پری مارکت (Pre Market) یا بازار پیش از عرضه بستری است که معاملهگران و سرمایهگذاران میتوانند در آن ارزهای دیجیتال را قبل از عرضه رسمی آنها خریدوفروش کنند. این نوع معاملات امکان دسترسی زودهنگام به توکنها را برای کاربران فراهم میکند و این فرصت را به معاملهگران میدهد که قیمت زمان عرضه توکنها را کشف کنند. تا پایان این مقاله همراه ما بمانید تا بررسی کنیم که پری مارکت چیست و چگونه کار میکند.
پری مارکت در بازار کریپتو چیست؟
در بازار ارزهای دیجیتال، پری مارکت (Pre-Market) به پلتفرمهایی میگویند که برای خریدوفروش توکنها پیش از لیستشدن آنها در صرافی طراحی شدهاند. بازارهای پیش از عرضه معمولاً در صرافیهای ارز دیجیتال یا پلتفرمهای مشابه راهاندازی میشوند و شباهت زیادی به معاملات عادی ارزهای دیجیتال دارند؛ با این تفاوت که در پری مارکت تمرکز بر توکنهایی است که هنوز عرضه نشدهاند.
وقتی یک توکن در شبکه بلاک چین منتشر و به کاربران عرضه میشود، صرافیها آن را لیست میکنند تا معاملهگران امکان خریدوفروش توکن را پیدا کنند. اما در پری مارکت، معاملهگران میتوانند طی دورهای بین اعلام تخصیص توکن و توزیع یا لیست شدن رسمی آن در صرافی، به خرید و فروش این توکنها بپردازند.
به عنوان مثال، فرض کنیم یک پروژه کریپتویی میخواهد توکن خود را در آذرماه سال ۱۴۰۳ عرضه و در صرافیها لیست کند. یک ماه پیش از تاریخ عرضه توکن، صرافی کوکوین پری مارکت این توکن را در آبانماه راهاندازی میکند و معاملهگران میتوانند توکنهای این پروژه را پیش از انتشار آن پیشخرید یا پیشفروش کنند.
البته پری مارکت در ارزهای دیجیتال تنها به معاملات توکنها محدود نمیشود؛ در برخی موارد، امکان معامله «امتیازات پروتکل» نیز وجود دارد که میتواند به عنوان معیاری برای دریافت ایردراپهای آینده مورد استفاده قرار گیرد.
مثالی دیگر برای درک بهتر پری مارکت
فرض کنید شما در ایردراپ نات کوین شرکت کردهاید و میدانید که حداقل ۱۰,۰۰۰ نات کوین دریافت خواهید کرد. هنوز ایردراپ نات کوین انجام نشده و شما هیچ توکنی دریافت نکردهاید، اما یک صرافی مثل کوکوین بازار پیش از عرضه نات کوین را راهاندازی کرده است. پیشبینی شما این است که حداکثر قیمت نات کوین هنگام عرضه ۰/۰۲ دلار باشد. شما ۱۰,۰۰۰ نات کوین خود را به قیمت ۰/۰۲ دلار برای هر واحد پیشفروش میکنید.
با این کار مطمئن میشوید که هنگام عرضه نات کوین و واریز توکنها به کیف پولهای کاربران، قیمت نات کوین هرچه که باشد، شما حداقل ۲۰۰ دلار خواهید داشد. حتی اگر نات کوین کمتر از قیمت پیشبینی شما باشد، باز هم شما به ۲۰۰ دلار خود میرسید.
کاربرد جالب دیگری که پری مارکت دارد به کسب سود از پیشبینیهای شما برمیگردد. مثلاً تصور کنید شما اصلاً در ایردراپ نات کوین شرکت نکردهاید، اما پیشبینی میکنید که قیمت نات کوین هنگام عرضه بیش از ۰/۰۲ دلار نخواهد بود. در چنین حالتی، شما یک سفارش فروش ۱۰,۰۰۰ نات کوین به قیمت هر واحد ۰/۰۲۵ دلار در پری مارکت ثبت میکنید.
