حادثه تلخ واژگونی اتوبوس حامل دانش‌آموزان دبیرستان فرزانگان کرمان که به جان‌باختن 6 نفر ( 4 دانش‌آموز) انجامید، ابعاد تازه‌ای پیدا کرده است. بررسی‌های اولیه پلیس نشان می‌دهد که این اتوبوس فاقد صورت‌وضعیت ویژه اردوهای دانش‌آموزی بوده است، موضوعی که می‌توانست از وقوع چنین حادثه‌ای جلوگیری کند. در این میان، قصور احتمالی مدیر مدرسه و شرکت اتوبوسرانی در رعایت ضوابط قانونی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
نبود صورت‌وضعیت؛ تخلفی که فاجعه آفرید
بر اساس قوانین حمل‌ونقل جاده‌ای، هر اتوبوسی که برای اردوهای دانش‌آموزی به‌کار گرفته می‌شود، باید از پایانه‌های مسافربری رسمی صورت‌وضعیت دریافت کند. این سند که شامل اطلاعات راننده، مسیر سفر، و وضعیت ایمنی وسیله نقلیه است، مبنای نظارت پلیس راه در پاسگاه‌ها قرار می‌گیرد. اما اتوبوس حادثه‌دیده چنین مجوزی نداشته است و همین امر باعث شده تا کنترل‌های لازم پیش از سفر بر روی آن انجام نشود .
سردار سید تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا، در این خصوص اظهار داشت: “پاسگاه‌های پلیس راه، صورت‌وضعیت‌ها را ملاک کنترل خود قرار می‌دهند. این اسناد باید مشخص کنند که اتوبوس برای حمل دانش‌آموزان یا دانشجویان به‌کار گرفته شده است. اما در این حادثه، چنین صورت‌وضعیتی ثبت نشده بود و در نتیجه، این اتوبوس مانند یک وسیله نقلیه عمومی معمولی تلقی شد.”
مدیر مدرسه و کوتاهی در نظارت بر مجوز اتوبوس
یکی از سؤالات اساسی در این حادثه، نقش مدیر مدرسه در نظارت بر انتخاب و تأیید وسیله نقلیه اردو است. طبق رویه‌های موجود، مدیر مدرسه موظف بوده قبل از اعزام دانش‌آموزان، مدارک اتوبوس را بررسی کند، اما در این مورد، چنین اقدامی صورت نگرفته است. اطلاعات رسیده به خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد که این اتوبوس اصلاً یک اتوبوس اردویی نبوده، بلکه معمولاً به عنوان سرویس مدرسه در داخل شهر فعالیت می‌کرده است .
جالب‌تر آنکه، آن روز به دلیل کنسل شدن سرویس اصلی، این اتوبوس به‌صورت غیررسمی و رفاقتی برای این اردو به‌کار گرفته شده است؛ موضوعی که نشان‌دهنده عدم رعایت استانداردهای ایمنی از سوی مسئولان مدرسه و بی‌توجهی به قوانین حمل‌ونقل است.
اتوبوس فرسوده‌ای که برای سفر طولانی انتخاب شد
مشکل دیگری که در این پرونده مطرح است، وضعیت فنی و ایمنی اتوبوس حادثه‌دیده است. سردار حسینی در این باره گفت: “اتوبوسی که در این حادثه استفاده شد، طی دو یا سه سال گذشته فقط در مسیرهای کوتاه کمتر از 7 کیلومتر فعالیت داشته است. انتخاب چنین وسیله‌ای برای یک سفر طولانی، ناشی از کوتاهی در رعایت دستورالعمل‌های ابلاغی بوده است.”
وی همچنین هشدار داد که بیش از 70 درصد از اتوبوس‌های بین‌شهری ایران در سن فرسودگی قرار دارند و چنین مشکلاتی فقط محدود به اردوهای دانش‌آموزی نیست.
ضرورت برخورد قانونی با مقصران حادثه
با توجه به ابعاد مختلف این حادثه، پلیس راهور تأکید کرده که تمامی مقصران این ماجرا، چه از میان مسئولان مدرسه و چه شرکت اتوبوسرانی، به مراجع قضایی معرفی خواهند شد. این حادثه تلخ، بار دیگر ضرورت نظارت دقیق‌تر بر اردوهای دانش‌آموزی و اجرای سختگیرانه‌تر قوانین حمل‌ونقل را گوشزد می‌کند.
