چگونه می‌توان «طلاق» و «زمان» آن را پیش بینی کرد؟

تحقیقات روانشناسان نشان می‌دهد که برخی عوامل می‌توانند احتمال طلاق را پیش‌بینی کنند. شناخت این عوامل و آگاهی از نحوه مدیریت آن‌ها، می‌تواند به زوجین کمک کند تا رابطه خود را تقویت کرده و از فروپاشی آن جلوگیری کنند.

چگونه می‌توان طلاق را پیش‌بینی و از آن پیشگیری کرد؟

روانشناسان برجسته‌ای همچون جان مردخای گاتمن و رابرت وین لوِنسون، با مطالعه زوج‌های مختلف در بازه‌ای ۱۴ ساله، توانستند عواملی را که منجر به طلاق می‌شوند شناسایی کنند. آن‌ها دریافتند که دو عامل مهم می‌توانند نشانگر پایان یک رابطه باشند:

احساسات مثبت و منفی کنترل‌نشده: برخی زوج‌ها از همان سال‌های ابتدایی ازدواج، درگیر نوسانات احساسی شدید هستند. لحظاتی پر از عشق و محبت، اما بلافاصله بعد از آن، مشاجرات و درگیری‌های شدید. این الگوی رفتاری، اغلب منجر به طلاق زودهنگام می‌شود.

بی‌احساسی و بی‌تفاوتی: در برخی ازدواج‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که در سنین میانسالی به طلاق ختم می‌شوند، زوجین در مکالمات خود هیچ احساسی نشان نمی‌دهند. شاید این نوع ارتباط در ظاهر بدون تنش به نظر برسد، اما در واقع نشان‌دهنده فرسودگی عاطفی و دور شدن همسران از یکدیگر است.

دو دوره حساس در زندگی مشترک

مطالعات نشان می‌دهد که دو دوره بحرانی در ازدواج، بیشترین احتمال طلاق را به همراه دارد:

هفت سال اول ازدواج: تقریباً نیمی از طلاق ها در این بازه زمانی رخ می‌دهد. این دوران، اغلب با نوسانات عاطفی و درگیری‌های مداوم همراه است. برای مثال، زوجینی که به تازگی ازدواج کرده‌اند، ممکن است بر سر مسائلی همچون مسئولیت‌های خانه، مسائل مالی یا برنامه‌های آینده دچار اختلاف شوند. اگر این اختلافات مدیریت نشود، به مرور زمان، باعث فرسایش رابطه خواهد شد.

بحران میانسالی: دوره دوم بحرانی زمانی است که بیشتر زوجین در حال تربیت فرزندان نوجوان خود هستند. در این دوران، سطح رضایت زناشویی کاهش می‌یابد و بسیاری از همسران احساس می‌کنند که از یکدیگر فاصله گرفته‌اند. مشکلاتی مانند افزایش مسئولیت‌های کاری، تغییرات هورمونی، بحران‌های شخصی و چالش‌های فرزندپروری، ممکن است باعث شود که زوجین کمتر برای یکدیگر وقت بگذارند و احساس نارضایتی بیشتری را تجربه کنند.

چالش‌های عاطفی و تأثیر آن بر زندگی مشترک

طبق یافته‌های گاتمن و لوِنسون، نحوه ابراز احساسات میان زوجین، نقش مهمی در سرنوشت ازدواج دارد:

زوج‌هایی که زود طلاق می‌گیرند: معمولاً در سال‌های اولیه ازدواج، سطح بالایی از عصبانیت و مشاجرات منفی را تجربه می‌کنند. برای مثال، ممکن است یک زوج مدام در حال انتقاد از یکدیگر باشند یا هر گفت‌وگویی میان آن‌ها به یک درگیری لفظی تبدیل شود.

