دانشمندان میگویند درد فیزیکی، خواه طاقتفرسا باشد یا صرفاً ناخوشایند، ممکن است به شکل یکسان در دو جنس تجربه نشود.
پیش از به عنوان یک اصل علمی پذیرفته شده بود که فرایند تکامل، تفاوتها را بین دو جنس نر و ماده به حداقل میرساند مگر اینکه آن تمایز برای بقا یا تولید مثل فایدهای داشته باشد.
این بدان معنا نیست که همه چیز یکسان خواهد بود، اما همانطور که برای مثال تفاوت نوک پستان مردان و زنان نشان میدهد این اختلاف میتواند به جای یک اندام به کلی متفاوت یک مدل مشابه اما حداقلی باشد.
این اصل باعث شده بود تا دانشمندان به طور عمومی تصور کنند که تفاوت در تجارب مردان و زنان از درد باید از یک جنس باشد. با این حال محققان شگفتزده شدند وقتی مشاهده کردند که یاختههای میانبافتی کوچک موسوم به «میکروگلیا» در دستگاه عصبی مرکزی موشها، درد را در بین موشهای نر منتقل میکند اما همین کار را در موشهای ماده انجام نمیدهد.
اکنون به نظر میرسد نه تنها نحوه انتقال درد بر اساس جنسیت متفاوت است، بلکه خود گیرندههای درد نیز توسط هورمونهای مختلف کنترل میشوند. این مورد آخر در میمونهای ماکاک، انسانها و همچنین موشها نشان داده شده است.
تیم تحقیق به سرپرستی دکتر فرانک پورکا از دانشگاه آریزونای آمریکا در گزارش خود آورده است: «دادههای ما از این یافته قابل توجه حمایت میکنند که گیرندههای درد در گونههای مختلف، از جمله انسان، میتوانند از نظر عملکردی به عنوان نر یا ماده طبقهبندی شوند.»
برای مثال هورمون «پرولاکتین» (هورمونی که باعث رشد بافت پستان و شیردهی میشود) نورونهای عصبی را در زنان حساس میکند، اما در مردان نه. به همین شکل سازوکار مشابه در سایر نورونها باعث میشود یک درد خفیف در مردان، به دردی بسیار جانفرساتر و ناتوانکنندهتر در زنان تبدیل شود.
تیم مطالعاتی در شرایط آزمایشگاهی نورونهای عصبی اندامهای انسانها و حیوانات را مورد مطالعه قرار دادند. نتیجه این تحقیق مشخص کرد نورونهای حسکننده درد در جنس ماده حساسیت قویتری را نسبت به نورونهای حسکننده درد در جنس نر نشان میدهند.
دکتر پورکا در این باره گفت: «تاکنون فرض بر این بود که سازوکارهای محرکی که باعث ایجاد درد در مردان و زنان میشود یکسان است. اما آنچه ما دریافتیم این بود که سازوکارهای اساسی مولد درک حس درد در موشهای نر و ماده، در پستانداران نر و ماده غیرانسان و در انسانهای مرد و زن متفاوت است.»
مبنای تکاملی این امر و همچنین این فرایندها همچنان ناشناخته است.
در مقاله منتشره آمده است: «در حال حاضر توجه به جنسیت بیمار یک ملاحظه رایج برای انتخاب روش درمان درد نیست. اما پزشکی دقیق بر اساس جنسیت بیمار میتواند درمان را با هدف قرار دادن سازوکارهایی که باعث افزایش درد در زنان یا مردان میشود، بهبود بخشد.»
دانشمندان میگویند تحقیق درباره این فرآیندها میتواند در تولید مسکنهای ضددرد و شخصیسازی آنها کمک کند.
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Brain» منتشر شده است.