ایران سامانه موشکی ضد بالستیک «شهید آرمان» و سامانه موشکی دفاع هوایی ارتفاع پایین «آذرخش» را که بهتازگی رونمایی کرده، ارتقا داده است. ایران ادعا میکند که این سامانهها قادر به رهگیری بمبهای ضد سنگر و بمبهای هدایت شوندهای هستند که به ویژه توسط اسرائیل و ایالات متحده پرتاب میشوند.
بمبهای ضد سنگر، مانند بمب نفوذگر عظیم مهمات (MOP) GBU-57 و BLU-109، مهماتی هستند که برای نفوذ عمیق به زمین یا از طریق استحکامات قابل توجهی مانند بتن مسلح قبل از انفجار طراحی شدهاند.
این بمبها معمولاً تأسیسات زیرزمینی، مراکز فرماندهی یا سازههای به شدت مستحکم را هدف قرار میدهند و مزایای دفاعی پناهگاههای زیرزمینی را خنثی میکنند. آنها با فیوز تأخیری همراه هستند که پس از عبور از هدف مورد نظر برای اطمینان از تخریب منفجر میشود.
ایران در پاسخ به این بمبها، سیستم موشکی ضد بالستیک شهید آرمان و سامانه موشکی دفاع هوایی ارتفاع پایین آذرخش که هر دو بهصورت بومی ساخته شده و روی خودرو نصب میشوند را ارتقا داده است.
به گفته سردار سرتیپ امیر سجادینژاد، مشاور وزیر دفاع در امور پدافند هوایی، سیستم شهید آرمان اکنون دارای موشکهایی است که قادر به رهگیری بمبهای هدایت شونده دوربرد، بمبهای ضد سنگر و موشکهای مقاوم در برابر اخلال هستند. این قابلیت ارتقا یافته با هدف مقابله با تهدیدات از راه دور، به ویژه از جانب کشورهایی مانند اسرائیل و ایالات متحده است.
تحرکپذیری سیستم شهید آرمان امکان استقرار آن در حدود سه دقیقه با واکنش در کمتر از ۲۰ ثانیه را فراهم میکند. این تغییر از سیستمهای دفاعی ثابت به سیار تحت تأثیر عملیاتهای نظامی تاریخی مانند عملیات والفجر ۸ قرار دارد که اهمیت استقرار سریع در رزم را نشان میدهد.
این سیستم از رادار آرایه فازی، سامانههای فرماندهی و کنترل و همینطور پرتابگرهای موشک تشکیل شده است که در یک سکوی مبتنی بر خودرو ادغام شدهاند و عمدتاً برای دفاع هوایی برد کوتاه با شعاع حفاظتی ۴۰ کیلومتری طراحی شدهاند.
انتظار میرود سیستم دفاعی جدید ایران که هنوز در حال آزمایش است، با ادغام در قابلیتهای عملیاتی ارتش ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلام، به تقویت زیرساخت دفاع ملی کمک کند. این صحبتها همچنین به پیشرفتهای بالقوه آتی مانند ادغام موشکهای صیاد ۳ اف و صیاد ۴ بی در سیستم شهید آرمان و احتمالاً معرفی موشکهای صیاد ۴ بی اشاره دارد که نشاندهنده توسعه مستمر است.
موشک صیاد ۳ اف که برای استفاده در سامانه دفاعی شهید آرمان تطبیق داده شده، دارای اصلاحاتی در خلبان خودکار، سرجنگی، رایانه پرواز، هدایت کنترل و سوخت موشک برای برآورده کردن نیازهای سیستم است.
این موشک متعلق به سری موشکهای صیاد است که برای سازگاری با سیستمهای دفاعی مختلف از جمله سامانههای ۱۵ خرداد و باور ۳۷۳ طراحی شدهاند. برعکس، موشک صیاد ۴ بی که با هدف گسترش برد دفاعی سیستمهایی مانند باور ۳۷۳ ساخته شده است، میتواند با اهداف هوایی تا فاصله ۳۰۶ کیلومتری و در ارتفاع تا ۴۵۰۰۰ پایی مقابله کند.
ایران برای تکمیل سیستم دفاعی جدید شهید آرمان، سامانه پدافند هوایی آذرخش در ارتفاع پایین را نیز جهت مقابله با تهدیدات پهپادها، کوادکوپترها، موشکهای کروز و دیگر اهداف کوچک هوابرد معرفی کرده است. سیستم آذرخش در پیکربندی ثابت و متحرک عرضه میشود.
این سیستم دارای رادار عملیاتی ۲۴ ساعته است که بر فضای هوایی در ارتفاع پایین تا ۵۰ کیلومتر نظارت میکند و از دوربینهای مرئی و مادون قرمز به ترتیب برای نظارت در روز و شب استفاده میکند. این سیستم مجهز به چهار موشک برای درگیری بیصدا، از هدایت نوری برای خنثی کردن تهدیدات تا فاصله ۷ کیلومتری استفاده میکند و خطر شناسایی و اقدامات متقابل را به حداقل میرساند.
علاوه بر این، سیستم آذرخش فناوریهای ارتباطی مدرن مانند فیبر نوری را نیز به خدمت گرفته و از عملکرد کنترل از راه دور پشتیبانی میکند که بهلطف آن تطبیق پذیری عملیاتی را افزایش خواهد داد. این سامانه که برای ادغام یکپارچه با شبکه ملی پدافند هوایی ایران طراحی شده، با سایر سامانه های پدافندی تحت ساختار فرماندهی مشترک قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء همکاری میکند.