وقتی نات کوین عرضه و پیشبینی شما محقق شود، آن وقت میتوانید همان موقع ۱۰,۰۰۰ نات کوین را به قیمت مجموعاً ۲۰۰ دلار از بازار بخرید و به قیمت ۲۵۰ دلار به خریدار سفارش در پری مارکت تحویل دهید. در این حالت، شما بدون شرکت در ایردراپ مبلغ ۵۰ دلار سود کرده اید.
بیشتر بخوانید: آشنایی با ۵ استراتژی مدیریت ریسک در ارزهای دیجیتال
پری مارکت چگونه کار میکند؟
در بازار پیش از عرضه که معمولا در صرافیهای ارزهای دیجیتال یا پلتفرمهای مشابه انجام میشود، کاربران میتوانند سفارش خرید یا فروش ثبت کنند. کسانی که واجد شرایط دریافت توکن از طریق ایردراپ یا عرضه اولیه سکه شدهاند، توکنهای خود را برای پیشفروش میگذارند. خریدارانی هم که مایل به پیشخرید توکنها هستند، سفارش خرید ثبت میکنند.
جالب است بدانید که همیشه هم لازم نیست واجد شرایط دریافت توکن موردنظر باشید تا در معاملات پری مارکت شرکت کنید. معاملهگران حرفهای گاهی بر اساس پیشبینیهای خود در پری مارکت معامله میکنند. مثلاً معاملهگری که حداکثر قیمت یک توکن را در هنگام عرضه ۲ دلار پیشبینی کرده است، در پری مارکت یک سفارش فروش با قیمت بالاتر، مثلاً ۳ دلار، ثبت میکند.
اگر کسی این سفارش را بردارد و پیشبینی معاملهگر درست از آب درآید، معاملهگر هنگام عرضه توکن مقدار تعهد خود را با قیمت ۲ دلار از بازار میخرد و با قیمت ۳ دلار میفروشد؛ این یعنی او ۱ دلار در هر توکن سود کرده است.
نوع دیگر کسب سود از پری مارکت این است که مثلاً شما پیشبینی میکنید توکنی که در ایردراپ دریافت خواهید کرد، در زمان عرضه قیمت خیلی کمتری از بازار پیش از عرضه داشته باشد. آنوقت، در پری مارکت آن را با قیمت بالاتری به فروش میگذارید و از ضرر احتمالی جلوگیری میکنید.
نحوه انجام سفارشات در پری مارکت
بسته به شرایط اعلام شده از سوی پلتفرم، فروشنده و خریدار باید کل قیمت خرید یا فروش یا درصدی از آن را بهصورت وثیقه در پلتفرم سپردهگذاری کنند. تاریخ تسویه (Settlement date) که همزمان یا پس از تاریخ عرضه توکن است، توسط پلتفرم مشخص میشود. هنگام سررسید تاریخ تسویه، فروشندگان موظف هستند توکنها را به حساب معاملاتی خود تحویل دهند تا به کیف پول خریدار منتقل شود.
در صورت تحویل موفق توکنها، مبلغ فروش به حساب معاملاتی فروشنده واریز و توکنها به خریدار منتقل میشود. اما در صورت عدم تحویل کامل توکنها در زمان مقرر، کل کارمزد معامله کسر و مابقی وثیقه به فروشنده بازگردانده میشود. در مورد خریدار نیز وثیقه بهصورت کامل به حساب او واریز میشود.
پلتفرمهای مختلف کارمزدهای مختلفی را برای معاملات پیش از عرضه دارند. برای مثال، صرافی کوکوین (Kucoin) که معاملات پیش از عرضه توکن همستر کامبت (HMSTR) را راهاندازی کرد، مبلغ وثیقه را ۱۰۰درصد قیمت خرید یا فروش و کارمزد را ۲/۵ درصد اعلام کرد. مبلغ کارمزد هنگام تسویه از خریدار و فروشنده کسر میشود. اما بیشتر صرافیهای ایرانی که بازار پیش از عرضه دارند، کارمزدی برای پری مارکت کسر نمیکنند.
بهطور کلی شما به دو صورت میتوانید در پریمارکتها فعالیت کنید که در ادامه توضیح میدهیم:
۱. فعالیت در پری مارکت بهعنوان خریدار توکن/امتیاز
فرایند ثبت سفارش خرید در پری مارکت به این شکل است که سفارش خرید مقدار مشخصی از توکن را با قیمتی مشخص ثبت میکنید. در این حالت، قیمت کل (یا درصدری از آن) را باید بهعنوان وثیقه سپردهگذاری کنید. اگر فروشندهای حاضر شود توکنهایش را در آینده به آن قیمت بفروشد، سفارش شما را برمیدارد.
