تب مالت (بروسلوزیس) نوعی باکتری عفونی است که از حیوان به انسان و بیشتر از طریق شیر، پنیر و سایر لبنیات غیرپاستوریزه منتقل می‌شود. به طور نادری باکتری عامل تب مالت می‌تواند از طریق هوا یا تماس مستقیم با حیوانات آلوده انتقال یابد.
علائم تب مالت می‌تواند شامل تب، درد مفاصل و خستگی باشد. معمولاً عفونت می‌تواند با آنتی‌بیوتیک درمان شود. ممکن است درمان چند هفته تا چند ماه به طول بینجامد؛ بااین‌حال دوره‌های عود شایع است.
این بیماری صدها هزار انسان را در سرتاسر جهان درگیر کرده است. پرهیز از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه و احتیاط‌کردن در برخورد با حیوانات می‌تواند به پیشگیری از تب مالت کمک کند.
نشانه‌های تب مالت
علائم تب مالت می‌تواند هر زمانی از چند روز تا چند ماه پس از ابتلا به عفونت بروز کند.
علائم و نشانه‌ها مشابه آنفولانزا بوده و عبارت است از تب، لرز، تعریق، ضعف، خستگی، درد کمر، مفاصل و عضلات و سردرد است.
احمد جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره هشدارهای وزارت بهداشت مبنی بر افزایش موارد ابتلا به تب مالت در کشور با اشاره به نظارت دقیق این وزارتخانه بر فرآورده‌های لبنی، توضیحاتی درباره کنترل کیفیت و توصیه‌های بهداشتی مرتبط با این محصولات ارائه کرد.
وی با تأکید بر اهمیت رعایت ضوابط بهداشتی در تولید و عرضه فرآورده‌های لبنی، گفت: بر اساس سیاست‌ها و مقررات وزارت بهداشت، تمامی واحدهای تولیدی و عرضه‌کننده لبنیات موظف به رعایت استانداردهای تعیین‌شده هستند و بازرسین بهداشت محیط در سه مرحله کنترل‌های لازم را بر محصولات لبنی اعمال می‌کنند.
سه مرحله نظارت بازرسین بهداشت محیط بر فرآورده‌های لبنی
به گفته جندقی، نظارت‌های بهداشتی شامل سه مرحله اصلی است که در مرحله نخست پس از کنترل بهداشت فردی، مواد اولیه، تجهیزات و ساختمان واحد و شیر خام هنگام ورود به واحد صنفی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی مرحله دوم را نظارت بر فرآوری محصولات لبنی توسط بازرسین بهداشت محیط عنوان و تصریح کرد: فرایند تولید و فرآوری شیر و دیگر محصولات لبنی از نظر رعایت استانداردهای بهداشتی بررسی می‌شود.
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درباره مرحله سوم بازرسی یعنی نمونه‌برداری ادواری، گفت: نمونه‌برداری از محصولات به‌صورت دوره‌ای یا در صورت دریافت شکایت انجام می‌شود. نمونه‌ها به آزمایشگاه ارسال شده و در صورت مشاهده تخلف، برخورد قانونی اعمال خواهد شد.
نظارت بر شیر خام و افزودنی‌های غیرمجاز
جندقی تأکید کرد: کنترل شیر خام و بار میکروبی آن بر عهده سازمان دامپزشکی است. هرگونه افزودنی غیرمجاز به دلیل تغییر طعم شیر قابل‌شناسایی بوده و کارشناسان آزمایشگاهی با آزمایش‌های ساده آن را بررسی می‌کنند.
توصیه‌های بهداشتی برای شهروندان
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اشاره به نکات بهداشتی برای خرید و نگهداری محصولات لبنی، با بیان اینکه مردم باید از خرید و مصرف شیر خام غیرپاستوریزه خودداری کنند، تصریح کرد: مردم در صورت اجبار به استفاده از شیر خام، آن را به مدت یک دقیقه بجوشانند و در حالت جوش هم بزنند.
وی توصیه کرد: حتماً باید ظروف شیر خام پس از مصرف حتماً شسته شوند و شیر خام قبل از جوشاندن در یخچال نگهداری نشود؛ شیر پاستوریزه در یخچال با دمای 4 درجه و حداکثر 48 ساعت نگهداری شود. اگر بیش از این زمان بماند، پیش از مصرف جوشانده شوند و از خرید خامه، کره و بستنی غیرپاستوریزه به‌شدت پرهیز شود.
جندقی افزود: برای نگهداری کره بسته‌بندی شده پاستوریزه، باید توجه داشت که در دمای یخچال تنها به مدت یک هفته قابل نگهداری است. اگر قصد نگهداری طولانی‌مدت وجود دارد، باید کره در فریزر قرار گیرد.
وی درباره خطر انتقال تب مالت از محصولات لبنی هشدار و ادامه داد: یکی از محصولات لبنی که پتانسیل بالایی برای انتقال تب مالت دارد، پنیر غیرپاستوریزه است که می‌تواند خطرناک باشد. به همین دلیل، بارها به مردم توصیه کرده‌ایم که از مصرف پنیرهای محلی و تازه خودداری کنند. تنها در صورتی پنیر تازه قابل مصرف است که حداقل دو ماه در آب نمک بماند تا میکروب‌های موجود در آن از بین برود.
ضرورت مصرف فرآورده‌های لبنی پاستوریزه و استاندارد
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با بیان اینکه فرآورده‌های خام دامی به‌سرعت می‌توانند بیماری‌هایی مانند تب مالت را منتقل کنند، تصریح کرد: لازم است از محصولات لبنی بسته‌بندی شده با برچسب مجوز بهداشتی استفاده شود.
وی با بیان اینکه نظام مراقبت از بیماری‌ها در مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر و دانشگاه‌های علوم پزشکی فعال است، گفت: وقتی موردی از تب مالت به ما گزارش شود، تحقیقات و ردیابی‌های لازم انجام می‌شود. اگر مشخص شود که یک مرکز، شیر خام توزیع می‌کند، با هماهنگی سازمان دامپزشکی برخوردهای قانونی صورت می‌گیرد.
اهمیت واکسیناسیون دام‌ها و هماهنگی بین نهادها
جندقی به اهمیت واکسیناسیون دام‌ها برای پیشگیری از تب مالت اشاره و خاطرنشان کرد: در صورتی که دام آلوده باشد، کنترل و اقدامات قانونی توسط سازمان دامپزشکی انجام می‌شود. تعامل و هماهنگی بین سازمان دامپزشکی، نظام پزشکی، و بهداشت محیط ضروری است تا با همکاری، شیوع تب مالت در جامعه کاهش یابد.
اقدامات پیشگیرانه و برخورد با تخلفات
به گفته رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، در صورتی که در مراکز صنفی شیر خام عرضه شود و پروتکل‌ها رعایت نشود، اقدامات قانونی انجام خواهد شد تا سلامت شهروندان تضمین شود.
جندقی در خصوص نحوه برخورد با تخلفات بهداشتی تصریح کرد: شهروندان می‌توانند هرگونه تخلف یا مشاهده مواد غیربهداشتی را از طریق سامانه 190 گزارش کنند. پس از ثبت شکایت، بازرسین بهداشت محیط در محل حاضر شده و ظرف 24 تا 48 ساعت نتیجه را به شاکی اعلام خواهند کرد. در صورت مشاهده تخلف، واحد صنفی متخلف پلمب می‌شود و از عرضه محصولات غیربهداشتی جلوگیری به عمل خواهد آمد.
