شکست رسمی قانون سقف اجاره‌بها و رکوردشکنی مترو و اتوبوس

گزارش تورم نشان می‌دهد مالکان امسال هم دستور را رعایت نکرده‌اند و اجاره‌ها به‌طور متوسط ۴۳ درصد بالا رفته. میوه و خشکبار، سبزیجات از دیگر شگفتی‌های گزارش مرکز آمار هستند. این نهاد می‌گوید مرداد امسال خانوار ایرانی مجبور شده برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» نسبت به تیر ماه دو درصد بیشتر هزینه کند.

همچنین مخارج این خانوار برای خرید همین بسته، در مقایسه با مرداد سال ۱۴۰۲ به طور متوسط ۳۱.۶ درصد بالا رفته است. فشار تورم در مورد تمام کالا‌ها و خدمات یکسان نیست، همان‌طور که از استانی به استان دیگر فرق می‌کند و به خانوار‌های حاضر در هر دهک درآمدی با سبک و سیاق متفاوت فشار می‌آورد. 

اسرار تورم ماهانه مرداد

تورم مرداد کاهش پیدا کرده است؟ بله. اعداد دروغ نمی‌گویند. تورم ماهانه، قیمت کالا و خدمات مشابه را با ماه قبل مقایسه می‌کند و می‌گوید سرعت رشد قیمت‌ها مرداد امسال دو درصد بوده است. اگر تورم را سرعت افزایش قیمت‌ها فرض کنیم، در فرودین امسال تورم ماهانه ۲.۶ درصد بوده. در اردیبهشت و خرداد به ۲.۸ درصد رسیده و در تیرماه تورم ماهانه ۲.۲ درصد را تجربه کرده‌ایم.

تورم دو درصدی مرداد نشان می‌دهد سرعت افزایش قیمت‌ها از اول سال تا الان به‌طور پیوسته کم شده است، اما هنوز انواع کالا و خدمات به طور متوسط هر ماه با سرعتی بین دو تا سه درصد گران می‌شوند. اگر کسی نتواند هر ماه درآمد خود را با سرعت تورم هماهنگ کند، یا دارایی و سرمایه‌ای دارد که ارزشش به اندازه تورم ماهانه بالا نمی‌رود، اصطلاحا دارد ضرر می‌دهد.

راز‌های تورم نقطه‌به‌نقطه

تورم نقطه‌به‌نقطه، مهمترین عدد در گزارش مرکز آمار است و درعین‌حال که نشان می‌دهد در مقایسه با مرداد پارسال مجبوریم برای خرید یک مجموعه کالا و خدمات یکسان به طور متوسط ۳۱.۶ درصد بیشتر هزینه بدهیم، با زبان بی‌زبانی می‌گوید سرعت افزایش قیمت‌ها از اول سال تا الان، هفت دهم درصد بیشتر شده است. 

تورم نقطه‌به‌نقطه فروردین امسال روی پله ۳۰.۹ درصد قرار داشت و تقریبا مهیای ترک کانال ۳۰ درصد بود، اما نارو زد و قدم به مسیر صعودی گذاشت؛ اردیبهشت به ۳۱ درصد رسید. خرداد به سرعت ۳۱.۹ درصد دست پیدا کرد و تیرماه روی پله ۳۲.۲ درصد ایستاد. 

تورم ۳۰.۹ درصد با تورم ۳۲.۲ درصد برای مردم عادی تفاوت چندانی ندارد، اما علم اقتصاد می‌گوید اگر تورم نقطه‌به‌نقطه مرداد ۱۴۰۲ با عدد ۳۹.۸ درصد را به خاطر بیاورید، تفاوت را بهتر درک خواهید کرد.

تورم نزد مردان سیاست به اشکال مختلف تفسیر می‌شود و جریان‌های موافق و مخالف دولت معمولا به فراخور زمان و مکان از همین عدد‌ها برای فشار آوردن به دیگری یا دفاع از خود بهره می‌برند. به‌عنوان مثال تورم نقطه‌به‌نقطه اردیبهشت ۱۴۰۲، با سرعتی معادل ۵۴.۶ درصد پیش رفت که جز در سال‌های سرایت جنگ جهانی به کشورمان رقیب نداشته.

