چگونه 4 بیماری بزرگ دوره پیری را شکست دهیم؟

پیش بینی می‌شود که تقریبا از هر پنج نفر از ما یک نفر تا سال ۲۰۴۰ با یک بیماری بزرگ زندگی کند، اما انتخاب سبک زندگی مان می‌تواند به پیشگیری از ابتلا به آن بیماری‌ها کمک کند.

چهار بیماری دوره پیری

به گزارش  دیلی تلگراف، بیماری‌های مزمن دوره پیری عبارتند از بیماری‌های قلبی، سرطان، بیماری‌های عصبی و بیماری‌های بنیادی شامل طیفی از بیماری‌ها از جمله دیابت نوع ۲ و مقاومت به انسولین.

ما اکنون در جهانی زندگی می‌کنیم که بیش از دوره‌های پیشین عمر خواهیم کرد. میانگین طول عمر در سال ۱۷۶۵ میلادی صرفا ۳۸.۸ سال بود و این میزان حتی در آغاز دهه ۱۹۲۰ میلادی هنوز تنها ۵۶ سال بود. سپس واکسن‌هایی مانند دیفتری، کزاز، سیاه سرفه و سل تولید شدند. در نتیجه، امروزه میانگین امید به زندگی در بریتانیا برای مردان ۷۸.۶ سال و برای زنان ۸۲.۶ سال است.

با این وجود، طول عمر زیاد بهایی دارد: زندگی همراه با بیماری‌های مزمن. گزارشی که سال گذشته از بنیاد سلامت منتشر شد نشان می‌دهد که پیش بینی می‌شود تقریبا از هر پنج نفر ما تا سال ۲۰۴۰ یک نفر با یک بیماری بزرگ زندگی خواهد کرد که نسبت به امروز افزایشی یک سومی را نشان می‌دهد.

با درک این موضوع شاید بپرسید این بیماری‌های عمده احتمالا چه بیماری‌هایی هستند؟ این بیماری‌ها عبارتند از بیماری قلبی، سرطان، بیماری‌های تخریب کننده عصبی مانند آلزایمر و بیماری بنیادی از جمله طیفی از بیماری ها، چون دیابت نوع ۲ و مقاومت به انسولین.

“کریستوفر بال” چهره دانشگاهی و یکی از بنیانگذاران پروژه طول عمر آکسفورد همراه با گروهی از دانشمندان در مورد زندگی بهتر و هم چنین طولانی‌تر تحقیق می‌کنند. او خود ۸۹ ساله است و کماکان به ایراد سخنرانی می‌پردازد.

بال می‌گوید:”در قرن بیستم بسیاری از پیوند‌های ژنتیکی با بیماری‌ها ایجاد شدند و درست است که ژنتیک ما نقش مهمی ایفا می‌کند. برای مثال، من خوش شانس بودم که پدربزرگ و مادربزرگ ام هیچ یک به سرطان مبتلا نشدند”. با این وجود، بال متاسفانه قادر به جلوگیری از بروز مجموعه‌ای از حملات قلبی و جراحی قلب سه گانه در سن ۶۷ سالگی اش نشد، اما پاسخ او به وضعیت آغاز دوی ماراتن بود.

بال می‌گوید سلامت دوره سالمندی ما تا حد زیادی در دستان ماست به رفتار و به سبک زندگی خودمان بستگی دارد و می‌توانیم خطر تسلیم شدن در برابر بیماری‌های مزمن را کاهش دهیم. او در این باره می‌گوید:”در حالی که ژن‌های ما ممکن است خشاب اسلحه تهدید کننده یعنی ابتلا به بیماری‌های مزمن را پر کنند این سبک زندگی و طرز فکر ماست که باعث می‌شود ماشه آن اسلحه زودتر یا دیرتر شلیک شود”.

در ادامه به شایع‌ترین موراد بیماری‌های مزمن دوره پیری و کار‌هایی که می‌توانیم در مورد آن انجام دهیم خواهیم پرداخت:

۱-سرطان

سرطان در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما هر چه سن ما افزایش می‌یابد احتمال ابتلا به آن نیز بیش‌تر می‌شود. دکتر “ریچارد سیو” مدیر تحقیقات پیری در کینگز کالج لندن می‌گوید:”دو سرطان شایع در دوران سالمندی سرطان‌های سینه و پروستات هستند. با افزایش سن سازوکار‌های سلولی ما فرآیند پاکسازی آسیب در سلول‌های مان را کاهش می‌دهند”.

