ناگفته نماند که تأثیر معدل در کنکور برای پذیرش متقاضیان ورود به دانشگاه در رشته‌های پرمتقاضی برای کنکور سال ۱۴۰۲، در پایه دوازدهم ۴۰ درصد با تأثیر قطعی، برای کنکور سال ۱۴۰۳ پایه دوازدهم به میزان ۵۰ درصد با تأثیر قطعی و برای کنکور سال ۱۴۰۴ پایه یازدهم و دوازدهم به میزان۶۰ درصد با تأثیر قطعی در نظر گرفته شده؛ اما این مصوبه در میانه کار با انتقاداتی همراه شد.
همان موقع اعلام شد درباره کنکور دو سناریو مطرح است. محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزشوپرورش، درباره سناریوهای مطرح برای تغییر مصوبه کنکوری گفته بود: «دو سناریوی اصلی در حال بررسی است: اول، عدم تغییر مصوبه و دوم، حذف امتحانات نهایی از پایه دهم یا کاهش دروس امتحانات نهایی در پایه‌های دهم و یازدهم. با این حال هر تغییری که انجام شد مربوط به کنکور 1404 نیست و کنکور سال آینده طبق روال فعلی یعنی سهم 60درصدی سوابق تحصیلی و 40درصدی کنکور برگزار می‌شود».
او توضیح داده بود برای داوطلبانی که به دنبال رشته‌های پرطرفدار نیستند، این امکان وجود دارد که از طریق سوابق تحصیلی اقدام کنند. در حال حاضر 89 درصد از ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها به این داوطلبان اختصاص دارد، اما بسیاری از دانش‌آموزان هنوز تصور می‌کنند باید حتما در کنکور شرکت کنند. اگر داوطلبان به دنبال رشته‌های پرطرفدار نیستند، ضرورتی ندارد وارد فرایند رقابت کنکور شوند و می‌توانند از طریق معدل دیپلم خود وارد دانشگاه شوند. همه دانش‌آموزان متوسطه دوم چشم‌انتظار جلسه امروز شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند تا ببینند در نهایت نتیجه این مصوبه که سرنوشت آنها را رقم می‌زند، به کجا می‌رسد.
جلسه فوق‌العاده
پس از این ماجرا اولین جلسه برای بررسی این موضوع روز دوشنبه ۲۹ بهمن برگزار شده بود اما به دلیل کثرت موضوعات مطرح‌شده درباره کنکور، به سرانجام نرسید و قرار شد کارگروهی تخصصی موضوع را بررسی کرده و جلسه فوق‌العاده‌ای هم برگزار شود.
در آن جلسه، اعضا بر تأثیر قطعی ۶۰درصدی معدل پایه‌های تحصیلی ۱۱ و ۱۲ بر نتیجه کنکور تأکید و مقرر کردند که جزئیات این موضوع از‌جمله آزمون مجدد دانش‌آموزان، اعتبار یک‌ساله یا دو‌ساله نتیجه کنکور، ضریب دروس تخصصی و عمومی در کنکور و مسائل دیگر، به فوریت در شورای عالی آموزشوپرورش مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته و برای تصویب به جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شود. بر همین اساس جزئیات تأثیر قطعی سوابق تحصیلی در سنجش و پذیرش داوطلبان تصویب و مقرر شد در پایه یازدهم برای شش عنوان درسی و در پایه دوازدهم برای همه دروس اصلی امتحان نهایی برگزار می‌شود.
در جلسه فوق‌العاده شورای عالی آموزشوپرورش که با حضور وزیر آموزشوپرورش، دبیرکل شورای عالی آموزشوپرورش و سایر اعضای آن برگزار شد، جزئیات تأثیر قطعی سوابق تحصیلی در سنجش و پذیرش داوطلبان ورود به آموزش عالی به تصویب رسید. در این جلسه مقرر شد آزمون نهایی برای پایه دهم برگزار نشود و در پایه یازدهم برای شش عنوان درسی امتحان نهایی برگزار شود و در پایه دوازدهم برای همه دروس اصلی امتحان نهایی برگزار می‌شود. البته اعلام شد تاریخ اجرای برگزاری امتحانات نهایی پایه یازدهم برای شش درس، پس از هماهنگی با شورای عالی انقلاب فرهنگی اطلاع‌رسانی می‌شود و گفته شد دروس پایه دوازدهم هم بر اساس مصوبه قبلی شورای عالی آموزشوپرورش بدون تغییر است.
در ادامه این جلسه موضوع ایجاد سابقه تحصیلی و ترمیم نمره برای متقاضیان ورود به آموزش عالی مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مقرر شد برای سال تحصیلی 1403 – 1404 ترمیم نمره برای اولین بار به صورت تک‌درس یا تمامی دروس مجاز باشد. همچنین متقاضیان ترمیم نمرات دروس آزمون نهایی پایه دوازدهم در سال تحصیلی 1403 – 1404 و متقاضیان ترمیم نمرات دروس پایه‌های یازدهم و دوازدهم از سال تحصیلی 1404 – 1405 به شرط شرکت در آزمون تمامی دروس نهایی پایه مورد نظر، می‌توانند بدون محدودیت دفعات نسبت به ترمیم نمرات آن پایه اقدام کنند. نمرات اخذشده در این آزمون ملاک محاسبه نمره کل سابقه تحصیلی خواهد بود. طبیعتا این مصوبه پس از تأیید رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی آموزشوپرورش برای اجرا به وزارت آموزشوپرورش ابلاغ خواهد شد. ناگفته نماند که اعضای شورای عالی آموزشوپرورش توصیه کردند امتحانات پایه دهم و بقیه دروس پایه یازدهم به صورت هماهنگ غیرنهایی برگزار شوند.
