سرطان بیماری است که از تکثیر غیرطبیعی سلول‌های بدن شروع میشود. بدن انسان از میلیون‌ها سلولی ساخته شده است که با یکدیگر گروه‌بندی شده تا بافت‌ها و اندام‌های مختلف را بسازند.
گاهی اوقات این دستورات در یک سلول مبهم و مغشوش بوده و سلول رفتار غیرطبیعی دارد و پس از مدتی گروهی از سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند در خون یا سیستم ایمنی گردش کرده یا تبدیل به توده یا تومور بدخیم یا سرطان شوند.
در واقع سلول‌های بدن در طی یک‌روند تنظیم یافته از بین می‌روند و سلول‌های جدید جای آنها را می‌گیرند گاهی اوقات این روند طبیعی از تنظیم خارج شده و سلول‌های فرسوده از بین نمی‌روند و تشکیل توده‌ای را می‌کنند که می‌توانند تبدیل به تومور بدخیم یا سرطان شوند.
سرطان‌های مختلف بر اساس اندامی که سرطان از آنجا شروع شده است نام‌گذاری می‌شوند.
کورش اعتماد، مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت بیان کرد: سرطان یکی از چالش‌های جدی سلامت در ایران و جهان محسوب میشود که با روند روبه‌افزایش خود نگرانی‌های زیادی را، خصوصاً برای نظام سلامت، ایجاد کرده است.
افزایش امید زندگی، تغییر سبک زندگی و آلودگی‌های محیطی از جمله دلایل شیوع این بیماری هستند. بر اساس آخرین آمار ثبت شده در کشور تعداد موارد جدید سرطان‌ها ۱۴۱۶۴۱ مورد بوده که ۴۹ درصد از آنها در زنان و ۵۱ درصد در مردان رخ‌داده است.
سه سرطان شایع در جمعیت زنان کشور سرطان پستان، تیروئید و روده بزرگ و در جمعیت مردان کشور پروستات، پوست (غیرملانوما) و معده هستند.
طبق آخرین گزارش‌های رسمی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت، حدود ۱۷۳ مورد ابتلای جدید به این بیماری در هر ۱۰۰.۰۰۰ نفر در طی سال در کشور شناسایی میشود.
آمار جهان و ایران نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر میزان بروز سرطان‌ها در حال افزایش است و در صورت عدم اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه و سبک زندگی سالم، تا ۱۵ سال آینده این ارقام دوبرابر خواهند شد.
دلایل متعددی در افزایش نرخ سرطان در جهان و ایران نقش دارند. یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش سن جمعیت است. اغلب کشور‌ها در دنیا از جمله ایران به سمت یک جامعه سالمند در حرکت‌اند و با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.
عامل بسیار مهم دیگر سبک زندگی ناسالم است؛ مصرف دخانیات، تغذیه نامناسب از جمله استفاده از غذا‌های فرآوری‌شده و فست‌فودها، کاهش فعالیت بدنی و افزایش استرس از عوامل مهم افزایش خطر ابتلا به سرطان‌ها هستند.
عوامل ژنتیکی و وراثتی نیز در برخی از انواع سرطان، مانند سرطان پستان و کولورکتال، نقش مهمی دارد. باتوجه‌به روند روبه‌افزایش سرطان در ایران، تمرکز بر غربالگری و تشخیص زودهنگام از مهم‌ترین استراتژی‌های پیشگیری و کنترل این بیماری است.
تحقیقات نشان داده‌اند که بیش از ۴۰ درصد موارد سرطان قابل‌پیشگیری هستند. ما در وزارت بهداشت، برنامه‌های ملی غربالگری و تشخیص زودهنگام برای دو سرطان شایع پستان و روده بزرگ در کشور را اجرایی نموده‌ایم و هم‌وطنان عزیز می‌توانند با مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه و خانه‌های بهداشت سراسر کشور از این خدمات بهره‌مند شوند.
همچنین توسعه برنامه‌های تشخیص زودهنگام سرطان برای سرطان‌های دیگر را در دست بررسی و اقدام داریم.
از دیگر اقدامات مهم این وزارتخانه، پویش ملی مبارزه با سرطان است که هر ساله در بهمن‌ماه برگزار میشود. این پویش باهدف اصلی افزایش آگاهی عمومی، تشویق مردم به انجام غربالگری و معاینات دوره‌ای و نیز اتخاذ سبک زندگی سالم اجرا میشود.
در هفته اول بهمن‌ماه امسال ما بر نقش خانواده آگاه و مسئول، به‌عنوان نخستین گام در پیشگیری از سرطان، اتخاذ سبک زندگی سالم و خودمراقبتی در برابر سرطان، همچنین، نقش آموزش‌وپرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم در آگاه‌سازی نوجوانان و جوانان به‌منظور پیشگیری از سرطان، سهولت دسترسی به خدمات بهداشتی غربالگری و تشخیص زودهنگام و نیز خدمات درمانی برای بیماران مبتلا به سرطان، و نیز مشارکت مردم، داوطلبان و سفیران سلامت و مسئولیت‌پذیری آنان تأکید می‌کنیم.
مقابله با سرطان تنها وظیفه نظام بهداشت و درمان کشور نیست، بلکه در این مسیر، همکاری همه‌جانبه مردم، پزشکان، مسئولان و رسانه‌ها بسیار مهم و اساسی است. تنها از طریق یک عزم ملی و برنامه‌ریزی منسجم می‌توان از افزایش بیشتر این بیماری در کشور جلوگیری کرد.