زوج‌هایی که در مراحل بعدی زندگی از هم جدا می‌شوند: معمولاً در ابتدای ازدواج، برخوردی ملایم‌تر دارند، اما به مرور زمان، رابطه‌شان از هیجان و احساس تهی می‌شود. آن‌ها ممکن است کمتر حرف بزنند، از ابراز محبت خودداری کنند و به نوعی در کنار هم اما بی‌تفاوت زندگی کنند.

یکی از نتایج مهم تحقیقات نشان می‌دهد که عدم وجود احساسات در مکالمات زناشویی، می‌تواند نشانه‌ای از ضعف و فرسودگی رابطه باشد. برای مثال، زوجینی که هنگام صحبت درباره مشکلات خود نه عصبانیت نشان می‌دهند و نه علاقه‌ای برای حل مسئله دارند، در معرض خطر بیشتری برای طلاق هستند.

چرا برخی ازدواج‌ها به بی‌تفاوتی ختم می‌شوند؟

تحقیقات پروژه میانجی‌گری طلاق در کالیفرنیا نشان داده است که رایج‌ترین علت طلاق، افزایش فاصله عاطفی و از بین رفتن دوستی میان همسران است. در بسیاری از موارد، همسران پس از سال‌ها زندگی مشترک احساس می‌کنند که دیگر ارتباط عاطفی قوی‌ای با یکدیگر ندارند. این مسأله معمولاً به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

مشغله‌های کاری و خانوادگی: زوج هایی که به دلیل کار زیاد، فرزندان یا مشکلات اقتصادی، وقت کافی برای یکدیگر نمی‌گذارند، ممکن است به مرور از هم دور شوند.

عدم بیان احساسات: برخی افراد به‌ویژه در جوامعی که ابراز احساسات کمتر رایج است، ممکن است به‌طور مداوم عواطف خود را سرکوب کنند. این امر می‌تواند باعث شود که یکی از طرفین (یا هر دو) احساس کنند که در این رابطه نادیده گرفته می‌شوند.

افزایش انتظارات غیرواقع‌بینانه: برخی افراد، ازدواج را به عنوان مسیری برای رسیدن به خوشبختی مطلق می‌بینند، اما زمانی که متوجه می‌شوند مشکلات و چالش‌ها همچنان وجود دارد، دچار سرخوردگی می‌شوند.

راهکارهایی برای حفظ ازدواج و پیشگیری از طلاق

متخصصان روانشناسی معتقدند که زوجین می‌توانند با تغییر سبک ارتباطی خود، احتمال طلاق را کاهش دهند. برخی از پیشنهادات آن‌ها عبارت‌اند از:

جایگزینی فرهنگ انتقاد با فرهنگ قدردانی: زوج‌هایی که به جای تمرکز بر نکات منفی، ویژگی‌های مثبت یکدیگر را تحسین می‌کنند، رابطه‌ای مستحکم‌تر دارند. برای مثال، به جای گفتن «تو هیچ وقت به من توجه نمی‌کنی»، می‌توان گفت: «من قدردان زمانی که برای من صرف می‌کنی، هستم.»

افزایش ارتباط عاطفی: اختصاص زمانی مشخص برای گفت‌وگوهای دوستانه، برنامه‌ریزی برای تفریحات مشترک و ابراز علاقه به همسر، می‌تواند به بهبود رابطه کمک کند.

مشاوره و زوج‌درمانی: در مواردی که مشکلات جدی‌تر هستند، مراجعه به یک مشاور خانواده می‌تواند راه‌حل‌های مؤثری ارائه دهد. برای مثال، زوجینی که دچار مشاجرات شدید هستند، می‌توانند با یادگیری روش‌های مدیریت خشم، از تشدید تنش‌ها جلوگیری کنند.

ابراز احساسات در موقعیت‌های مختلف: اگرچه برخی افراد ترجیح می‌دهند احساسات خود را درونی نگه دارند، اما نشان دادن عشق و علاقه، یکی از کلیدهای موفقیت در ازدواج است. حتی یک پیام محبت‌آمیز یا یک لبخند ساده، می‌تواند تأثیر مثبتی بر رابطه داشته باشد.