زمانیکه وارد بازارهای مالی به‌خصوص ارزهای دیجیتال می‌شوید ممکن است با چندین نوع معامله و راه کسب درآمد روبه‌رو شوید. فضای ارزهای دیجیتال یکی از پویاترین محیط‌ها برای کسب درآمد است که یکی از این راه‌ها انجام معاملات اسپات یا معاملات فوری (بازارهای نقدی) است. البته بازارهای نقدی محدود به بازار ارزهای دیجیتال نمی‌شود و می‌توان جفت ارزهای مختلف، سهام شرکت‌ها و کالاها را نیز در بازارهای اسپات معامله کرد.
معاملات اسپات نسبت به سایر روش‌ها مزایای زیادی دارند؛ از جمله: معامله در بازارهای نقدی ریسک بسیار کمتری دارد و معاملات در این نوع بازار به‌صورت نقدی و تحویل فوری انجام می‌شود.
در این مقاله به مفهوم اسپات چیست و بررسی آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که چرا مفهوم اسپات از اهمیت بالایی برخوردار است و چگونه این مفهوم به ایجاد فرصت‌ها و کاهش ریسک در معاملات مالی کمک می‌کند.
معامله اسپات چیست؟
معامله اسپات یا اسپات تریدینگ (Spot Trading) که معامله فوری یا نقدی هم خوانده می‌شود نوعی از معامله است که باتوجه‌به قیمت لحظه‌ای انجام می‌شود. در معامله اسپات شما در همان لحظه هزینه را پرداخت می‌کنید و ارز دیجیتال یا هر دارایی موردنظر دیگر را دریافت می‌کنید. بنابراین معامله اسپات در برابر قراردادهای آتی (Futures) قرار دارد و بزرگ‌ترین تفاوت هم این است که از اهرم خبری نیست.
تفاوت اصلی بین قراردادهای اسپات و قراردادهای آتی در ارزش زمانی پرداخت است که اعتبارهای زمانی و میزان سود مورد استفاده در معاملات آتی را تعیین می‌کند. همچنین در معامله اسپات شما نمی‌توانید از اهرم استفاده کنید. به‌عنوان مثال: اگر قصد خرید بیت کوین را دارید، بدون اعمال اهرم، مقدار درخواستی برای شما ارسال می‌شود.
مفهوم اسپات چست و بازار اسپات معمولاً در ارتباط با قیمت‌گذاری در بازار جفت ارزها، ارزهای دیجیتال و بازار کالاهای مختلف از جمله: نفت، محصولات کشاورزی و غیره مورد توجه قرار می‌گیرد. دلیل این موضوع این است که در معاملات فیوچرز (آتی)، معمولاً قیمت مبتنی‌بر نرخ ارزش لحظه‌ای کالاها به‌عنوان یکی از عوامل اصلی در تعیین قیمت معاملات آتی مطرح است.
همچنین قیمت اسپات می‌تواند تحت‌تأثیر تغییرات روزمره در عرضه‌وتقاضا، نرخ بازدهی بدون ریسک برای دارندگان کالا و هزینه‌های مربوط به ذخیره‌سازی تعیین شود. به‌عبارت دیگر، یک قرارداد آتی با تاریخ انقضای طولانی‌تر، ممکن است نیازمند هزینه ذخیره‌سازی گران‌تری نسبت به یک قرارداد با تاریخ انقضای نزدیک‌تر باشد.
به‌این‌صورت، بازارهای نقدی می‌توانند از طریق صرافی‌ها فعالیت کنند و انجام معاملات در هر مکانی که شرایط لازم برای انجام معامله مهیا باشد، صورت گیرد.
بازار اسپات در ارزهای دیجیتال چیست؟
بازار اسپات یا نقدی در دنیای ارزهای دیجیتال به‌عنوان محیطی تعریف می‌شود که در آن دارایی‌های دیجیتال به‌صورت فوری معامله و تسویه می‌شوند. در این بازار، معامله به‌صورت لحظه‌ای صورت می‌گیرد و معامله‌گران، ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین را خریدوفروش می‌کنند.
