نخستین گام برای تعیین قدیمی‌ترین کشورهای جهان این است که دقیقاً مشخص شود چه چیزی به عنوان یک کشور شناخته می‌شود. دولت‌شهرهای اولیه مانند «اور»، «اوروک»، «آتن»، «رم» و «چیچن ایتزا» در زمان خود بسیار قدرتمند و تأثیرگذار بودند، اما آن‌ها به شکلی که امروز کشورها را در نظر می‌گیریم، کشور نبودند.
به طور مشابه، امپراتوری‌های گسترده‌ای که بیشترِ این دولت‌شهرها را فتح و به هم متصل می‌کردند، مانند امپراتوری «روم» در اروپا و سلسله «هان» در آسیا، به عنوان کشور در نظر گرفته نمی‌شوند. با این حال، کشورها می‌توانند از بقایای فروپاشیده یک امپراتوری متلاشی‌شده متولد شوند.
اگرچه در دوران مدرن تعداد کمی امپراتوری وجود دارد، اما کشورهای جدید هنوز در حال ظهور هستند. این معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که یک قلمرو از یک کشور موجود جدا می‌شود، مانند زمانی که اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۲ میلادی به ۲۵ قلمرو کوچک‌تر تقسیم شد و ۱۵ سرزمین از میان آن‌ها به کشور تبدیل شدند.
چالش تاریخ تولد کشورها
تعیین سن یک کشور همیشه کار ساده‌ای نیست. به ویژه در مورد کشورهای قدیمی، دشوار است که لحظه‌ای در تاریخ را مشخص کنیم که آن کشور به طور رسمی آغاز شده باشد. «مصر» یک مثال عالی است.
آیا این کشور در سال ۱۹۲۲ میلادی تشکیل شد؟ زمانی که بریتانیا آن را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت؟ یا در سال ۹۶۹ میلادی؛ زمانی که خلافت فاطمیان این منطقه را فتح کرد و شهر قاهره را به عنوان پایتخت تأسیس کرد؟ شاید در سال ۳۱۰۰ پیش از میلاد؛ زمانی که نخستین فرعون، مصر علیا و سفلی را متحد کرد و اولین سلسله را ایجاد کرد؟ به‌راحتی می‌توان برای هر یک از این تاریخ‌ها، و همچنین چندین تاریخ دیگر، استدلال کرد.
به طور مشابه، کشوری که ما به عنوان «چین» می‌شناسیم، زادگاه یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های زمین است، با شواهد اولیه که به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد و اسناد مکتوب از دولت‌های بزرگ که به ۲۰۷۰ سال پیش از میلاد مربوط می‌شود.
با این حال، تاریخ اولیه چین مجموعه‌ای از سلسله‌هاست که در آن یک جنگ‌سالار یا پادشاهی، منطقه را فتح می‌کرد، سپس به نوبه خود توسط دیگری فتح می‌شد و منطقه اغلب در این بین به پادشاهی‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شد. به همین دلیل، دولت حاکم و مرزهای جغرافیایی چین برای هزاران سال در حال تغییر بود.
به همین دلیل، بسیاری از مورخان می‌گویند کشوری که ما به عنوان چین می‌نامیم تا سال‌های ۱۹۱۱_۱۹۱۲ متولد نشده است؛ زمانی که آخرین سلسله فئودالی توسط یک جمهوری مدرن جایگزین شد. در واقع، برخی این تاریخ را تا سال ۱۹۴۹ میلادی به عقب می‌برند؛ زمانی که جنگ داخلی چین به پایان رسید و چین به جمهوری دموکراتیک خلق چین کمونیستی تبدیل شد که امروز می‌شناسیم.
کشورهای دیگری که شواهد بسیار قدیمی از سکونت مدرن دارند شامل «یونان» می‌شود، که حدود ۴۰۰۰ سال است که توسط تمدن‌های پیشرفته سکونت داشته و شهر آتن در آن، نخستین شهری در جهان بود که سیستم دموکراتیک را اتخاذ کرد و «هند»، که اولین تمدن آن حدود ۱۰هزار سال پیش آغاز شد.
