نامه نیوز – رایزنی های منطقه ای عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران که تاکنون کشورهای لبنان، سوریه، عراق، قطر، عربستان سعودی، بحرین، عمان، اردن، مصر، کویت و عراق را دربرگرفته، جرقه گمانه زنی های رسانه ای بسیاری را زده است.
سی ان ان ساعاتی پیش در تحلیلی در این باره نوشت: متحدان عرب واشنگتن در منطقه وارد تعامل با تهران شدند، زیرا تلاش های ایالات متحده برای متوقف کردن خشونت در خاورمیانه را ضعیف و ناکافی می دانند. نگرانی از ناتوانی ایالات متحده در تنش زدایی در خاورمیانه، برخی از نزدیکترین متحدان عرب واشنگتن را وادار می کند تا تعامل با «دشمن» اصلی منطقه ای خود یعنی ایران را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. در چند ماه گذشته، کشورهای عرب از روابط احیاء شده خود با جمهوری اسلامی برای جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر استفاده کرده‌اند، زیرا ایالات متحده نتوانسته تنش منطقه‌ای قریب‌الوقوع را مهار کند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، روز سه‌شنبه برای یازدهمین سفر خود به منطقه در یک سال اخیر، در تلاشی آشکار برای استفاده از ترور یحیی سنوار، رهبر حماس و معمار 7 اکتبر برای دستیابی به آتش‌بس در غزه، وارد اسرائیل شد. با این حال، مقامات ایالات متحده می گویند که نباید انتظار چندانی از این سفر داشت زیرا اسرائیل تاکنون به درخواست های واشنگتن توجه نکرده و اتفاقا وعده داده که جنگ های خود در غزه و لبنان را ادامه دهد.
سفر بلینکن همچنین در حالی انجام می شود که اسرائیل در حال آماده سازی پاسخی به شلیک صدها موشک از سوی تهران در اول اکتبر در یکی از بزرگترین حملات تاریخ به این «کشور» است. این حمله در پاسخ به ترور حسن نصرالله، رهبر حزب الله توسط اسرائیل در ماه گذشته و ترور مشکوک اسماعیل هنیه، رهبر حماس در تهران در ماه ژوئیه بود.
سی ان ان در ادامه این تحلیل ادعا کرده که کشورهای عرب منطقه مدت‌هاست که به نقش ایران شیعه در منطقه‌ای که تحت تسلط کشورهای سنی متحد آمریکاست مشکوک بوده‌اند و در نگرانی‌های اسرائیل در مورد حمایت این کشور از گروه‌های اسلام‌گرای غیردولتی با این رژیم همراه هستند. طی یک ماه گذشته، تهران تلاش کرده تا موقعیت خود را در مورد درگیری خود با اسرائیل بسنجد و مقامات ارشد و دیپلمات های خود را برای یک کارزار دیپلماسی فشرده با همسایگان خود که بسیاری از آنها میزبان پرسنل و پایگاه های نظامی آمریکا هستند، اعزام کرده است.
کشورهای عربی که دهه‌ها را با ایران برای نفوذ منطقه‌ای این کشور درگیر کرده بودند، اکنون تصمیم گرفته‌اند دوباره با ایران وارد رابطه تعاملی شوند. در دیداری نادر در ماه جاری، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در ریاض به گفت و گو نشست. این سومین دیدار مقامات ایران و عربستان در یک ماه گذشته بود. دیپلمات ارشد تهران همچنین با ملک عبدالله دوم پادشاه اردن در امان دیدار کرد و سفری نادر به مصر برای دیدار با عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور این کشور در قاهره داشت.
وی همچنین با نخست وزیر قطر در دوحه، وزیر خارجه عمان در مسقط و پادشاه بحرین در منامه دیدار کرده است. به نظر می رسد که این تلاش ها به ثمر نشسته است. عراقچی پس از دیدار با ولیعهد کویت صباح الصباح در شهر کویت گفت: «همه دوستان ما به ما اطمینان دادند که از زمین و حریم هوایی آنها برای حمله به ایران استفاده نخواهد شد… ما از همه کشورهای منطقه این انتظار را داریم.»
با وجود اینکه کشورهای عرب منطقه، وضعیت موجود را فرصتی برای تضعیف نفوذ منطقه ای ایران می بینند، اکنون بی طرفی خود را نشان می دهند. یک منبع منطقه ای هفته گذشته به سی ان ان گفت که حریم هوایی امارات برای هیچ حمله ای به جمهوری اسلامی استفاده نخواهد شد.
Cinzia Bianco، عضو مهمان در شورای اروپا در روابط خارجی در این باره به سی ان ان گفت: اولویت پادشاهی‌های خلیج فارس این است که مستقیماً در یک آتش‌سوزی منطقه‌ای دخالت نکنند. آنها می ترسند که هدف قرار بگیرند و در نهایت مستقیماً در تیراندازی متقاطع مورد اصابت قرار بگیرند. آنها فکر می کنند بهترین راه برای جلوگیری از چنین سناریویی این است که خود را به گفتگوی بسیار مفید برای هر دو طرف و به ویژه ایران تبدیل کنند که محتمل ترین طرف برای ضربه زدن به آنها است.