هر چه سن ما افزایش یابد بیش‌تر از فرآیندی به نام “استرس اکسیداتیو” رنج خواهیم برد که در آن مواد شیمیایی به نام رادیکال‌های آزاد باعث آسیب رساندن به اندام‌ها و بافت‌های مان می‌شوند.

سیو می‌گوید:”همه ما ژن‌هایی داریم که با آن متولد می‌شویم و این ژن‌ها در مقاطع مختلف زندگی مان روشن و خاموش می‌شوند و به آن اپی ژنتیک گفته می‌شود. از آنجایی که سازوکار‌های سلولی مان از کار می‌افتند این موضوع بر استعداد اپی ژنتیکی ما تاثیر می‌گذارد”. به عبارت دیگر، نقص‌های ژنتیکی ما بیش‌تر به معنای حرکت مان به سمت بیماری است.

در مورد آن چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟

تعداد کمی از افراد بدشانس با شرایط ژنتیکی به دنیا می‌آیند که خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را به شدت افزایش می‌دهد: برای مثال، جهش ژن BRCA که می‌تواند منجر به سرطان سینه، تخمدان و پروستات شود. “بال” در این باره می‌گوید: “با این وجود، در بسیاری از موارد دیگر دلایل اصلی ابتلا به سرطان در سبک زندگی و طرز فکر ما نهفته است”. دکتر سیو با این نظر موافق است. او می‌گوید: “ما می‌توانیم مواجهه با خطرات احتمالی را از طریق سبک زندگی خود کاهش دهیم. برای مثال به منظور کاهش خطر ابتلا به سرطان ریه سیگار کشیدن را کنار بگذارید و از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا خودداری نمایید”.

پس از سیگار کشیدن، چاقی دومین عامل خطرزا برای ابتلا به سرطان است. این خطر با توجه به اضافه وزن شما و مدت زمان چافی افزایش می‌یابد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهند حدود ۲۰ درصد از سرطان‌ها به دلیل اضافه وزن ایجاد می‌شوند.

قطع مصرف مشروبات الکلی و مصرف کم‌تر مواد غذایی فوق فرآوری شده به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهند. هم چنین، شرکت در برنامه‌های غربالگری مرتبط با سرطان دهانه رحم، سینه و روده باعث کاهش خطر ابتلا به آن بیماری‌ها می‌شود.

۲-بیماری قلبی

سن به طرق مختلف بر سلامت قلب مان تاثیر می‌گذارد. دکتر سیو می‌گوید: “رگ‌های خونی ما توسط چربی‌های مختلف مسدود شده و می‌توانند سفت شوند. در آن صورت رگ‌ها شبیه گذشته شل و منبسط نمی‌شوند و این موضوع باعث افزایش فشار خون خواهد شد. در آن صورت خون غلیظ‌تر و مستعد لخته شدن می‌شود و قلب نیز کم‌تر منقبض خواهد  شد”. در این میان، دلایلی برای خوش بینی وجود دارد. دست کم در مورد بیماری قلبی سلامت ما در حال بهبود است. برخلاف سایر عوامل بیماری زا مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی از دهه ۱۹۷۰  میلادی به این سو کاهش یافته است.

 دکتر سیو می‌گوید:” ما اکنون به طور فزاینده‌ای از حملات قلبی جان سالم به در می‌بریم. روش‌های پزشکی مانند بای پس و استنت‌ها و تجویز گسترده استاتین‌ها برای تحت کنترل نگه داشتن کلسترول بسیار تاثیرگذار هستند. کاهش مصرف دخانیات نیز با بهبود سلامت قلب ارتباط زیادی داشته است”.