تورم نقطه‌به‌نقطه، حالا پس از ۱۵ ماه روی ۳۱.۶ درصد ایستاده است. این دو عدد ۲۳ درصد با هم فاصله دارند و طرفداران دولت قبل گاهی همین مسئله را نشانه موفقیت قلمداد می‌کنند. منتها نباید فراموش کرد به دور از جار و جنجال‌های مرسوم سیاسی، مرداد امسال هزینه مورد نیاز برای خرید کالا و خدمات توسط مردم ۳۱.۶ درصد نسبت به مرداد پارسال افزایش پیدا کرده است. تازه آن هم به شکل متوسط!

مقایسه تورم در گروه‌های مختلف کالا و خدمات

تورم چه به صورت نقطه‌به‌نقطه و چه به صورت ماهانه، مجموعه‌ای از گروه‌ها شامل خدمات و کالا است. همه را با هم جمع می‌کنند و در نهایت میانگین می‌گیرند. به همین خاطر قیمت بعضی انواع کالا یا خدمات با سرعت بیشتر و گروهی دیگر با سرعت کمتر حرکت می‌کند.

تورم نقطه‌به‌نقطه مرداد ۱۴۰۳، در مجموع با سرعت ۳۱.۶ درصد به جلو حرکت کرده، اما تورم گروه مسکن ۴۲.۱ گزارش شده است. یعنی قیمت مسکن و اجاره خانه یا بهای قبض آب، برق و گاز در مقایسه با مرداد پارسال، با سرعت ۴۲.۱ درصد افزایش پیدا کرده است. 

تورم بخش آموزش در مرداد امسال از رشد ۴۰.۴ درصدی نسبت به مرداد سال قبل حکایت دارد. تورم گروه کالا و خدمات متفرقه ۳۴.۴ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه بخش هتل و رستوران ۳۴.۱ درصد بوده است. پوشاک و کفش با تورم ۳۱ درصدی، از تورم عمومی جا مانده. 

میوه و خشکبار مرداد امسال تورم ماهانه منفی ۲.۳ درصد را تجربه کردند اما از پارسال تا امسال به‌طور متوسط ۴۱.۱ درصد گران شدند

گروه تفریح و فرهنگ، تورم گروه حمل‌ونقل، تورم بهداشت و درمان، تورم دخانیات، تورم خوراکی و آشامیدنی، مبلمان و لوازم خانگی و ارتباطات به ترتیب با تجربه تورم ۲۹.۲ درصد، ۲۸.۴ درصد، ۲۸.۱ درصد، ۲۷.۴ درصد، ۲۴.۴ درصد، ۲۴ درصد و ۲۱ درصد وضعیتی مشابه را تجربه می‌کنند. کالا و خدمات حاضر در هر کدام از این گروه‌ها ظرف یک سال با سرعتی بین ۲۱ تا ۲۹.۲ درصد گران شده‌اند. گاهی مواقع این عقب‌افتادن نشانه خوبی نیست، چون این بچه تنبل‌ها در ادامه معمولا مدعی و پرتوقع می‌شوند.

مورد عجیب تورم میوه و سبزی 

تورم ماهانه مرداد ۱۴۰۳، توسط مرکز آمار دو درصد گزارش شده است. همین گزارش تصدیق می‌کند سرعت رشد قیمت‌ها در گروه سبزیجات و گروه مسکن به ترتیب ۳.۴ درصد و ۳.۳ درصد بوده. قیمت قند و شکر در مرداد نسبت به تیر ماه ۲.۳ درصد بالا رفته است و چای و قهوه تورم ۲.۲ درصد ماهانه را تجربه کرده‌اند.

خانوار ایرانی مرداد امسال مجبور بود برای آموزش، ۱.۹ درصد بیش از تیر هزینه بپردازد. هتل و رستوران در یک ماه برای خانوار ایرانی ۱.۷ درصد گران شده است. پوشاک و کفش همین تجربه را از سر گذرانده‌اند. مخارج مربوط به تفریح و فرهنگ ۱.۶ درصد رشد کرده‌اند و بهداشت و درمان با تورم ۱.۵ درصدی در یک ماه روبرو بوده‌اند.

افزایش هزینه مورد نیاز برای خرید نان و غلات، انواع گوشت، لبنیات و تخم‌مرغ، دخانیات حدود یک درصد و رشد مخارج بخش حمل‌ونقل و ارتباطات زیر یک درصد گزارش شده است.

