دولت در برنامه توسعه هفتم خود، هدف تولید سه میلیون دستگاه خودرو در سال را تعیین کرده است. با این حال در تابستان امسال فقط به تبع قطعی‌های مکرر برق تولید خودروسازان در مقایسه با سال گذشته شش درصد کاهش یافت.
حال بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده خاموشی خطوط تولید به زمستان هم سرایت کرده و به نظر می‌رسد روند رو به افول تولید خودرو ادامه پیدا کند.
ناترازی انرژی؛ چالش جدید صنعت خودروسازی
خودروسازان و قطعه‌سازان سال‌هاست با مشکلاتی مانند تحریم، کمبود منابع ارزی و مشکلات زنجیره تولید و تامین دست و پنجه نرم می‌کنند. این مشکلات هر کدام به‌تنهایی می‌توانند یک صنعت را زمین بزنند و آن را تا ورشکستگی هم پیش ببرند. اما صنایع ایران، ازجمله خودروسازی تمام این مسائل را همراه با هم در دل خود جای داده‌اند.
در حالی که خودروسازان به دنبال راهکاری برای رهایی از این شرایط هستند، حالا در زمستان هم باید در کنار کمبود گاز با نبود برق هم دست و پنجه نرم کنند.
اکنون ناترازی انرژی تا حدی بغرنج شده که حتی نیروگاه‌های تأسیس‌شده از سوی برخی از شرکت‌ها هم نتوانسته‌اند از تعطیلی خطوط تولید جلوگیری کنند. در چنین شرایطی تنها برخی از شرکت‌ها، آن هم با کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند.
قطع برق؛ تعطیلی ۱۵ روزه خودروسازان
محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان کشور، در گفت‌و‌گو با تجارت‌نیوز ضمن تایید خاموشی خطوط تولید خودروسازان اعلام کرد: قطع برق صنعت خودروسازی منجر به کاهش تولید خودرو و قطعات شده است.
او ادامه داد: این کاهش تولید بر تولید نهایی خودرو نیز تاثیر مستقیم می‌گذارد. برخی شرکت‌ها به دلیل خاموشی مجبور به تعطیلی ۱۵ روزه شده‌اند و این وضعیت با موضوع جهش تولید، همخوانی ندارد. برای جلوگیری از بحران در صنعت خودرو، برق صنعت باید به طور پایدار تامین شود.
بر اساس این گزارش، با توجه به رکود کنونی در بازار خودرو، سوال اساسی این است که کاهش تولید چه تأثیری بر بازار خواهد گذاشت؟ آیا این کاهش تولید، تلاطمی جدید در بازار خودرو ایجاد می‌کند یا بر رکود فعلی بازار دامن می‌زند؟
خاموشی خودروسازان قیمت‌ها را در بازار بالا می‌برد؟
اسد کرمی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو، درباره تاثیر خاموشی خودروسازان بر قیمت‌ها در بازار به تجارت‌نیوز گفت: خودروسازان و قطعه‌سازان همواره با مشکلاتی مانند تحریم‌ها و افزایش قیمت مواد اولیه روبه‌رو بوده‌اند. کمبود گاز و برق نیز شرایط را بدتر کرده و در حالی که تولیدات از تقاضا عقب‌تر است، مشکلات جدیدتری به وجود آمده است.
او معتقد است واردات خودرو باید به صورت «شفاف» آزادسازی شود تا مردم به خودرو مورد نیازشان دست یابند.
کرمی افزود: کاهش تولید به دلیل قطعی برق ممکن است به افزایش تقاضا و کاهش عرضه خودرو‌ها منجر شود که دو سناریو افزایش قیمت خودروسازان برای تحقق بخشیدن به تعهدات یا محقق نشدن تعهدات خودروسازن را دربر خواهد داشت.
واکنش بازار رکودزده خودرو به کاهش عرضه
بابک صدرایی، کارشناس صنعت خودرو، به تجارت‌نیوز گفت قطع برق، به‌ویژه در زمستان، تأثیر چشمگیری بر تمام صنایع از جمله صنعت خودرو می‌گذارد.
او تاکید کرد: با توجه به شرایط کنونی اقتصاد ایران، تقاضای اصلی بازار در همین سگمنت تولیدات داخلی است. افزایش قیمت خودرو‌ها در کارخانه فضایی را برای خودروسازان به وجود آورد که امکان پاسخگویی به تقاضای بیشتر را داشته باشند، اما قطع برق مانع از تحقق این هدف شده و درنهایت شکاف میان عرضه و تقاضا را بیشتر می‌کند.