در بازار اسپات ارز دیجیتال فروشندگان و خریداران حضور دارند و از اوردربوک‌ها (دفاتر سفارش) برای ثبت معاملات خود استفاده می‌کنند. فروشندگان با مشخص‌کردن یک قیمت فروش یا سفارش خاص، قصد فروش دارایی خود را دارند؛ و خریداران نیز برای هر توکن دیجیتالی با قیمت پیشنهادی خود یا با سفارش خاص، خرید را اعلام می‌کنند (سفارش ارز دیجیتال را ثبت می‌کنند). قیمت پیشنهادی، بالاترین قیمتی است که خریدار برای خرید پرداخت می‌کند.
اوردربوک دو طرف دارد: یک سمت برای خریداران و طرف دیگر برای فروشندگان. اوردر بوک پیشنهادات و درخواست‌ها را ثبت می‌کند. به‌عنوان مثال، در معاملات لحظه‌ای، اگر یک خریدار درخواست خرید بیت کوین را ثبت کند، این معامله به‌صورت فوری به‌سمت پیشنهادات ارسال می‌شود. هنگامی‌که یک فروشنده با ویژگی‌های مشابه از پلتفرم معاملاتی ارز دیجیتال در حال فروش است، این معامله به‌صورت خودکار انجام می‌شود.
در نتیجه، وجود بازار نقدی در ارزهای دیجیتال به معامله‌گران این امکان را میدهد تا به‌راحتی و باسرعت، معاملات خود را انجام دهند و به واکنش‌های نرخ‌ها و تغییرات قیمت‌ها پاسخ دهند.
بازار اسپات چگونه کار می‌کند؟
در ادامه این که اسپات چیست به چگونگی کارکرد این نوع از معاملات می‌پردازیم. بازارهای اسپات یکی از مهم‌ترین اجزای بازارهای مالی هستند که به‌صورت لحظه‌ای و نقدی کار می‌کنند. در واقع خریدار و فروشنده فوراً با یکدیگر توافق می‌کنند و معامله را انجام می‌دهند.
برای درک بهتر این موضوع، به یک مثال توجه کنید. بازار بورس تهران نیز یک بازار اسپات یا خرید و فروش نقدی است که در آن، معامله‌گران می‌توانند سهام شرکت مورد نظر خود را به‌صورت فوری و نقدی، خرید و فروش کنند.
در مورد بازارهای اسپات، تسویه معامله به‌طور معمول در تاریخ معینی صورت می‌گیرد که در آن تاریخ، دارایی و محصول قابل معامله به خریدار تحویل می‌شود. در معاملات آتی (فیوچرز) معمولاً تسویه را به آینده موکول می‌کنند. اما همان‌طور که گفتیم، در معاملات اسپات، تسویه به‌صورت فوری و در لحظه انجام می‌شود.
با توجه به اهمیت بازارهای اسپات در معاملات و دنیای مالی، تحلیل و داشتن درک عمیق از عملکرد و نقش این بازارها برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بسیار حیاتی و مهم است.
کلیدی‌ترین اصول معاملات اسپات چیست؟
- تسویه فوری: یکی از اصول اساسی معاملات اسپات، تسویه فوری است؛ به این معنا که معاملات بلافاصله و به‌صورت نقدی انجام می‌شوند. دارایی نیز در لحظه به خریدار تحویل می‌شود.
- قیمت لحظه‌ای: قیمت معامله اسپات بر اساس نرخ لحظه‌ای ارز (Spot Rate) تعیین می‌شود. نرخ لحظه‌ای با عرضه‌وتقاضا در بازار شکل می‌گیرد و به‌عنوان قیمت فعلی دارایی در نظر گرفته می‌شود.
- معامله‌ی کم ریسک: اسپات به‌عنوان یک معامله کم‌ریسک برای سرمایه‌گذاران عمل می‌کند و این امکان را به آن‌ها میدهد تا در معاملات نقدی به تغییرات، سریع واکنش نشان دهند و از فرصت‌های سودآور استفاده کنند.
- مدیریت ریسک: از طریق معاملات اسپات، سرمایه‌گذاران می‌توانند ریسک‌های مرتبط با نوسانات قیمت‌ها را کاهش دهند. با تسویه فوری و معاملات نقدی، مخاطرات کمتری برای نوسانات و تغییرات ناگهانی در قیمت وجود دارد.
