به نقل از روزنامه هم‌میهن نوشت: طی یک دهه اخیر ورزشکاران بسیاری بودند که ترجیح دادند برای ادامه فعالیت حرفه‌ای خود به کشور دیگری مهاجرت و اعلام پناهندگی کنند. این اتفاق، اما طی سه، چهار سال اخیر با سرعت بیشتری رو به افزایش است و بیش از ۲۰ ورزشکار خانم و آقا در رشته‌های مختلف، بعد از پایان مسابقات به کشور برنگشتند یا بدون اعلام قبلی از کشور خارج و اعلام پناهندگی کردند. در فوتبال ایران، اما اتفاق جدیدی در حال رخ‌دادن است که شاید کم‌توجهی مسئولان باعث تکرار و ادامه‌ی این روند شود.
در بخش داوری، علیرضا فغانی یکی از داوران سرشناس ایران و جهان به‌دلیل بی‌مهری کمیته داوران به او و خارج کردن نامش از لیست داوران بین‌المللی، تصمیم به مهاجرت و قضاوت برای فدراسیون فوتبال استرالیا گرفت که اتفاقاً در این زمینه نیز موفق عمل کرد. حالا خبر رسیده که مهسا قربانی، یکی دیگر از داوران بین‌المللی ایران مهاجرت کرده و به‌زودی اعلام پناهندگی‌اش در یکی از کشور‌های اروپایی را رسماً اعلام خواهد کرد. در این گزارش قصد داریم چرایی این موضوع را بررسی کنیم که چرا داوران نخبه ایرانی تصمیم می‌گیرند به‌جای قضاوت در ایران و مسابقات بین‌المللی زیر نظر فدراسیون فوتبال ایران، تصمیم دیگری بگیرند.
فغانی را مفت از دست دادیم
یکی از تصمیمات بحث‌برانگیز کمیته داوران طی چهار سال اخیر، حذف نام علیرضا فغانی از لیست داوران الیت ایران بود. کمیته داوران در ابتدا «سن» را بهانه کرد و با توجیه جوانگرایی، نام فغانی را حذف کرد تا مثلاً داوران جوان‌تر را جایگزین کند. در گام دوم خداداد افشاریان، رئیس وقت کمیته داوران، مهاجرت فغانی و زندگی ایشان در کشور استرالیا را بهانه قرار داد تا دلیل حذف نام فغانی از لیست داوران بین‌المللی را توضیح داده باشد: «به هر صورت کمیته داوران و کسانی که در فوتبال و داوری بوده‌اند، نظرمان روی این بود که، چون آقای فغانی به استرالیا مهاجرت کرده و برای جام جهانی ۲۰۲۲ با نام ایران حضور داشتند، اما، چون از سال ۲۰۲۳ زندگی ایشان در آنجا بود، فرصت را به داوران خودمان بدهیم.»
گفتنی است خداداد افشاریان به‌دلیل حضور نامش در پرونده فساد در پرونده باشگاه مس کرمان، از سوی نهاد‌های نظارتی بازداشت و البته از سمت خودش نیز برکنار شد. با این حال فغانی که سابقه کم‌نظیر قضاوت در جام جهانی، جام ملت‌ها و مسابقات المپیک را در کارنامه دارد، زیر نظر کمیته داوران فدراسیون فوتبال استرالیا به قضاوت ادامه می‌دهد.
حذف نام مهسا قربانی از قضاوت دربی
در تاریخ ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۲ از سوی رسانه‌های رسمی و البته فدراسیون فوتبال اعلام شد، قرار است مهسا قربانی یکی از داوران اتاق VAR برای شهرآورد تهران باشد. در عرض کمتر از ۲۴ ساعت، اما به‌یکباره اعلام شد، فدراسیون فوتبال از این تصمیم منصرف شده و قرار است داور دیگری جایگزین مهسا قربانی در اتاق وی‌ای‌آر شود.
سهیل مهدی، مسئول برگزاری مسابقات لیگ برتر، در واکنش به حذف مهسا قربانی از فهرست داوران حاضر در اتاق VAR شهرآورد ۱۰۳ پایتخت گفته بود: «این تصمیمی بود که کمیته داوران گرفت، اما با این کار تمام حاشیه‌های احتمالی برطرف می‌شود. داور تاجیکستانی که برای همراهی تیم داوری مستقر در اتاق VAR وارد کشورمان شده است، جایگزین می‌شود. سعدالله گلمرادی به زبان فارسی اشراف داشته و تجربه این کار را هم دارد. او چهره‌ای قدیمی است و بدون شک می‌تواند از تجربیات خود بهره بگیرد.»
گفتنی است سهیل مهدی نیز یکی از افرادی است که نامش در پرونده فساد باشگاه مس کرمان بود و به همین دلیل بازداشت و از سمت خودش برکنار شد. اخیراً مهسا قربانی در گفت‌و‌گو با یک شبکه ایرانی خارج از کشور اعلام کرد، به‌دلیل رعایت نکردن حجاب در مسابقات بین‌المللی، او را خط زده‌اند: «۴۸ ساعت قبل از دربی، من از سوی فیفا تاییدیه حضور در این مسابقه را دریافت کردم و شرایط حضورم در دربی کاملاً فراهم بود، اما از سوی فدراسیون فوتبال تماس‌هایی دریافت کردم که به‌دلیل پوششی که در مسابقات بین‌المللی داشتم، قرار است خط بخورم. به فدراسیون فوتبال رفتم. موبایلم را تحویل گرفتند و به من اعلام کردند، باید مصاحبه‌ای انجام دهم و بگویم شرایط روحی مساعدی برای حضور در دربی ندارم که من زیر بار مصاحبه سفارشی نرفتم». با این حال نام مهسا قربانی به‌دلایل نامعلوم، از لیست قضاوت در دربی به‌عنوان یکی از داوران اتاق وی‌ای‌آر، خط خورد.
