اگرچه مکانیسم‌های دقیق این عفونت چیزی است که محققان هنوز در تلاش برای شناسایی آن هستند، اما مطالعات متعدد نشان می‌دهند که گسترش مرگبار آلزایمر بسیار فراتر از چیزی است که قبلاً تصور می‌کردیم.
یکی از این مطالعات نشان می‌دهد که یکی از قطعی‌ترین سرنخ‌ها برای عامل باکتریایی که سبب آلزایمر میشود، ممکن است از جایی نسبتاً غیرمنتظره نشأت بگیرد: لثه.
در مقاله‌ای که توسط یان پوتمپا، میکروب‌شناس دانشگاه لوئیزویل، به عنوان نویسنده ارشد نوشته شد، محققان گزارش کردند که باکتری پورفیروموناس ژنژیوالیس – عامل بیماری پریودنتیت مزمن (یا بیماری لثه) – در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر که فوت کرده‌اند، کشف شده است.
این اولین بار نبود که این دو عامل به هم مرتبط شده‌اند، اما محققان فراتر رفتند.
در آزمایش‌های جداگانه‌ای روی موش‌ها، عفونت دهانی ناشی از این باکتری منجر به تشکیل کلونی در مغز توسط این باکتری و افزایش تولید آمیلوئید بتا (Aβ) شد؛ پروتئین‌های چسبنده‌ای که معمولاً با آلزایمر مرتبط هستند.
تیم تحقیقاتی که توسط شرکت داروسازی کورتیزایم (Cortexyme) هماهنگ شده بود – شرکتی که توسط نویسنده اول مقاله، استفان دامینی، تأسیس شده بود – ادعا نکرد که شواهد قطعی برای علت‌شناسی آلزایمر را کشف کرده است. اما واضح بود که آنها بر این باورند که مسیر تحقیقاتی قوی‌ای در این زمینه وجود دارد.
دامینی گفت: عوامل عفونی قبلاً در پیشرفت و توسعه بیماری آلزایمر مطرح شده‌اند، اما شواهد مربوط به علت آن قانع‌کننده نبوده است. اکنون، برای اولین بار، شواهد محکمی داریم که باکتری گرم‌منفی درون‌سلولی پورفیروموناس ژنژیوالیس را با پاتوژنز آلزایمر مرتبط می‌کند.
علاوه بر این، تیم تحقیقاتی آنزیم‌های سمی‌ای به نام جینگیپینز را شناسایی کردند که توسط این باکتری در مغز بیماران آلزایمری ترشح میشود و با دو نشانگر جداگانه این بیماری مرتبط بود: پروتئین تاو و پروتئینی به نام یوبیکوئیتین.
اما جالب‌تر این که، تیم تحقیقاتی این جینگیپینزهای سمی را در مغز افرادی که هرگز مبتلا به آلزایمر تشخیص داده نشده بودند نیز شناسایی کرد.
این موضوع مهم است، زیرا اگرچه قبلاً ارتباط بین پورفیروموناس ژنژیوالیس و آلزایمر مطرح شده بود، به سادگی نمی‌توان گفت که آیا بیماری لثه باعث آلزایمر میشود یا زوال عقل منجر به مراقبت ضعیف از دهان و دندان میشود.
این واقعیت که سطح پایینی از جینگیپینزها حتی در افرادی که هرگز مبتلا به آلزایمر تشخیص داده نشده بودند نیز مشاهده شد، می‌تواند نشانه‌ای مهم باشد – این که اگر آنها بیشتر عمر می‌کردند، ممکن بود به این بیماری مبتلا شوند.
نویسندگان در مقاله خود توضیح دادند: شناسایی آنتی‌ژن‌های جینگیپینز در مغز افراد مبتلا به آلزایمر و همچنین در افرادی که پاتولوژی آلزایمر داشتند اما تشخیص زوال عقل در آنها داده نشده بود، نشان می‌دهد که عفونت مغزی با باکتری پورفیروموناس ژنژیوالیس، نتیجه مراقبت ضعیف دندانی پس از شروع زوال عقل یا پیامد بیماری در مراحل پایانی نیست، بلکه یک رویداد اولیه است که می‌تواند پاتولوژی مشاهده‌شده در افراد میانسال را قبل از کاهش شناختی توضیح دهد.
علاوه بر این، ترکیبی به نام COR388 که توسط این شرکت فرموله شده بود، در آزمایش‌های انجام‌شده روی موش‌ها نشان داد که می‌تواند بار باکتریایی عفونت مغزی ناشی از پورفیروموناس ژنژیوالیس را کاهش دهد و همچنین تولید آمیلوئید بتا و التهاب عصبی را کم کند.
باید منتظر بمانیم و ببینیم که تحقیقات آینده چه چیزی را در مورد این ارتباط آشکار خواهد کرد، اما جامعه تحقیقاتی در این مورد محتاطانه خوش‌بین است.
دیوید رینولدز، مدیر علمی ارشد تحقیقات آلزایمر، در بیانیه‌ای اظهار داشت: داروهایی که پروتئین‌های سمی این باکتری را هدف قرار می‌دهند، تاکنون فقط در موش‌ها مفید بوده‌اند، اما با توجه به این که بیش از ۱۵ سال است هیچ درمان جدیدی برای زوال عقل ارائه نشده است، مهم است که تا حد امکان رویکردهای مختلف را برای مقابله با بیماری‌هایی مانند آلزایمر آزمایش کنیم.
