درباره نتایج و پیامدهای ریاست جمهوری جوزف عون بر لبنان، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد؛ به ویژه در رابطه با حزب ا… و جمهوری اسلامی ایران ابهامات و سوالات مهمی مطرح است. رئیس جمهور جدید لبنان براساس چه توافقی در صحنه داخلی لبنان و یا میان بازیگران خارجی انتخاب شده است؟
با انتخاب عون شاهد فشار بیشتر به حزب ا… خواهیم بود یا این که حزب ا… همچنان ابتکار عمل لازم را خواهد داشت؟ روابط عون با ایران و سایر بازیگران چگونه تنظیم خواهد شد؟ آنچه واضح به نظر می رسد این است که انتخاب عون بیش از آنچه محصول توافق بلوک های قدرت در سپهر سیاسی لبنان باشد، نتیجه فشارهای خارجی و توافق میان بازیگرانی از جمله آمریکا، فرانسه، عربستان، قطر و حتی اسرائیل است. تبریک توییتری وزیر خارجه اسرائیل به عون نیز این دیدگاه را تقویت می کند. به ویژه اینکه با شروع جنگ میان حزب ا… و رژیم صهیونیستی، تلاش های گسترده ای از سوی آمریکا و فرانسه برای تضعیف موقعیت حزب ا… و تغییر صحنه سیاسی و نظامی لبنان آغاز شد.
آمریکا تلاش کرد پیش از آتش بس، عون را بر روی صندلی ریاست جمهوری لبنان جای دهد و در این باره، فشارهای زیادی به نبیه بری و جریانات حامی حزب ا… وارد کرد. اما در نهایت، توافق شد تا پس از آتش بس جوزف عون رئیس‌جمهور لبنان شود.
به رغم برخی خوش‌بینی ها، احتمالا انتخاب عون فضای سیاسی را برای حزب ا… دشوارتر می کند و رئیس جمهور جدید لبنان براساس هماهنگی های قبلی با آمریکا و فرانسه چند دستور کار مهم را دنبال خواهد کرد:
۱. مفاد قطعنامه ۱۷۰۱ و توافق آتش بس با اسرائیل به صورت کامل اجرا می کند که به معنای دور نگه داشتن حزب ا… از مرزهای سرزمین های اشغالی است. در واقع، بازیگران خارجی که فرمانده ارتش را برای رسیدن به جایگاه ریاست جمهوری حمایت کردند، انتظار دارند او مو به مو تمامی مفاد توافق آتش را اجرا کند و مانع بازگشت حزب ا… به مرزها شود. کما این که رئیس جمهور جدید، در جایگاه فرمانده ارتش، نقش قابل توجهی در توافق نامه آتش میان حزب ا… و اسرائیل داشته است و می خواهد از جایگاه ریاست جمهوری برای حفظ این توافق استفاده کند.
۲. همچنین عون تلاش خواهد کرد ارتش را تقویت کند که این مسئله منجر به وابستگی بیشتر ارتش لبنان به آمریکا، فرانسه و عربستان خواهد شد و در صورت امکان، به سمت خلع سلاح یا تضعیف سلاح حزب ا… گام بردارد. کما این که پس از رای پارلمان، در سخنانی تاکید کرد که تنها دارنده سلاح در لبنان باید ارتش باشد.
۳. از سوی دیگر، به نظر می رسد با انتخاب عون معادلات جدیدی بر صحنه سیاسی لبنان حکمفرما شود و بازیگران داخلی با حمایت بازیگران خارجی، تلاش خواهند کرد نفوذ حزب ا… در فرایندهای سیاسی را تا حد ممکن کاهش دهند.
به صورت کلی، لبنان اخیرا از دل یک جنگ ویرانگر خارج شده است و اکنون با انتخاب رئیس جمهور نیز از بن بست سیاسی بیرون آمده است. به همین جهت، جوزف عون برای مدیریت چالش های داخلی لبنان و همچنین تهدیدات بیرونی از جمله اشتهای پایدار اسرائیل برای تجاوز و مداخلات خارجی روزهای دشواری پیش رو دارد.
حزب ا… و جریان شیعه اگرچه عون گزینه مطلوب شان نبوده است اما براساس ملاحظاتی که شاید در گذشته وجود نداشت، تصمیم گرفتند در پارلمان به او رأی دهند و با ریاست جمهوری عون کنار بیایند. این که سیاست رئیس جمهور جدید در قبال حزب ا… چیست، به توافق او با بازیگران خارجی از جمله آمریکا وابسته است. با این حال، عون به خوبی می داند که تلاش برای محدود کردن حزب ا… ممکن است چالش های داخلی زیادی برایش ایجاد کند.
نکته دیگری که نباید از نظر دور داشت تاثیر تحولات سوریه بر لبنان و معادلات سیاسی آن است. اگر در گذشته حکومت اسد از حزب ا… در مواقع بحرانی حمایت می کرد، اکنون معادله جدیدی حاکم شده است و حزب ا… باید خود را برای بازسازی بدون دریافت حمایت از سوریه آماده کند. مسئله ای که به صورت مستقیم روی ترجیحات و محاسبات جریانات و شخصیت های سیاسی لبنان در رابطه با حزب ا… اثرگذار است.
آن چه درباره لبنان باید برای جمهوری اسلامی اهمیت داشته باشد، کمک به احیا و تقویت جایگاه، نقش و نفوذ سیاسی حزب ا… و حفظ سلاح آن است. بی شک، حمایت ها از حزب ا… به مانند گذشته آسان نخواهد بود اما همچنان می توان با بهره گیری همزمان و هوشمندانه از ابزارهای دیپلماتیک و میدانی، بار دیگر حزب ا… را به بازیگر موثر صحنه سیاسی و نظامی لبنان تبدیل کرد.