حضور قربانی در فینال حذفی در سکوت خبری!
بعد از اینکه مهسا قربانی از لیست داوران اتاق وی‌ای‌آر خط خورد، فرصت دیگری به او داده شد تا در مسابقه فینال جام حذفی بین دو تیم سپاهان و مس رفسنجان به‌عنوان داور اتاق وار حضور داشته باشد. این‌بار، اما فدراسیون فوتبال برای جلوگیری از تنش‌های احتمالی و فضاسازی برخی جریان‌ها، در سکوت خبری مطلق، این کار را پیش برد تا مهسا قربانی درنهایت بتواند در یک مسابقه داخلی مردان داور اتاق وار باشد.
مهسا قربانی در کنار موعود بنیادی‌فر، صحنه‌های بحث‌برانگیز مسابقه را رصد می‌کردند تا در صورت بروز اتفاقی مهم، آن را به بیژن حیدری منتقل کنند که البته به‌جز صحنه پنالتی سپاهان، اتفاق جنجالی دیگری در جریان بازی رخ نداد. مهسا قربانی در حالی یکی از اعضای تشکیل‌دهنده تیم داوری مسابقه فینال جام حذفی فوتبال ایران بود که فدراسیون فوتبال در تصمیمی عجیب نام او را در لیست داوران مسابقه تیم‌های مس رفسنجان و سپاهان اصفهان، در هنگام اعلام خبر تیم داوری مسابقه قرار نداد! به‌نظر می‌رسد که این تصمیم فدراسیون برای جلوگیری از حواشی احتمالی و لغو مجدد حضور قربانی در مسابقه فینال بوده، اما آنچه مهم است اینکه یک تجربه حضور در مسابقه فوتبال مردان با استفاده از تکنولوژی (VAR) به کارنامه مهسا قربانی اضافه شد.
قربانی در ۱۰ سال اخیر در فوتبال زنان ایران مشغول به فعالیت بوده، در مسابقات مهمی، چون جام ملت‌های زنان آسیا قضاوت کرده و اولین داور زن ایرانی محسوب می‌شود که در یک مسابقه مردان قضاوت کرده که او این تجربه را در مسابقات زیر ۱۴ سال فوتبال مردان مالدیو به‌دست آورده است. ضمن آنکه مهسا قربانی اولین داور زن ایرانی است که توانسته لایسنس قضاوت با (VAR) را به‌دست آورد و حالا او به اولین داور زن ایرانی تبدیل شده که در یک مسابقه باشگاهی فوتبال ایران حضور داشته است!
دلیل مهاجرت
کمتر کسی تصور می‌کرد که مهسا قربانی از داوران موفق زن ایران تصمیم به مهاجرت بگیرد. البته او دلایل خودش را دارد که در گفت‌وگویی اعلام کرده، دیگر شرایط ماندن برایش فراهم نبوده است. روزنامه هم‌میهن بدون تایید صحبت‌های مهسا قربانی صرفاً نقل‌قول او را منتشر کرده است. قربانی در ادامه این مصاحبه می‌گوید، حتی تهدید به اسیدپاشی شده که اگر مصاحبه سفارشی نداشته باشد، این اتفاق برای او خواهد افتاد.
در این زمینه خبرنگار هم‌مهین بار‌ها تلاش کرد تا با یکی از مقام‌های مسئول در فدراسیون فوتبال گفت‌وگویی داشته باشد، اما هیچ‌یک از افراد ازجمله هدایت ممبینی، دبیر کل فدراسیون فوتبال و همچنین دانیال مرادی، رئیس دپارتمان داوری فدراسیون فوتبال، حاضر به گفت‌و‌گو در این زمینه نشدند. مهسا قربانی در گفت‌وگوی ذکرشده می‌گوید، مهدی تاج به‌دلیل قضاوت‌های او در مسابقات بین‌المللی با حجاب نامتعارف، از سوی نمایندگان مجلس مورد بازخواست قرار گرفته است.
برای تاکید بیشتر باید باز هم باید تاکید کنیم که برای سنجش صحت و سقم این سخنان، روز گذشته چندین‌بار تلاش کردیم تا با مسئولان فدراسیون فوتبال ازجمله دانیال مرادی، رئیس دپارتمان داوری، همچنین هدایت ممبینی در این زمینه صحبت کنیم تا نقطه‌نظر این افراد مسئول را جویا شویم، اما هیچ‌یک پاسخگو نبودند.
آنچه مشخص است شرایط داوری برای مردان و زنان ایران طبعاً مساعد نیست و اگر پای صحبت داوران شاغل در لیگ برتر ایران نیز بنشینیم از ناملایمتی‌ها و البته حقوق پایین و تاخیر در پرداخت همان حقوق پایین گلایه دارند. مهاجرت فغانی ضربه بزرگی به داوری فوتبال ایران زد و حالا مهسا قربانی نیز ترجیح داد ۱۱-۱۰ سال پایانی قضاوت خود را در کشور دیگری ادامه دهد.