اقدامات اسرائیل در لبنان و غزه به طور قابل توجهی حزب‌الله و حماس را تضعیف کرده است و در حالی که برخی از کشورهای عربی خلیج فارس ممکن است به طور خصوصی از این وضعیت به وجود آمده خرسند باشند کارشناسان می گویند که آنها در مورد پتانسیل تشدید خشونت های منطقه ای در صورتی که اسرائیل مهار نشود بسیار نگران هستند.
«حسن الحسن»، کارشناس ارشد سیاست خاورمیانه در مؤسسه بین المللی مطالعات استراتژیک در بحرین، به سی ان ان گفت: می توان گفت که کشورهای خلیج فارس از دیدن تضعیف حزب‌الله ناراضی نیستند، اما با توجه به بی‌احتیاطی اسرائیل و میزان نامشخص بودن اهداف استراتژیک آن در جنگ، نگرانی‌های گسترده‌تری در مورد چگونگی ادامه این روند در همسایگی خود دارند. این کشورها به دنبال پایان یافتن بخش عمده ای از جنگ هستند.
تلاش یک ساله دولت بایدن برای میانجیگری برای توافق آتش بس در غزه و مهار خشونت در لبنان شکست خورده است. ایالات متحده همچنین برای متقاعد کردن بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای کاهش تنش تلاش کرده که تاکنون فرجامی نداشته است.
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی (امارات متحده عربی) که دو تولیدکننده بزرگ نفت در جهان هستند، در سال های اخیر سیاست های خارجی خود را به دور از درگیری به منظور تامین منافع اقتصادی خود هدایت کرده اند که باعث شده است روابط خود را با دشمنان سابق خود از جمله ایران ترمیم کنند. اما آنها می‌ترسند که یک جنگ منطقه‌ای مهار نشده بتواند ضربه مهلکی به برنامه های توسعه اقتصادی آنها بزند.
انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور امارات در این ماه به سی‌ان‌ان گفت: در این مقطع حساس، امارات معتقد است که نقش قوی و مؤثر آمریکا بسیار ضروری است. ما به آتش بس در لبنان و غزه در اسرع وقت نیاز داریم.
کشورهای عرب خلیج فارس که چندین بار مورد حمله گروه‌های متحد ایران قرار گرفته‌اند، نسبت به تمایل آمریکا برای محافظت از آنها در صورت حمله ایران بدبین شده‌اند. تأسیسات نفتی عربستان سعودی در سال 2019 در حمله ای که واشنگتن مقصر آن را به عهده داشت، هدف قرار گرفت و گروه حوثی مورد حمایت ایران در یمن در سال 2022 به ابوظبی حمله کرد. اما ایالات متحده به نفع آنها و برای دفاع از آنها مداخله نکرد.
امارات متحده عربی از عدم معرفی حوثی‌ها به‌عنوان یک سازمان تروریستی توسط جو بایدن، بلافاصله پس از روی کار آمدن وی و شکست ایالات متحده در شناسایی مجدد آن پس از حملات ابوظبی، ناامید شد. ایالات متحده تنها در سال جاری پس از حمله گروهی به کشتیرانی در دریای سرخ برای تنبیه اسرائیل پس از 7 اکتبر، برخورد با حوثی ها به عنوان گروه تروریستی را از سر گرفت.
Cinzia Bianco، عضو مهمان در شورای اروپا در روابط خارجی در این باره می گوید: احساسات در خلیج‌فارس مسلماً تغییر کرده است. تغییر در احساسات نتیجه آن چیزی است که کشورهای خلیج فارس تلاش چندین ساله ایالات متحده برای عقب نشینی از خاورمیانه و تمرکز بر چین می دانند. با این حال، کشورهای منطقه به شدت به روابط نظامی خود با ایالات متحده متکی هستند. عربستان سعودی به دنبال یک توافق امنیتی رسمی با واشنگتن است و انتظار می رود امارات متحده عربی که میزبان حدود 5000 پرسنل نظامی آمریکایی است، به یکی از شرکای اصلی دفاعی ایالات متحده تبدیل شود.
درست یک هفته قبل از حمله حماس در 7 اکتبر سال گذشته، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده در یک بحث در جشنواره آتلانتیک در واشنگتن دی سی گفت که خاورمیانه امروز آرامتر از دو دهه گذشته است. وی گفته بود : میزان زمانی که من باید امروز برای بحران و درگیری در خاورمیانه صرف کنم در مقایسه با هر یک از پیشینیانم، که به 11 سپتامبر بازمی گردد، به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. عادی سازی رابطه این کشورها با اسراییل می تواند شرایط منطقه ای را بیش از پیش پایدار کند.