- شفافیت: بازارهای اسپات با وجود تسویه در لحظه و قیمت لحظه‌ای، معمولاً از شفافیت بالایی برخوردارند. اطلاعات در دسترس، سریعاً به تمامی شرکت‌کنندگان منتقل و ایجاد قیمت‌های معقول میسر می‌شود.
مهم‌ترین تأثیرات معاملات اسپات چیست؟
- تأثیر بر سایر بازارهای مالی: بازارهای اسپات تأثیر زیادی بر سایر بازارهای مالی به‌ویژه بازار ارزهای دیجیتال دارند. تغییرات در نرخ ارز لحظه‌ای مستقیماً تأثیرات زنجیره‌واری را در سایر بازارهای مالی می‌گذارد.
- روند تاریخی: قیمت اسپات تحت تأثیر عوامل تاریخی و تغییرات در بازار قرار دارد. تاریخچه‌ی قیمت‌ها و نمودارهای قیمت اسپات برای تحلیل تأثیرات گذشته و پیش‌بینی رفتار آینده بسیار مهم است.
- مدیریت تغییرات سریع: بازارهای اسپات معمولاً به تغییرات سریع در قیمت‌ها و نرخ‌ها پاسخ می‌دهند. سرمایه‌گذاران باید توانایی مدیریت تغییرات و واکنش به‌موقع را داشته باشند.
در کل، معامات اسپات نقش مهمی را در جهان مالی ایفا می‌کنند و مفاهیم اساسی و تأثیرات آن‌ها بر بازارهای مالی برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، بسیار حیاتی است. بهره‌گیری از این اصول و تعامل در بازار اسپات می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا از فرصت‌ها استفاده کنند و ریسک‌ها را کاهش دهند.
انواع بازار معاملات اسپات
انواع اصلی بازار معاملات اسپات شامل موارد زیر است:
- بازار ارز اسپات فارکس
- بازار سهام اسپات
- بازار اسپات کالاها
- بازار اسپات ارزهای دیجیتال
بازار ارز اسپات فارکس: در بازارهای ارز اسپات فارکس، جفت ارزهای مختلف به نرخ اسپات معامله می‌شوند و به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار معاملات اسپات دنیا شناخته می‌شود. از جمله معاملات شایع در این بازار، معامله دلار آمریکا (USD) با سایر ارزها، مانند: یورو (EUR) یا پوند (GBP) است.
بازار سهام اسپات: در بازارهای سهام، سهام شرکت‌ها به‌صورت نقدی خریداری می‌شوند. این بازار به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران سهام اجازه میدهد تا به‌صورت لحظه‌ای، سهام را خریدوفروش کنند.
بازار اسپات کالاها: این بازار به معامله کالاهای مختلف، مانند: نفت خام، طلا، نقره و محصولات کشاورزی معروف است. معاملات اسپات کامودیتی‌ها بر اساس نرخ‌های لحظه‌ای صورت می‌گیرد.
بازار اسپات ارزهای دیجیتال: در بازار اسپات کریپتو، ارزهای دیجیتالی مانند: بیت کوین و اتریوم به نرخ اسپات خریدوفروش می‌شوند.
بازار معاملات اسپات، نقش اساسی را در معامله دارایی‌ها و تشکیل نرخ‌های ارز، سهام و ارزهای دیجیتال دارد. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از این بازار جهت معامله دارایی‌های خود در زمان حال و بدون تأخیر استفاده می‌کنند تا به تأثیرات نرخ‌ها و تغییرات بازار پاسخ دهند.
مهم‌ترین بازارهای آتی و اسپات
در حال حاضر مهم‌ترین بازارهای آتی و اسپات عبارت‌اند از:
- بورس نیویورک (NYSE): در این بورس، معامله‌گران سهام را برای تحویل فوری خریدوفروش می‌کنند. NYSE درواقع یک بازار نقدی است که به معامله لحظه‌ای دارایی‌ها اختصاص دارد.
- بورس کالای شیکاگو (CME): این بورس یک مثال از بازاری است که در آن، معامله‌گران قراردادهای آتی را خریدوفروش می‌کنند. CME یک بازار آتی است که به معامله دارایی‌ها در آینده (نه در لحظه) می‌پردازد.