وقتی موعد تسویه سر برسد، فروشنده موظف است ظرف مدتزمان مشخصی که معمولاً چند ساعت پس از لیستشدن توکن در صرافی است، توکنها را به حساب خود واریز کند. پلتفرم پری مارکت توکنها را به حساب شما منتقل میکند و وثیقه شما را به حساب فروشنده واریز میکند. مبلغی هم بهعنوان کارمزد کسر میشود.
۲. فعالیت در پری مارکت بهعنوان فروشنده توکن/امتیاز
اگر بخواهید توکنهای خود را پیشفروش کنید، باید یک سفارش فروش که شامل تعداد توکن و قیمت پیشنهادی است، ثبت کنید. پس از ثبت سفارش، مبلغ کل سفارش را بهشکل وثیقه در پلتفرم سپردهگذاری میکنید. مبلغ وثیقه ممکن است ۱۰۰درصد یا بخشی از کل مبلغ پیشنهادی فروش باشد.
اگر خریداری سفارش شما را بردارد، او هم همان مبلغ یا بخشی از آن را باید وثیقهگذاری کند. وقتی موعد تسویه سر برسد، شما موظف هستید طی چند ساعت پس از لیستشدن توکن در صرافی، مقدار توکن مشخصشده را تهیه و به حساب خود در پلتفرم منتقل کنید. پس از انتقال، کارمزد معامله کسر میشود و مابقی وثیقه شما بههمراه قیمت کل توکنها (یعنی همان وثیقه خریدار) به حساب شما واریز میشود. سپس، توکنهای شما به حساب خریدار منتقل میشود.
بیشتر بخوانید: آموزش خرید ارز دیجیتال از صرافیهای ایرانی و خارجی
انواع پری مارکت
در بازار ارزهای دیجیتال، بهطور کلی دو نوع پری مارکت وجود دارد:
بازار معامله توکن پیش از انتشار (Pre-TGE)
یکی از محبوبترین انواع پری مارکت، بازارهای معامله توکن پیش از انتشار (Pre-TGE) است. در این نوع بازار، کاربران میتوانند قبل از توزیع یا لیست شدن توکنها، آنها را معامله کنند. فروشندگان معمولاً کسانی هستند که توکنها را از طریق ایردراپ دریافت کردهاند یا در پیشفروشها شرکت داشتهاند.
بازار معامله امتیازات (Points Market)
نوع دیگری از پری مارکت، بازار امتیازات (Points Markets) است. پروژههای کریپتویی به کاربران امتیازاتی به عنوان پاداش فعالیتهایشان اهدا میکنند. اگرچه این امتیازات ارزش پولی مستقیم ندارند، اما برخی پروژهها ممکن است آنها را به توکنهای قابلمعامله تبدیل کنند. این بازارها به کاربران اجازه میدهند که امتیازات خریدوفروش کنند. بازار امتیازات از نظر ساختار شبیه به بازارهای Pre-TGE است با این تفاوت که بهجای توکن، امتیازات معامله میشوند.
مزایای پری مارکت
پری مارکت مزایای متعددی را برای سرمایهگذاران فراهم میکند که میتواند به بهبود تجربه معاملاتی و کاهش ریسک کمک کند. در ادامه به برخی از این مزایا اشاره میکنیم:
کشف زودهنگام قیمت
یکی از مزایای کلیدی پری مارکت، امکان کشف زودهنگام قیمت است. این قابلیت به سرمایهگذاران اجازه میدهد تا تأثیر احتمالی عوامل خارجی بر بازار را ارزیابی کنند و نوسانات قیمتی خارج از ساعات رسمی معاملات را تفسیر کنند. این بینش میتواند نشانههایی از روندهای آتی بازار و حرکتهای احتمالی را پیش از شروع معاملات رسمی ارائه دهد.