میوه و خشکبار مرداد امسال تورم ماهانه منفی ۲.۳ درصد را تجربه کرده‌اند به این معنی که از تیر تا مرداد ارزان شده‌اند. دلیل ساده‌ای پشت این قضیه قرار دارد؛ میوه‌های نوبرانه پا را از روی پدال گاز برداشته‌اند. با این حال اگر تورم نقطه‌به‌نقطه را ملاک قرار دهیم، می‌بینیم قیمت میوه از مرداد پارسال تا مرداد امسال به‌طور متوسط ۴۱.۱ درصد بالا رفته است.

تورم مسکن؛ قیمت خانه و اجاره‌بها

تورم مسکن داستانی کاملا متفاوت را دنبال می‌کند. تورم ماهانه بخش مسکن در مرداد امسال معادل ۳.۳ درصد گزارش شده است. یعنی اگر تیر امسال از خانه‌ای خوشتان می‌آمد، اما لفتش می‌دادید تا امضای قرارداد به مرداد بکشد، قیمت خانه ۳.۳ درصد افزایش پیدا می‌کرد.

تورم نقطه‌به‌نقطه بخش مسکن در مرداد امسال ۴۳ درصد بود. یعنی خانه‌ای که مرداد پارسال متری ۱۰۰ میلیون می‌ارزید، در میانه تابستان ۱۴۰۳، متری ۱۴۳ میلیون قیمت‌گذاری شده است. اگر پارسال نتوانسته‌اید برای تعمیرات خانه به جمع‌بندی برسید و کلک کار را بکنید، بهتر است بدانید مرداد امسال هزینه مربوط به تعمیر و نگهداری منزل ۴۰.۳ درصد بالا رفته. هزینه آب، برق و گاز که معمولا در قالب قبض پرداخت می‌شود هم طی یک سال گذشته ۲۷.۴ درصد گران شده است.

تورم بخش اجاره دقیقا همپای تورم مسکن پیش رفته؛ گزارش مرکز آمار می‌گوید چنانچه صاحبخانه مرداد امسال پول پیش و اجاره ماهانه را در مجموع ۴۳ درصد افزایش داده، درخواستش دور از انصاف نیست، ولی قسمت عجیب غریب ماجرا به مصوبه شورای عالی مسکن برمی‌گردد، همانی که سقف مجاز افزایش اجاره توسط مالکان را حدود ۲۶ درصد تعیین کرده، ولی نه در دنیای واقعی آن را جدی نمی‌گیرند.

سقف افزایش اجاره‌بها امسال در حالی ۲۶ درصد تعیین شد که دولت خودش هزینه بخش حمل‌ونقل عمومی را نسبت به پارسال ۵۴ درصد افزایش داد. این هم نکته تامل‌برانگیز است که از خلال گزارش رسمی مرکز آمار می‌توان فهمید.

تورم خوراکی؛ شگفتی پشت شگفتی

قیمت میوه و خشکبار، مرداد امسال در مقایسه با مرداد سال گذشته به طور متوسط ۴۱.۱ درصد بالا رفته است. سبزیجات در همین مدت ۴۰.۴ درصد گران شده‌اند. تقریبا همه با این مسئله کنار آمده‌ایم، اما محض اطلاع بد نیست بدانیم تورم عمومی ۳۱.۶ درصد بوده و فقط تورم بخش حمل‌ونقل عمومی با ۵۴ درصد و مسکن و اجاره با تورم ۴۳ درصدی توانسته‌اند از میوه و سبزیجات جلو بزنند. حتی تورم آموزش که امسال با رسیدن به عدد ۴۰.۴ درصدی دست به خلق شگفتی زده، جلوی رشد قیمت میوه کم می‌آورد. 

قیمت ماهی از مرداد پارسال تا مرداد امسال ۳۱.۷ درصد بالا رفته و جایگاه سوم را به دست می‌آورد. تورم چای ۲۷ درصد بوده و قیمت گوشت، شامل گوشت قرمز و گوشت ماهی تورم ۲۶.۷ درصدی را پشت سر گذشته است. 

قیمت شیر، پنیر و تخم‌مرغ طوری بالا رفته که تورم نقطه‌به‌نقطه مرداد عددی معادل ۱۴.۳ درصد را نشان دهد. نان با تورم ۱۲.۷ درصدی رتبه یکی مانده به آخر را مال خود کرده، ولی تورم نقطه‌به‌نقطه روغن منفی هفت دهم درصد است. این یعنی روغن ارزان شده، اما فقط کمی.

بررسی روند تورم در سال ۱۴۰۳