زوال عقل ارتباط نزدیکی با افسردگی دارد. دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی نیز زوال شناختی را افزایش می‌دهند. تحقیقات زیادی وجود دارد، اما هنوز مداخلات خوبی در این مورد صورت نگرفته ست

در مورد آن چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟

علیرغم اخبار خوب پیش‌تر ذکر شده بیماری قلبی کماکان بزرگترین قاتل جهان است و مسئول ۱۷.۹ میلیون مرگ در سال می‌باشد. دکتر سیو می‌گوید: “پیام اصلی این است که پیش از پرداختن به سلامت قلب خود منتظر بروز اتفاقی در دهه پنجم و ششم عمرتان نباشید. اطمینان حاصل کنید که مشروبات الکلی مصرف نمی‌کنید و از نظر بدنی فعال‌تر می‌شوید. لازم نیست شبیه یک ورزشکار المپیک فعالیت بدنی داشته باشید. کافیست از پله‌ها بالا و پایین بروید، به فضا‌های باز بروید و پیاده روی کنید. به خاطر داشته باشید که حتی چند صد متر یا یک کمتر پیاده روی کردن بهتر از پیاده روی نکردن است”.

رژیم غذایی نیز تاثیری کلیدی دارد. مدت هاست شواهدی مبنی بر فواید رژیم مدیترانه‌ای برای سلامت قلب وجود دارد: سرشار از گوشت بدون چربی، میوه و سبزیجات، روغن زیتون و حبوبات و هم چنین پرهیز از مواد غذایی حاوی چربی اشباع شده، قند و نمک.

به گفته “روث گاس” از بنیاد قلب بریتانیا استرس نیز می‌تواند یک عامل تاثیرگذار باشد. او می‌گوید:”استرس به خودی خود باعث بیماری قلبی نمی‌شود، اما می‌تواند منجر به رفتار‌های ناسالم مانند میل به فست فود، سیگار کشیدن شود. ” هم چنین، مدیریت شرایطی که می‌توانند منجر به حملات قلبی و سکته شوند امری حیاتی می‌باشد از جمله کلسترول، فشار خون بالا و دیابت. بنابراین، حتما در قرار ملاقات‌های معمول خود با پزشک عمومی شرکت کنید.

۳-دیابت و سایر اختلالات متابولیک

دیابت نوع ۲ (نوعی که افراد اغلب در مراحل پایانی زندگی شان به آن مبتلا می‌شوند) ممکن است خوش خیم به نظر برسد، اما این تصوری دور از واقعیت است. دیابت نوع ۲ با نرخ بالای عوارض عروقی و ناتوانی متعاقب پذیرش مکرر بیمارستان و افزایش بستری شدن شناخته می‌شود. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که به درستی درمان نشده اند ممکن است با مشکلات جدی در بینایی، عملکرد کلیه و حتی از دست دادن دست و پا مواجه شوند.

دیابت نوع ۲ شایع‌ترین بیماری در افراد مسن است. در حال حاضر ۴.۳ میلیون نفر با تشخیص دیابت در بریتانیا زندگی می‌کنند (۹۰ درصد آنان مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند) و ۲.۴ میلیون نفر در آن کشور در معرض خط بالای ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند. دیابت نوع ۲ تا حد زیادی با عدم فعالیت بدنی، رژیم غذایی نامناسب و افزایش وزن مرتبط است. نکته نگران کننده‌تر برای بریتانیایی‌ها می‌تواند آن باشد که نرخ چاقی در بریتانیا در فاصله سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۹ میلادی افزایشی تقریبا دو برابری داشته است.

دکتر سیو می‌گوید:”دیابت به خودی خود یک مشکل است، اما هم چنین می‌تواند منجر به بروز بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی و زوال عقل شود”.

در مورد آن چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟

“بال” می‌گوید:”همه ما در مورد چاقی می‌دانیم و می‌توانیم از آن اجتناب ورزیم. بنابراین، رژیم غذایی برای جلوگیری  از ابتلا به دیابت نوع ۲ نقشی کلیدی دارد”.

مجموعه تحقیقاتی رو به رشدی در حال بازتعریف معنای واقعی تغذیه سالم هستند. کارشناسان به جای تمرکز بر کالری اکنون به چگونگی فرآوری مواد غذایی مان توجه می‌کنند از جمله میزان تغییر آن مواد از حالت اولیه و هم چنین میزان و چگونگی افزودن افزودنی‌ها و امولسیفایر‌ها (تثبیت کننده) به آن مواد غذایی. هم چنین، خودداری از مصرف مواد غذایی فوق فرآوری شده یا (UPF) اکنون بخشی پذیرفته شده از معادله تغذیه سالم است.