حتی کشورهای جوان‌تر نیز می‌توانند موارد گیج‌کننده‌ای ارائه دهند؛ برای مثال، تاریخ رسمی تولد «ایالات متحده آمریکا» ۴ ژوئیه ۱۷۷۶ میلادی است؛ روزی که ۱۳ مستعمره اصلی استقلال خود را از بریتانیای کبیر اعلام کردند.
اما می‌توان استدلال کرد که این تاریخ می‌توانست زمانی باشد که اولین بومیان آمریکا هزاران سال پیش از آسیا مهاجرت کرده بودند. یا زمانی که «کریستف کلمب» در سال ۱۴۹۲ میلادی آنجا را کشف کرد. یا زمانی که گروهی از مهاجران اروپا با عنوان «اولین زائران» در سال ۱۶۲۰ میلادی به این سرزمین وارد شدند. یا ۳ سپتامبر ۱۷۸۳ میلادی زمانی که جنگ انقلابی آمریکا به طور رسمی پایان یافت و بریتانیای کبیر استقلال ایالات متحده را به رسمیت شناخت.
به دلیل چنین سناریوهای پیچیده‌ای، هر فهرستی از قدیمی‌ترین کشورها بسته به تعریف فرد از تولد یک کشور به طور قابل توجهی تغییر می‌کند. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی وب‌سایت «WorldPopulationReview»، اگر آغاز یک کشور را تاریخی در نظر بگیریم که اولین شواهد شناخته‌شده از یک دولت سازمان‌یافته وجود دارد، «ایران» به عنوان کهن‌ترین کشور جهان شناخته می‌شود.
چرا ایران کهن‌ترین کشور جهان است؟
زیگورات دوراونتاش (چغازنبیل)، نیایشگاهی باستانی که حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد در تمدن عیلام ساخته شد.
۸ کشور قدیمی جهان (به ترتیب بر اساس تاریخ اولین دولتِ سازمان‌یافتۀ (دولت‌شهر) شناخته شده):
۱. ایران- ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد
۲. مصر – ۳۱۰۰ سال قبل از میلاد
۳. ویتنام – ۲۸۷۹ سال قبل از میلاد
۴. ارمنستان – ۲۴۹۲ سال قبل از میلاد
۵. کره شمالی – ۲۳۳۳ سال قبل از میلاد
۶. چین – ۲۰۷۰ سال قبل از میلاد
۷. هند – ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد
۸. گرجستان – ۱۳۰۰ سال قبل از میلاد
بر اساس رویکردی دیگری اگر بخواهیم فهرست کهن‌ترین کشورهای جهان را بر اساس «تاریخی که تصور می‌شود به یک دولت مستقل تبدیل شده است»، مرتب کنیم، باز هم «ایران» در جایگاه نخست قرار می‌گیرد.
۱۰ کشور قدیمی جهان (بر اساس تاریخ استقلال) :
۱. ایران – ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد
۲. هند – ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد
۳. چین – ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد
۴. تایوان (مشترک با چین) – ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد
۵. ژاپن – ۶۶۰ سال قبل از میلاد
۶. چین – ۲۲۱ سال قبل از میلاد
۷. الجزایر – ۲۰۲ سال قبل از میلاد
۸. سن مارینو – ۳۰۱ میلادی
۹. فرانسه – ۸۴۳ میلادی
۱۰. اتریش – ۹۷۶ میلادی
چندین شهر قدیمی جهان برای هزاران سال به طور مداوم مسکونی بوده‌اند. اعتقاد بر این است که دمشق در سوریه، قدمتی برابر با ۱۰ هزار سال قبل از میلاد دارد. دیگر شهرهای باستانی شامل اریحا در کرانه باختری (۹۰۰۰ سال قبل از میلاد)، پلوودیو در بلغارستان (۷۰۰۰ سال قبل از میلاد) و شوش در ایران (۷۰۰۰ سال قبل از میلاد) می‌شوند.