دسترسی بیشتر
پری مارکت به معاملهگران و سرمایهگذاران امکان میدهد که پیش از عرضه یه توکن به آن دسترسی داشته باشند. چنین امکانی باعث میشود که معاملهگران بتوانند با تحلیل درست و استراتژی مناسب سود بیشتری از توکن بهدست بیاورند. برخی از توکنها در بازار پیش از عرضه قیمتهای پایینتری نسبت به زمان لیستشدن آن دارند. فراموش نکنیم که ریسک ضرر نیز در این بازارها زیاد است، چراکه ممکن است توکن با قیمت بسیار پایینتری لیست شود.
ریسکهای پری مارکت
پری مارکت ریسکهای متفاوتی نسبت به بازارهای معاملاتی عادی دارد؛ چراکه روشهای تحلیل و تصمیمگیری در آن متفاوت است. در ادامه، برخی از این ریسکها را بررسی میکنیم.
نقدینگی کمتر
یکی از اصلیترین چالشهای پری مارکت، نقدینگی پایین است. در مقایسه با بازارهای عادی ارزهای دیجیتال، مانند بازار اسپات یا فیوچرز، پری مارکت معمولاً با نقدینگی کمتری همراه است که این امر منجر به افزایش اسپرد (Spread) بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش میشود. در نتیجه، معاملهگران ممکن است با دشواریهایی در انجام معاملات بزرگ مواجه شوند، زیرا چنین معاملاتی میتواند تأثیر قابلتوجهی بر قیمت بازار بگذارد.
بیشتر بخوانید: اسپرد خرید و فروش در ارز دیجیتال چیست و چگونه محاسبه می شود؟
محدودیت مشارکت
علاوه بر این، تعداد کمتر معاملهگران و مؤسسات فعال در پری مارکت میتواند منجر به حرکتهای قیمتی شود که منعکسکننده شرایط واقعی بازار نباشند. این نوسانات میتوانند معاملهگران اولیه را گمراه کنند، بهویژه اینکه روندهای دیده شده در Pre-Market ممکن است با عرضه رسمی توکنها و ورود مشارکتکنندگان بیشتر به بازار، معکوس شوند. از این رو، سرمایهگذاران باید با دقت بیشتری در پری مارکت اقدام کنند و از تصمیمهای شتابزده بپرهیزند.
معرفی بهترین صرافیهای پری مارکت
صرافیهای مختلفی در کنار معاملات اسپات و فیوچرز، پلتفرم پری مارکت هم دارند. نکتهای که در اینجا باید توجه ویژهای به آن داشته باشید، این است که بهخاطر ریسک بالاتر معاملات پیش از عرضه، اعتبار صرافی ارائهدهنده آن بسیار مهم است. در ادامه، چند صرافی مهم بینالمللی را که پری مارکت دارند، معرفی میکنیم.
پری مارکت صرافی بایننس
صرافی بایننس (Binance) بزرگترین صرافی ارز دیجیتال در جهان است که پری مارکت خود را در ماه نوامبر سال ۲۰۲۴ میلادی راهاندازی کرد. بایننس اعلام کرده است که توکنهایی را در پری مارکت خود برای معاملات پیش از عرضه قرار میدهد که بهدقت بررسی شدهاند. پری مارکت بایننس در همان بخش معاملات اسپات قرار دارد و فقط کاربرانی که احراز هویت شدهاند و وضعیت خوبی از لحاظ معاملاتی دارند، میتوانند به این بخش دسترسی داشته باشند.
بایننس شرایط خاصی را برای عرضه پیش از انتشار توکنها دارد. برای نمونه، هر کاربر امکان خرید مقدار مشخصی از توکن را در پری مارکت دارد و نمیتواند بیش از آن مقدار خریداری کند. اما فروشندگان محدودیتی ندارند و میتوانند هر مقداری را برای فروش در پری مارکت سفارش بگذارند.
بیشتر بخوانید: آموزش کامل صرافی بایننس
پری مارکت صرافی کوکوین
صرافی کوکوین (Kucoin) یکی از مشهورترین پری مارکتها را دارد که با راهاندازی بازار پیش از عرضه همستر کامبت (HMSTR) در میان کاربران تازهکار هم شناخته شد. کوکوین معمولاً ۲/۵ درصد از مبلغ معامله را بهعنوان کارمزد برمیدارد. زمان تسویه در پری مارکت کوکوین اغلب ۴ ساعت بعد از لیستشدن توکن در این صرافی است.