وی همچنین بر این نکته تأکید کرد که با توجه به شرایط کلان اقتصادی و سیاسی و ناامیدی مردم نسبت به بهبود شرایط، احتمال افزایش شدید و سریع قیمت‌ها کمتر است.
صدرایی اشاره کرد که با توجه به رکود اقتصادی، کاهش قدرت خرید مردم و تنش‌های سیاسی و اقتصادی، ممکن است تقاضا برای خودرو به‌سرعت افزایش نیابد و حتی دلالان و سوداگران نیز نتوانند مانند گذشته، قیمت‌ها را به‌سرعت افزایش دهند.
به گفته او، گرچه ممکن است قیمت برخی خودرو‌های پرتقاضا در بازار افزایش چهار یا پنج درصدی پیدا کند، اما این افزایش‌ها در مقایسه با گذشته با شدت هیجان بسیار کمتری همراه خواهد بود. بازار خودرو هم‌اکنون تحت تأثیر رکود اقتصادی و کاهش نقدینگی قرار دارد و مردم از خرید خودرو خودداری می‌کنند تا وضعیت اقتصادی و سیاسی روشن‌تر شود.
او یادآور شد رکود بازار ممکن است در بلندمدت با ادامه قطعی برق و مشکلات دیگر تشدید و بازار خودرو وارد دوره‌ای از رکود عمیق‌تر شود. این رکود می‌تواند به افزایش ناامنی اقتصادی و تعمیق بحران‌های اقتصادی منجر شود.
چالش‌های تولید در برنامه توسعه هفتم
صدرایی با اشاره به تولید سالانه سه میلیون دستگاه خودرو، خاطرنشان کرد: این موضوع یکی از وعده‌های پرشور و خوش‌بینانه‌ای است که تاکنون چندان به واقعیت نزدیک نشده و مانند وعده‌های دیگر تنها روی کاغذ قشنگ است.
او توضیح داد که رسیدن به چنین هدفی، مستلزم رفع تحریم‌ها و همکاری با خودروسازان جهانی است. سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی باید در این صنعت افزایش یابد و ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در ایران کاهش یابد. علاوه بر این، دولت باید به ایجاد یک سیستم اقتصادی آزاد، تسهیل سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو و خصوصی‌سازی خودروسازان توجه کند.
وی هشدار داد که علاوه بر مشکلات موجود مانند تحریم‌ها، نبود سرمایه‌گذار، فشار اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، ناترازی انرژی و کمبود برق و گاز، به عنوان تهدیدی بزرگ برای صنعت خودرو و دیگر صنایع کشور مطرح است. نبود توازن در تامین انرژی و همچنین مسائل مربوط به بنزین و سوخت در آینده، می‌تواند به تشدید بحران در این صنعت نیمه‌جان منجر شود.
افزایش تولید نیازمند رفع مشکلات اساسی خودروسازان است
قطعی برق و ناترازی انرژی، به‌ویژه در فصل زمستان به یکی از چالش‌های اساسی صنعت خودرو تبدیل شده است. این مشکلات، همراه با تحریم‌ها، کمبود منابع ارزی و افزایش قیمت مواد اولیه، تولید خودروسازان را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده و احتمالاً تا پایان سال، کاهش تولیدات به طور محسوسی در آمار‌های رسمی مشاهده خواهد شد.
با توجه به کاهش تولید و شکاف بین عرضه و تقاضا، احتمال افزایش قیمت خودرو‌ها در بازار وجود دارد. هرچند به دلیل رکود اقتصادی و کاهش نقدینگی، این افزایش قیمت‌ها ممکن است به سرعت گذشته رخ ندهد. همچنین، آزادسازی واردات خودرو به عنوان یکی از راهکار‌های پیشنهادی مطرح‌شده تا نیاز‌های مردم تامین و از تلاطم بیشتر در بازار خودرو جلوگیری شود.
در نهایت، تحقق اهداف بلندپروازانه‌ای مانند تولید سه میلیون دستگاه خودرو در سال، نیازمند همکاری بین‌المللی، رفع تحریم‌ها و رفع مشکلات اساسی صنعت خودرو است. در غیر این صورت، این اهداف به احتمال زیاد همچنان در حد وعده‌های روی کاغذ باقی خواهند ماند. ناترازی انرژی نیز به عنوان یکی از تهدید‌های جدید و بزرگ، می‌تواند به تشدید بحران در این صنعت بینجامد و آینده تولید و عرضه خودرو در کشور را دچار چالش‌های بیشتری کند.
