کاملاً آماده‌ایم تا هر زمان که شما اعلام آمادگی کنید یک کارگروه مشترک تشکیل بشود تا بتوانیم در زمینه مسائل محیط زیستی همکاری کرده و مشکلات اقتصادی و اجتماعی مردم دو کشور را حل کنیم.
سلاجقه افزود: ما تمام مطالعات جامع را انجام داده نقشه‌ها را آماده کرده‌ایم و زمانی که شما اعلام آمادگی بکنید این کارگروه تشکیل شده و به صورت میدانی و عملیاتی شروع به شناسایی نقاط برداشت گرد و غبار و تثبیت آن‌ها میکنیم. درحال حاضر تالاب هامون با توجه به شرایط اقلیمی نیاز به یک مرطوب سازی دارد، یعنی قبل از اینکه به شرایط باشکوهی که در گذشته داشته و محل ارتزاق و رونق اقتصاد مردم بوده برسیم، در شرایط فعلی که مردم ما ۱۸۰ روز درگیر گرد و غبار غلیظ هستند نیاز دارد که آب رها شود تا هامون مرطوب شده و دیگر منشأ گرد و غبار نباشد که این اتفاق به نفع مردم هر دو کشور در ولایت نیمروز شما و در زابل ماست.
وی، امنیت محیط زیستی را زیرساخت تمام امنیت‌ها دانست و اظهار داشت: علاوه بر تمام مشترکاتی که ما داریم، مسائل مربوط به محیط زیست یکی از مشترکات اصلی ماست که باید با همکاری با هم مردم کشورهایمان را از این رنج و عذابی که در حوزه محیط زیست متوجه آن‌ها شده است، نجات دهیم.
معاون رییس جمهور در پایان خاطرنشان کرد: همانطور که در تمام مصائب مردم افغانستان در کنار آن‌ها هستیم، امیدواریم که در حل این مشکل شما نیز به ما یاری برسانید.
به محض پرآب شدن هیرمند حقابه ایران را رهاسازی میکنیم
در ادامه این دیدار، ملا برادر عبدالغنی نیز اظهار داشت: امیدواریم مذاکرات ما با کشور شما به بهترین شکل پیش برود و نتایج مطلوبی برای مردم هر دو کشور داشته باشد. این نشانه برادری و لطف کشور شما به افغانستان است که بدون اینکه درخواستی مطرح شود، نیرو‌های امدادی جمهوری اسلامی ایران در زمان زلزله در کشور ما حضور پیدا کرده‌اند و به مردم ما کمک می‌کنند.
وی ادامه داد: ما سپاسگزار جمهوری اسلامی ایران هستیم و این لطف شما را فراموش نمی‌کنیم. جمهوری اسلامی ایران همیشه در کنار مردم ما بوده است و ما این حمایت را با همه وجود حس کرده‌ایم. اکنون نیز برای پیگیری کمیته‌های مشترک کاری به ایران آمده‌ایم و امیدوار هستیم که این کمیته‌های کاری نتایج مطلوبی داشته باشد و ما با دست پر به افغانستان برگردیم.
معاون رییس‌الوزرا طالبان بیان کرد: ما درباره مهاجران افغانستانی برنامه‌های مدونی داریم تا هر موقع شرایط اقتصادی ما فراهم شد آن‌ها را به کشور خود بازگردانیم و این بار سنگین را از دوش دولت و مردم ایران برداریم.
عبدالغنی برادر با اشاره به حضور ۲۲ ساله آمریکا در افغانستان گفت: حضور آمریکا به ما آسیب زد و زمانی که آمریکا را شکست داده و کشور را تحویل گرفتیم، زیرساختی در کشور ما نبود و ما هیچ منفعت اقتصادی از حضور آن‌ها نبردیم. زمانی که آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند، حتی هواپیما‌هایی که در فرودگاه‌های ما بود را نیز به عمد تخریب کردند. این دارایی‌های افغانستان بود، اما این‌ها را تخریب کردند تا حکومت ما نتواند از آن‌ها استفاده کند. آمریکایی‌ها پول‌های ما را در حساب‌ها بلوکه کردند تا نتوانیم از آن استفاده بکنیم. هدف تمام این فعالیت‌ها این بود که امارت اسلامی را با رکود اقتصادی مواجه کنند، اما الحمدالله ما توانستیم اقتصاد خود را دوباره سرپا کنیم.
وی در پاسخ به درخواست دکتر سلاجقه مبنی بر تشکیل کمیته‌های محیط زیستی مشترک و رهاسازی آب به سمت هامون گفت: ما در افغانستان اداره ملی حفاظت از محیط زیست داریم و قبول میکنیم که در اولین زمان مناسب مسئولین این اداره را به خدمت شما در ایران بفرستیم تا در این خصوص با شما همکاری کنند. ما نیز از حضور هیئت خودمان در کشور شما و همکاری در حوزه مسائل محیط زیست و به ویژه گرد و غبار استقبال میکنیم.
عبدالغنی برادر در رابطه با رهاسازی آب توضیح داد: اگر که آبی باشد ما هم به دنبال این هستیم که حقابه ایران را رهاسازی کنیم و دلیلی ندارد که بخواهیم از این کار امتناع کنیم. الان کشور ما درگیر خشکسالی است و همین خشکسالی باعث خشکی هامون شده است. در زمانی که بارش‌ها مناسب باشد قطعاً رهاسازی آب نیز انجام خواهد شد و هامون بار دیگر پر آب می‌شود.
وی ادامه داد: تعداد زیادی از مردم ما در ایالت نیمروز، در شهر زرنج و شهر‌های اطراف آن مجبور شدند که به خاطر همین خشکسالی شدید کوچ کنند. درحال حاضر آبی در این منطقه وجود ندارد و به همین دلیل امکان حیات مسیر نیست.