- بازار اسپات و بازار فرابورس (OTC): معاملاتی که به‌طور مستقیم بین خریدار و فروشنده و خارج از بورس (OTC) صورت می‌گیرد، بازارهای فرابورس نام دارند. در این بازارها، صرافی‌ها نقش واسطه ندارند و معاملات بین خریدار و فروشنده به‌صورت مستقیم انجام می‌شود. بازار جفت ارز (بازار فارکس) با میانگین گردش مالی روزانه بیش از ۵ تریلیون دلار، یکی بزرگ‌ترین بازارهای فرابورس جهان است.
در معاملات فرابورس، قیمت ممکن است بر اساس نرخ لحظه‌ای یا آینده تعیین شود ولی نسبت به بازارهای معاملاتی دیگر استاندارد نیستند. بنابراین، شرایط معامله به توافق خریدار یا فروشنده وابسته است. معمولاً معاملات سهام در بازار فرابورس به‌صورت لحظه‌ای انجام می‌شوند؛ درحالی که معاملات آتی معمولا لحظه‌ای نیستند.
بازارهای اسپات و فرابورس هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خود را با تأثیرگذاری بزرگی در اقتصاد جهانی دارند. از این‌رو، اهمیت تفاوت‌ها و تطابق‌های آن‌ها برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بسیار مهم است.
مزایا و معایب معاملات نقدی یا اسپات چیست؛ تفاوت‌ها با بازارهای آتی
مالکیت دارایی: وقتی یک دارایی را به قیمت لحظه خریداری می‌کنید، در واقع همان لحظه مالک آن دارایی می‌شوید. به‌عنوان مثال، زمانیکه یک بیت کوین می‌خرید، همان مقدار در کیف پول شما موجود می‌شود. این‌گونه شما اجازه دارید تا دارایی موردنظر را در اختیار خود نگه‌دارید و به دل‌خواه آن را بفروشید یا به فضای ذخیره‌سازی آفلاین منتقل کنید. در مقابل، زمانی که بیت کوین را در بازار آتی (فیوچرز) معامله می‌کنید، شما فقط مقدار دلاری آن را معامله می‌کنید و خود بیت کوین را ندارید.
استفاده‌ی چندمنظوره: معاملات نقدی به معامله‌گران امکان استفاده از ارزهای دیجیتال خود برای انجام فعالیت‌های اضافی را میدهد. منظور ازفعالیت‌های اضافی پرداخت‌های آنلاین، سرمایه‌گذاری و درآمد غیرفعال است. در بازار آتی (فیوچرز) تنها می‌توانید ارزهای دیجیتال خود را با اهرم موردنظر معامله کنید نمی‌توانید در این بازار به‌صورت بلندمدت سرمایه‌گذاری کنید.
کاهش ریسک: معاملات نقدی اسپات به‌طور قابل توجهی ریسک کمتری نسبت به معاملات مارجین دارند. با معاملات نقدی، نگرانی در مورد از دست دادن پول به علت تغییرات قیمت و پرداختن به مارجین ندارید. خطراتی مانند: درگیر کردن بیشتر پول یا از دست دادن پول بیشتر از میزان موجود در حساب، معامله‌گر را تهدید نمی‌کند.
بازده کمتر: بزرگ‌ترین اشکال معاملات نقدی اسپات این است که تقویت بازده و سود خوبی را که اهرم در معاملات مارجین ایجاد می‌کند، ارائه نمی‌دهد. به دلیل عدم وجود اهرم، سود چشم‌گیر در بازار نقدی کمتر از سود معاملات حاشیه‌ای است. تصمیم‌گیری میان معاملات نقدی اسپات و معاملات مارجین‌دار باید باتوجه به اهداف و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری شما انجام شود.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی مفهوم اسپات چیست پرداختیم. پی بردیم که معاملات اسپات به معاملاتی گفته می‌شود که به‌صورت نقدی و بدون اهرم صورت می‌گیرد؛ معاملات نقدی، نقطه مقابل معاملات فیوچرز است.
اسپات نسبت به بازار فیوچرز و دیگر بازارها دارای ریسک کمتری است. همچنین در معاملات فوری، کاربر دارایی را به‌صورت واقعی دریافت می‌کند. یعنی شما اگر در بازار اسپات اقدام به خرید یک بیت کوین کنید، دقیقا همان لحظه یک بیت کوین را دریافت خواهید کرد.