بیشتر بخوانید: آموزش صرافی کوکوین
پری مارکت صرافی بیتگت
صرافی بیتگت (Bitget) که یک صرافی بینالمللی ارزهای دیجیتال است، یکی از فعالترین پری مارکتها در بازار کریپتو را دارد. بسیاری از توکنهای ایردراپهای تلگرامی در این صرافی بازار پیش از عرضه داشتند. هماکنون این صرافی توکنهای میم فای کوین (MEMEFI) و میجر (MAJOR) را در پری مارکت خود لیست کرده است. توکنهای همستر کامبت و راکی ربیت هم در پری مارکت بیت گیت حضور داشتند.
پری مارکت صرافی گیت دات آیو
گیت دات آیو (Gate.io) نیز یک صرافی مشهور بینالمللی است که بازار پیش از عرضه برای بسیاری از توکنها را دارد. این صرافی هم مانند بیتگت خیلی از توکنهای تلگرامی را در پری مارکت خود لیست کرده است. توکنهایی مانند بلوم (BLUM)، میم فای و میجر که هنوز عرضه نشدهاند، در گیت دات آیو قابلمعامله هستند.
ویلز مارکت یا بازار نهنگها چیست؟
ویلز مارکت (Whales Market) یک پلتفرم پری مارکت و معامله مستقیم (OTC) چند زنجیرهای است که ابتدا روی شبکه سولانا راهاندازی شد و سپس به شبکههای دیگر مانند اتریوم، آربیتروم و بیس گسترش یافت. این پلتفرم با هدف فراهم کردن محیطی امن برای انجام معاملات توکنهای پیش از عرضه و معاملات OTC ایجاد شده و با استفاده از قراردادهای هوشمند، تمام فرایندها را بهصورت خودکار و بدون نیاز به واسطه مدیریت میکند.
طبق دادههای Dune Analytics، از زمان راهاندازی ویلز مارکت در ژانویه ۲۰۲۴، بیش از ۲۰,۰۰۰ سرمایهگذار با این پلتفرم در شبکه سولانا تعامل داشتهاند و حجم معاملاتی بیش از ۴۸.۷ میلیون دلار ثبت شده است.
نحوه انجام معاملات در ویلز مارکت
در بخش بازار پیش از عرضه ویلز مارکت، کاربران میتوانند سفارشهایی برای خرید و فروش توکنهای پیش از عرضه ایجاد و تکمیل کنند. قراردادهای هوشمند، داراییهای طرفین معامله را تا زمان انجام توافقات نگهداری میکنند. اگر فروشنده نتواند توکنها را در زمان مقرر تحویل دهد، بخشی از وثیقه او به خریدار تعلق میگیرد. این ساختار تضمین میکند که هر دو طرف معامله بدون نیاز به اعتماد به یکدیگر یا واسطه متمرکز، معاملهای امن را تجربه کنند. ویلز مارکت در پروژههای مهمی مانند استارکنت (StarkNet) نیز فعالیت داشته است.
علاوه بر توکنها، کاربران میتوانند امتیازهایی را که از پلتفرمهای مختلف دریافت کردهاند، در ویلز مارکت معامله کنند. این امتیازها ممکن است بعدها به توکنهای واقعی تبدیل شوند و پلتفرم امکان پیشبینی و معامله این امتیازها را پیش از تبدیل رسمی فراهم میکند. قراردادهای هوشمند در این بخش نیز مشابه بخش توکنها عمل میکنند و تنها پس از تبدیل امتیاز به توکن، معامله تکمیل میشود؛ در غیر این صورت، معامله لغو شده و وجه به خریدار بازگردانده میشود.
تاریخچه پری مارکت
بازارهای سنتی سهام ساعت کاری دارند که معمولاً از ساعت ۹ صبح تا ۱ یا ۴ عصر است. در این بازارها، پیش از آغاز ساعات رسمی بازار که عمدتاً در ساعات ابتدایی روز و قبل از بازگشایی بازار بود، معاملهگران بر سر قیمت برخی نمادهای بورسی چانهزنی میکردند. مفهوم بازار پری مارکت از اینجا شروع شد.
