بحران تورم مسکن در ایران طی سال‌های گذشته، هر روز به شکل جدیدی خود را نشان داده است. یک روز نمود آن سر از مهاجرت معکوس درمی‌آورد و سال دیگر تبدیل به اجاره سوئیت‌هایی می‌شود که متراژ آن‌ها برای سکونت یک نفر هم مناسب نیست.
رواج آگهی‌های خانه اشتراکی در تهران
بررسی آگهی‌های مربوط به اجاره آپارتمان نشان می‌دهد بحث خانه‌های اشتراکی حالا بیش از پیش رواج یافته است. برخی از این خانه‌ها سوئیت‌های کوچکی هستند که مستاجران پیشین آن، در قرارداد سال جدید دیگر توان پرداخت هزینه‌های مسکن خود را ندارند، در این بین برخی آگهی‌ها نیز نشان از داستانی متفاوت دارد.
این بار داستان مربوط به مستاجری نیست که برای هماهنگ کردن دخل و خرج خود دنبال مستاجری دیگری می‌گردد. بلکه آگهی مربوط به مالکی است که از پس هزینه‌های ملک خود برنمی‌آید و به دنبال مستاجرانی می‌گردد که همزمان با او در خانه‌اش زندگی کنند و اجاره بپردازند!
او در آگهی خود ذکر کرده است دنبال سه همخانه خانم می‌گردد که بتوانند نفری ۱۲۰ میلیون تومان به عنوان رهن بپردازند. او اجاره ماهانه‌ای معادل پنج میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را نیز در نظر دارد.
فایل بعدی مربوط به مستاجر آپارتمانی ۴۰ متری در شرق تهران است که دنبال هم‌خانه‌ای می‌گردد تا بتواند رهنی ۵۰ میلیون تومانی و ماهانه اجاره‌ای معادل پنج میلیون تومان پرداخت کند.
او می‌گوید: «خرج و دخل من دیگر به هم نمی‌خورد. پرداخت اجاره ۱۰ میلیون تومانی عملاً برای منِ کارگر غیرممکن است و با کمتر از آن هم که نمی‌شود خانه پیدا کرد. زندگی با یک غریبه در خانه‌ای ۴۰ متری سخت است، اما راه دیگری ندارم؛ باید بسوزم و بسازم و مشخص نیست سال بعد حتی با این مبالغ نیز بتوانم خانه‌ای حتی اشتراکی بگیرم.»
تورم ملموس اجاره‌بها به ۷۰ درصد رسید
گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن شهر تهران در فروردین ۱۴۰۳ حاکی از آن است که رشد نقطه به نقطه شاخص اجاره در تهران بالغ بر ۴۵.۲ درصد بوده است.
این در حالی است که برخی مستاجران از سال گذشته تاکنون در تمدید قرارداد‌های خود با تورمی بیش از ۷۰ درصد نیز مواجه شده‌اند.
مستاجر دیگری نیز در محدوده امام خمینی شرایطی مشابه دارد. او می‌گوید: «قرارداد سال پیشم که تمام شد، هرچه حساب و کتاب کردم متوجه شدم نمی‌توانم از پس پرداخت آن بربیایم. حالا دنبال همخانه می‌گردم تا بتوانم حداقل اینجا را نگه دارم. با این قیمت‌ها پیدا کردن خانه جدید هم کار آسانی نیست.» خانه او واحدی ۴۰ متری است که ساختمان آن نیز هیچ امکاناتی ندارد؛ نه انباری، نه آسانسور و نه پارکینگ.
اجاره روزانه برای سوئیت اشتراکی
در این بین فایل‌هایی نیز وجود دارند که متقاضیان آن‌ها نیازی به رهن و اجاره ثابت ندارند و خانه خود را روزانه اجاره می‌دهند.
مستاجر بعدی دنبال شریکی است تا بتواند از پس پرداخت هزینه‌های مربوط به سوئیت ۴۵ متری خود برآید. او در قبال واگذاری وسایل و سوئیت خود به مستاجر دیگری حاضر است، روزانه مبلغی معادل ۱۰۰ هزار تومان دریافت کند.
نموداری که بانک مرکزی از روند بازار اجاره از فروردین ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ منتشر کرده نشان می‌دهد بازار اجاره در برخی مواقع، راه خود را از بازار مسکن جدا کرده است.
در این مقطع سه ساله در برخی مواقع قیمت مسکن و شاخص اجاره به موازات یکدیگر حرکت کرده‌اند، اما در چند ماه گذشته، نرخ رشد این دو شاخص به طور نسبی از یکدیگر فاصله گرفته‌اند. به این ترتیب رشد شاخص اجاره، شتاب بیشتری نسبت به شاخص قیمت مسکن در تهران داشته است.
خانه‌های اشتراکی محدود به محله‌های پایین تهران نیستند!
البته آگهی‌های مربوط به خانه‌های اشتراکی تنها محدود به محله‌های جنوبی و شرقی تهران نیست و با جست‌و‌جو لابه‌لای این دسته از فایل‌ها می‌توان خانه‌هایی یافت که در محله‌های گران‌قیمت تهران واقع شده‌اند. این خانه‌ها حتی با وجود اجاره اشتراکی از مبالغ کمی برخوردار نیستند.
اکنون مستاجر سوئیتی ۶۰ متری در محله سعادت‌آباد می‌گوید: «من با پولی که دارم می‌توانم در محله‌های دیگر خانه پیدا کنم، اما محل کارم سعادت‌آباد است، نمی‌توانم هر روز در ترافیک کل زمان خود را بگذارم. تصمیم گرفتم امسال با ۲۰۰ میلیون تومان رهن و هشت میلیون تومان اجاره ماهانه خانه خود را با یک نفر به اشتراک بگذارم و می‌دانم سال ممکن است ناچار شوم کلاً از این محله بروم.»
برخی از مالکان نیز از همان ابتدا خانه و سوئیت خود را به قصد اجاره با چند نفر به اشتراک می‌گذارند. برای مثال مالک سوئیتی ۳۰ متری در محله سعادت‌آباد، اجاره واحد خود را ماهانه ۶ میلیون تومان تعیین کرده و همچنین مستاجران ملزم به پرداخت رهنی معادل ۲۰۰ میلیون تومان هستند.
در توضیحات این آگهی ذکر شده، این سوئیت به دو الی سه نفر نیز اجاره داده می‌شود و پیش از هم به همین نحو اجاره شده است.
زمان برای مستاجران غنیمت است!
زمان برای مستاجران غنیمت است. اغلب آن‌ها سال گذشته خانه مورد نظر خود را پیدا کرده بودند و امسال باید در فکر اشتراک گذاشتن فضای کوچک خود باشند و سال آینده نیز مشخص نیست تورم آن‌ها را به کدام سو هدایت می‌کند.
اجاره‌بها در تهران، مدت‌هاست از تورم پیشی گرفته است. سال ۱۴۰۲ سال جهش تورم اجاره بود و از قطع تاکنون هر روز بقا برای مستاجران سخت‌تر می‌شود.
این در حالی است که کارشناسان حوزه مسکن، همچنان چشم‌انداز اجاره‌بها را افزایشی می‌دانند و معتقدند بحران‌های بسیاری در این عرصه در راه است؛ هرچند تاکنون نیز جامعه و بازار بحران‌های اجتماعی و اقتصادی کمی را پشت سر نگذاشته‌اند.
