هشدار! خطر مصرف رنگ های غیرمجاز در شیرینی ها

اخیرا برخی از بازرسان بهداشت در فضای مجازی در مورد خطرات مصرف زیاد رنگ‌های غیرمجاز مصنوعی در برخی غذاهای رستورانی و بعضی شیرینی‌جات و کیک‌های قنادی خبر می‌دهند و افراد را از مصرف غذاها و محصولات خوراکی رنگی برحذر می‌دارند. 

دکتر محمد احمدی، متخصص بهداشت مواد غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه و رئیس شورای نظام دامپزشکی مازندران، می‌گوید: رنگ‌های خوراکی دو نوع مصنوعی و طبیعی دارند که باید هر دو نوع، مورد تایید سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو باشند و بر اساس برچسب‌گذاری قانونی بسته‌بندی شوند.

امروزه در مواد غذایی مختلف مانند انواع کیک‌ها، شیرینی جات، غذاهای مختلف و… هم از رنگ‌های طبیعی و هم رنگ‌های مصنوعی استفاده می‌شود و مهم این است که رنگ مصرفی خوراکی و دارای شناسه باشد و مجوز نهادهای گفته شده را داشته باشند. البته آن دسته از رنگ‌های خوراکی که از مجاری قانونی وارد کشور می‌شوند نیز تحت مجوز سازمان غذا و دارو قرار گرفته و مجاز هستند. 

روند تولید رنگ‌های خوراکی

در کارخانجات برای تهیه رنگ‌های طبیعی ابتدا بخشی از گیاه که حاوی رنگ است خرد شده و سپس به روش‌های مختلف با حلال یا روش‌های حرارتی تحت فشار بالا رنگ استخراج، تصفیه، خشک و بسته‌بندی می‌شود. در برخی از موارد این رنگ‌ها از طریق دانش بیوتکنولوژی و استفاده از میکروارگانیسم‌ها تهیه می‌شوند. اما رنگ‌های مصنوعی و مشابه طبیعی خوراکی، رنگ‌های سنتزی و غیرطبیعی هستند. این رنگ‌ها به واسطه ترکیب چند ماده شیمیایی و از طریق واکنش‌های شیمیایی بدست می‌آیند که اگر دارای مجوز باشند مصرف محدود آن‌ها منعی ندارد. 

علت مصرف رنگ مصنوعی

دکتر احمدی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود رنگ‌های طبیعی از رنگ‌های مصنوعی استفاده می‌شود، می‌گوید: رنگ‌های مصنوعی یا مشابه طبیعی در مقایسه با انواع رنگ‌های طبیعی خوراکی در طی فرآوری، ثبات و جذابیت و تنوع بیشتر دارند. همچنین مدت زمان ماندگاری رنگ‌های سنتزی بیشتر است. اما باید بدانید رنگ‌های مصنوعی یا طبیعی بی‌نام و نشان و فله از مواد بی‌کیفیت، بدون رعایت حد مجاز ترکیبات افزودنی و در شرایط غیربهداشتی تهیه می‌شوند و می‌توانند در مصرف کننده سبب بروز واکنش‌های آلرژیک، بیماری‌های حاد و مزمن دستگاه گوارشی، عصبی، کلیوی، قلبی عروقی و اختلالات هورمونی شود و به طور ویژه در کودکان سبب اختلالات بیش فعالی گردند. در برخی از موارد اگر فرد نسبت به این رنگ‌ها آلرژی داشته باشد و در بیماران با ایمنی پایین مثل افراد مبتلا به سرطان، افراد سالمند، کودکان و خانم‌های باردار امکان حمله حاد وجود دارد. در بسیاری از موارد مصرف مداوم و بیش از حد رنگ‌ها به خصوص رنگ‌های غیرمجاز سبب بیماری‌های مزمن می‌شود. 

کیک و غذای رنگی بخوریم یا نخوریم؟ 

قاعدتا باید رنگ‌های مورد استفاده در قنادی‌ها و کارخانجات تولید کننده شیرینی توسط ناظرین بهداشتی کنترل شوند و در اجرای این امر اگر کوتاهی انجام شود برخی سودجویان از این خلاء نظارتی استفاده کرده و تقلبات در زمینه رنگ‌ها اتفاق می‌افتد. به همین دلیل بهتر است تا از مجاز بودن مواد مصرفی رنگی مطمئن نشده‌ایم از کیک و شیرینی‌های قنادی رنگی استفاده نشود. دکتر احمدی می‌افزاید، در اغلب رستوران‌ها برای رنگی شدن چلوها و سطح جوجه‌های کبابی از یک سری مواد رنگی به جای زعفران استفاده می‌شود که اکیدا ممنوع است و رستوران‌ها باید از زعفران مرغوب برای غذاها استفاده نمایند. این رستوران‌ها به طور ادواری توسط مرکز بهداشت بازرسی می‌شوند. 

رنگ‌های تقلبی قابل تشخیص نیستند

به گفته این متخصص بهداشت مواد غذایی، برخی از رنگ‌های طبیعی علاوه بر خاصیت رنگ‌زایی خواص ویژه‌ای از جمله آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی دارند و توصیه می‌شود به مقدار محدود با فواصل زمانی مشخص و از منابع مطمئن و بسته‌بندی شده و دارای بر چسب و از رنگ‌های دارای سیب سلامت در منزل استفاده شود. امکان تشخیص رنگ‌های طبیعی یا مصنوعی توسط مصرف کننده نهایی وجود ندارد و تنها این کار توسط آزمایشگاه‌های تخصصی به روش‌های آزمایشگاهی امکان‌پذیر است.