معاملات پری مارکت به معاملهگران این امکان را میداد تا به اخبار و گزارشهای مالی یا رویدادهای کلان اقتصادی که پس از بسته شدن بازار در روز گذشته رخ دادهاند، سریعتر واکنش نشان دهند. در پری مارکت، بهدلیل نقدینگی محدود و تفاوت زیاد بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش، فضایی متفاوت از بازار رسمی وجود دارد. این خصوصیات، معاملات در پری مارکت را پرریسکتر میکند و نیازمند رویکردی آگاهانه و مدیریت دقیق ریسک است.
چرا پلتفرمهای Pre-Market رشد چشمگیری داشتهاند؟
پلتفرمهای پری مارکت بستری امن را برای معاملات توکنها قبل از عرضه رسمی فراهم کردهاند. پیش از ظهور این پلتفرمها، سرمایهگذاران مجبور بودند از روشهای ابتدایی و غیررسمی برای معامله پیش از عرضه توکنها استفاده کنند که علاوه بر داشتن ریسکهای امنیتی بالا، به دلیل محدودیتهای دسترسی با چالشهای فراوانی همراه بود. همچنین، در صورت عدم تعهد یکی از طرفین به شرایط معامله، امکان از دست رفتن داراییها وجود داشت.
در پلتفرمهای کنونی، خریداران و فروشندگان باید معادل تعهد خود برای عرضه توکن یا قیمت پیشنهادی وثیقه بگذارند تا امکان معامله داشته باشند. این پلتفرمها علاوه بر افزایش نقدینگی، شرایطی ایجاد میکنند که معاملهگران بتوانند ارزیابی دقیقتری از ارزش دارایی موردنظر داشته باشند.
سؤالات متداول
پری مارکت (Pre-Market) یا بازار پیش از عرضه، فضایی است که در آن کاربران میتوانند قبل از عرضه رسمی یک توکن، آن را خرید و فروش کنند و این فرصت را به آنها میدهد تا پیش از عرضه عمومی، به توکنهای جدید دسترسی پیدا کنند.
بله، معاملات Pre-Market به دلیل ویژگیهای خاصی که دارند، معمولاً ریسک بیشتری نسبت به معاملات عادی دارند. این ریسکها شامل نوسانات قیمتی بالاتر، اطلاعات کمتر در مورد دارایی و احتمال تغییرات ناگهانی در شرایط بازار است.
معاملات پری مارکت میتوانند نشانهای از انتظارات معاملهگران باشند، اما قیمت رسمی لیست شدن یک توکن پس از ورود به بازار تحت تأثیر عوامل بسیاری قرار میگیرد و لزوماً ارتباط مستقیمی با قیمت پری مارکت ندارد.
صرافیهای متمرکز از جمله بایننس، بایبیت و کوکوین و برخی از صرافیهای غیرمتمرکز دیگر، امکان این نوع معاملات را فراهم میکنند. همچنین پلتفرمهای معتبری مانند ویلز مارکت (Whales Market) بازار پری مارکت اختصاصی خود را دارند.
جمعبندی
پری مارکت در دنیای ارزهای دیجیتال، چه در پلتفرمهای متمرکز و چه غیرمتمرکز، بستری برای سرمایهگذارانی است که به دنبال فرصتهای اولیه در توکنهای جدید هستند. این مرحله با پتانسیل سودآوری بالا همراه است، به ویژه اگر تقاضای قابلتوجهی برای توکن مورد نظر ایجاد شود.
با این حال، سرمایهگذاران باید با دقت به این بازار نزدیک شوند، زیرا این بازار معمولاً با نوسانات و ریسکهای بیشتری همراه است. مدیریت ریسک مؤثر و داشتن استراتژی مبتنی بر تحقیق و بررسی از اهمیت بالایی برخوردار است. سرمایهگذاران باید تنها با سرمایهای که آمادگی از دست دادن آن را دارند وارد این بازار شوند تا بتوانند به شکلی متعادل از فرصتهای در حال ظهور در این حوزه بهرهمند شوند.
آیا شما تاکنون در پری مارکت معامله کردهاید؟ اگر چنین تجربهای دارید با دیگر کاربران ارزدیجیتال به اشتراک بگذارید تا ببینم چه ریسکها و مزایایی در این بازار در انتظار معاملهگران هستند.