سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یکی از اختلالات شایع گوارشی است که باعث درد شکم، نفخ، اسهال یا یبوست میشود. اگرچه علت دقیق این بیماری هنوز کاملاً مشخص نیست، اما رژیم غذایی تأثیر زیادی بر شدت علائم دارد. برخی غذاها می‌توانند علائم را تشدید کرده و باعث ناراحتی بیشتر شوند. در این مقاله، لیستی از غذاهای مضر برای افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر ارائه شده است تا با پرهیز از آن‌ها، علائم این بیماری کنترل شود.
غذاهای مضر برای سندرم روده تحریک پذیر
از غذاهای مضر برای سندرم روده تحریک پذیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. غذاهای پرچرب و سرخ‌شده
غذاهای چرب مانند فست‌فودها، سیب‌زمینی سرخ‌شده، همبرگر، مرغ سوخاری و چیپس برای مبتلایان به IBS بسیار مضر هستند. این غذاها هضم دشوارتری دارند و می‌توانند باعث اسپاسم روده، اسهال یا یبوست شوند. چربی زیاد باعث تحریک انقباضات روده شده و علائم را تشدید می‌کند. بهتر است به جای غذاهای سرخ‌شده، از روش‌های پخت سالم‌تری مانند بخارپز، آب‌پز یا کبابی استفاده شود.
۲. محصولات لبنی پرچرب
شیر و لبنیات پرچرب مانند پنیر چدار، خامه، بستنی و کره می‌توانند باعث ناراحتی روده در افراد مبتلا به IBS شوند. این غذاها دارای لاکتوز هستند که ممکن است بدن برخی از افراد نتواند آن را به درستی هضم کند، در نتیجه موجب نفخ، اسهال و دل‌درد میشوند. برای جایگزین، می‌توان از شیرهای گیاهی مانند شیر بادام یا شیر سویا و لبنیات کم‌چرب یا بدون لاکتوز استفاده کرد.
۳. نوشیدنی‌های کافئین‌دار
کافئین موجود در قهوه، چای سیاه، نوشابه‌های گازدار و برخی نوشیدنی‌های انرژی‌زا باعث تحریک روده و افزایش حرکات گوارشی میشود. این امر می‌تواند منجر به اسهال و اسپاسم‌های روده‌ای شود. اگر به IBS مبتلا هستید، بهتر است مصرف کافئین را کاهش دهید و از نوشیدنی‌های جایگزین مانند دمنوش‌های گیاهی (بابونه، نعناع) استفاده کنید.
۴. الکل و نوشیدنی‌های الکلی
الکل تأثیر منفی بر عملکرد روده دارد و می‌تواند باعث کم‌آبی بدن، افزایش حساسیت روده و تحریک علائم IBS شود. مصرف الکل همچنین می‌تواند منجر به اسهال یا یبوست شود. بنابراین، بهتر است از نوشیدنی‌های غیرالکلی و طبیعی مانند آب، آب‌میوه‌های تازه و چای‌های گیاهی استفاده شود.
۵. غذاهای فرآوری‌شده و کنسروی
غذاهای فرآوری‌شده مانند سوسیس، کالباس، کنسروها، نودل‌های آماده و غذاهای بسته‌بندی‌شده دارای مواد افزودنی، نگهدارنده‌ها و چربی‌های ناسالمی هستند که می‌توانند علائم IBS را تشدید کنند. این غذاها معمولاً فیبر کمی دارند و باعث یبوست یا اسهال میشوند. بهتر است به جای آن‌ها از غذاهای تازه و خانگی استفاده کنید.
۶. شیرین‌کننده‌های مصنوعی
شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند سوربیتول، آسپارتام و زایلیتول که در آدامس‌های بدون قند، نوشابه‌های رژیمی و برخی مواد غذایی کم‌کالری یافت میشوند، می‌توانند باعث نفخ، گاز معده و اسهال شوند. این مواد به راحتی در روده هضم نمی‌شوند و برای افراد مبتلا به IBS مضر هستند.
۷. سبزیجات نفاخ و پرگاز
برخی سبزیجات مانند گل‌کلم، کلم بروکلی، کلم سفید، لوبیا، پیاز و سیر حاوی ترکیباتی هستند که در دستگاه گوارش تخمیر شده و باعث تولید گاز و نفخ شدید میشوند. این مسئله می‌تواند منجر به افزایش درد و ناراحتی در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر شود. برای تأمین فیبر، می‌توان از سبزیجاتی مانند هویج، خیار، کدو و اسفناج استفاده کرد که مشکلات کمتری برای روده ایجاد می‌کنند.
۸. میوه‌های حاوی فروکتوز بالا
برخی از میوه‌ها مانند سیب، گلابی، هندوانه، انبه و گیلاس حاوی مقدار زیادی فروکتوز هستند که هضم آن برای برخی افراد دشوار است. مصرف بیش از حد این میوه‌ها می‌تواند باعث نفخ، اسهال و درد شکم شود. به جای این میوه‌ها، می‌توان از توت‌فرنگی، موز، پرتقال و کیوی که فروکتوز کمتری دارند، استفاده کرد.
۹. غلات و نان‌های حاوی گلوتن
گلوتن، پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار یافت میشود و برخی از افراد مبتلا به IBS نسبت به آن حساسیت دارند. مصرف نان سفید، ماکارونی و غذاهای تهیه‌شده با آرد سفید می‌تواند علائم IBS را تشدید کند. اگر به گلوتن حساسیت دارید، بهتر است از محصولات بدون گلوتن مانند نان برنجی، جو دوسر و آرد بادام استفاده کنید.
۱۰. غذاهای تند و ادویه‌دار
غذاهای تند که دارای فلفل قرمز، فلفل سیاه، سیر و ادویه‌های قوی هستند، می‌توانند باعث تحریک مخاط روده و افزایش درد و اسپاسم شوند. این غذاها باعث افزایش حرکات روده و تحریک اسید معده میشوند که ممکن است علائم IBS را تشدید کند.
نتیجه‌گیری
رژیم غذایی تأثیر مستقیمی بر علائم سندرم روده تحریک‌پذیر دارد. پرهیز از غذاهای چرب، نوشیدنی‌های کافئین‌دار، الکل، لبنیات پرچرب، سبزیجات نفاخ، غذاهای فرآوری‌شده و شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌تواند به کاهش علائم این بیماری کمک کند. در مقابل، مصرف غذاهای سالم و متناسب با نیازهای فردی، مانند پروتئین‌های سبک، میوه‌ها و سبزیجات کم‌فروکتوز، غذاهای کم‌چرب و نوشیدنی‌های گیاهی، بهترین راه برای کنترل این بیماری است. برای داشتن یک رژیم مناسب، توصیه میشود با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