بلوای چند‌ساله
ماجرای کنکور و تغییرات مربوط به آن چندین سال است که بر سر زبان‌ها افتاده و هر سال هم حرف‌و‌حدیث‌های مربوط به آن بیشتر می‌شود. باید دید بالاخره امسال یک بار برای همیشه این موضوع حل‌وفصل می‌شود یا نه.
اواخر آذر، منصور غلامی، وزیر علوم، گفته بود حذف مرحله‌ای کنکور جزء مصوبات قانونی است که در شورای سنجش و پذیرش اتفاق افتاده است. ما در سال‌های گذشته هم سابقه تحصیلی دانشجویان را به صورت مثبت اعمال می‌کردیم. با توجه به اینکه این روش در اجرا نشان می‌داد حدود 85 درصد قبولی‌ها بدون تأثیر سابقه می‌توانند در رشته‌های مورد نظرشان قبول شوند، امسال بخش اعظمی از دانشجویان می‌توانند بدون کنکور صرفا با ارائه مدارک تحصیلی خود درخواست دانشگاه و رشته‌های مورد نظر خود را بدهند. راهکار و نحوه انجام این موضوع را سازمان سنجش قبل از قبولی کنکور روی سایت خود می‌گذارد. ظرفیت این موضوع حدود 80 درصد رشته ظرفیت است.
اولین اولویت: عدالت آموزشی
محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس حوزه آموزشوپرورش، دراین‌باره گفته است: «درگیری و گرفتاری کنکور برای کنکوری‌ها، مبنایی و بنیادین است. تغییرات شکلی و صوری خیلی نمی‌تواند برای آنها راهگشا باشد، اما آسیب‌های کوتاه‌مدت و هر‌ساله برای دانش‌آموزان بسیار زیاد است. اینها یک سال یا در نهایت دو سال می‌خواهند در کنکور شرکت کنند و هر سال هم همین استرس و فشار را تحمل می‌کنند که چه تغییراتی قرار است اتفاق بیفتد؛ حذف شود، نشود، درصدش چقدر شود». به گفته او، این موضوعات به طور نابجا روی اعصاب و روان بچه‌هاست: «من خودم مخالف کنکور هستم. فشارهای خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی و نگاه آینده‌نگرانه که در برخی از بچه‌ها به خاطر شغل آینده‌شان است، آنها را در معرض این «پا‌در‌هوایی»ها و گفت‌وگوهای پی‌در‌پی که در جاهای مختلف عنوان می‌شود، قرار می‌دهد و برای آنها آسیب‌زاست».
او می‌گوید اینکه چطور باید این موضوع حل شود، همچنان محل بحث است: «خود کنکور به نظر من یک بیماری سرطانی در آموزشوپرورش است. الان هم گرفتار منافع اقتصادی گروهی شده است. مافیای کنکور داریم، مافیای کتاب درسی داریم و مافیای مؤسسات آموزشی داریم. از سوی دیگر معلمانی هستند که از این روش امرار معاش می‌کنند و به این داستان دامن می‌زنند. خانواده‌هایی که به دلیل موضوعات فرهنگی دانش‌آموزان را تحت فشار زیادی قرار می‌دهند و برای آنها آزاردهنده است. برای آنها آسیب‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و حتی بلندمدت می‌تواند در پی داشته باشد».
او در توضیح اینکه آیا اعمال سوابق تحصیلی می‌تواند در جلوگیری از مافیای کنکور مؤثر باشد یا نه، می‌گوید: «من به دنبال عدالت آموزشی هستم و همیشه در این زمینه صحبت کرده‌ام. من و همچنین جنبش عدالت‌طلبانه آموزشی معتقدیم که ورود پول در این عرصه که گستره‌ای اخلاقی و انسانی است، آسیب‌زاست. حالا پول وارد این چرخه شده است. مافیا و منافع اقتصادی و پولی راه خودش را پیدا می‌کند. اگر سوابق تحصیلی وارد این چرخه شود، می‌تواند بهتر باشد و این هم دلایل مختلفی دارد. دلیل آموزشی آن مهم‌تر است. اینکه ارزشیابی شما از سه، چهار ساعت و یک سال تبدیل می‌شود به ارزشیابی از چند سال. دانش‌آموز در این سه سال قرار است ارزیابی شود، نه اینکه فقط سال آخر درس بخواند و دوپینگ کند و هزینه‌هایی برای او صرف شود و بعد نتیجه چیزی بشود که به دنبال آن است».
به گفته این کارشناس حوزه آموزش، اگر سوابق تحصیلی ارزیابی شود، به عدالت نزدیک‌تر است: «هم به عدالت آموزشی و هم به عدالت اقتصادی؛ چون به هر حال خانواده‌ها باید سه سال برای دانش‌آموز هزینه کنند. به هر حال این هزینه‌ها فقط مادی نیست. این مدل روی کاغذ به عدالت نزدیک‌تر است. اما نکته، گرفتاری آموزش است که درگیر مافیای کنکور شده و متأسفانه راه خودش را هم پیدا می‌کند».