دکتر سیو می‌گوید:”دانشمندان اکنون بیش‌تر بر روی نقش میکروبیوم تمرکز کرده اند. میکروبیوم به مجموعه‌ای از باکتری ها، قارچ ها، ویروس‌هایی که در روده ما زندگی می‌کنند اشاره دارد”. او در ادامه می‌افزاید:”با این وجود، این درست است که به شواهد بیش تری نیاز داریم. نکته واضح آن است که ما باید کم‌تر بخوریم و به ویژه مصرف کربوهیدرات را کاهش دهیم”.

۴-زوال عقل

در حالی که ما در حال مبارزه با بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی و سرطان هستیم فیوز بر روی بمب ساعتی دیگری روشن شده است: مسائل شناختی مانند زوال عقل و آلزایمر به مثابه بیماری‌های غالب در دوران سالمندی. براساس نتایج تحقیقات انجام شده درباره آلزایمر در بریتانیا در حاضر ۹۴۴۰۰۰ نفر در آن کشور به زوال عقل مبتلا هستند. پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ این رقم به بیش از یک میلیون و تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۱.۶ میلیون افزایش یابد.

دکتر سیو می‌گوید:”زوال عقل ارتباط نزدیکی با افسردگی دارد. دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی نیز زوال شناختی را افزایش می‌دهند. تحقیقات زیادی وجود دارد، اما هنوز مداخلات خوبی در این مورد صورت نگرفته ست”.

سال گذشته شاهد عرضه دو داروی تازه در این حوزه بودیم: لکانماب و دونانماب. آن دارو‌ها به دلیل نقش شان در پاکسازی بالقوه آمیلوئید پروتئینی که روی نورون‌ها جمع می‌شود و مغز را از کار درست و ایجاد زوال عقل باز می‌دارد به‌عنوان پیشرفت‌هایی قابل توجه مورد استقبال قرار گرفتند. با این وجود، هنوز نگرانی در مورد عوارض جانبی مربوط به آن دارو‌ها وجود دارد و به طور گسترده در دسترس نیستند.

درباره آن چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟

کمیسیون لنست در سال ۲۰۲۰ میلادی در مورد زوال عقل دریافت که “دوازده عامل خطر قابل اصلاح” می‌تواند تعداد موارد زوال عقل را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. این عوامل فشار خون بالا، اختلال شنوایی، استعمال دخانیات، چاقی، افسردگی، عدم تحرک بدنی، دیابت و تماس اجتماعی کم را شامل می‌شوند. مطالعات دیگر اهمیت خواب مناسب را نشان داده اند. دکتر سیو می‌گوید:”از آنجایی که ما هنوز مداخلات خوبی برای زوال عقل نداریم کاهش خطر از طریق تغییرات سبک زندگی بسیار مهم است به خصوص که زوال شناختی منجر به ضعف جسمانی می‌شود”.

او می‌گوید در آینده وسایل پوشیدنی دیجیتالی می‌توانند افراد را  درون خانه‌های شان تحت نظارت قرار داده و آنان را نسبت به علائم زوال شناحتی آگاه سازند. این امر به طور خاص مهم است، زیرا تمام مداخلات فعلی پزشکی بر ضرورت و اهمیت تشخیص زودهنگام بیماری تکیه می‌کنند. هم چنین، مشخص است که اعمال ساده مانند استفاده از سمعک می‌توانند فرد را برای مدت زمان طولانی تری از نظر اجتماعی فعال نگه دارند و به طور بالقوه خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهند.

برای “بال” طرز فکر و سلامت عاطفی نکته‌ای کلیدی به منظور هوشیارتر ماندن در مدت زمانی طولانی است. او می‌گوید:”خوشبختی یک انتخاب است. دلیلی برای شاد بودن ایجاد کنید: منابع شادی، خدمت به دیگران، خلاقیت و دستیابی به مهارت از طریق یادگیری”.

نتیجه مطالعات “بال” برای کاهش خطرات ذکر شده یک نقطه اشتراک دارد. او می‌گوید:”پزشکان صرفا می‌توانند به شما مشاوره ارائه دهند. در پایان گار این به فرد بستگی دارد که رهبری وضعیت را برعهده گیرد. مسئولیت زندگی با طول عمر سالم بر عهده شماست. شما خود بهترین بازیکن هستید”.