طرح حذف کارت سوخت و تخصیص یارانه بنزین به کارت‌های بانکی که در قالب مصوبه مجلس در قانون بودجه ۱۴۰۴ مورد بررسی قرار گرفته، با هدف ایجاد شفافیت در توزیع یارانه‌ها، کاهش هزینه‌های اجرایی و بهبود عدالت در تخصیص منابع انرژی در حال برنامه‌ریزی است. بی‌شک اجرای چنین تغییری نیازمند هماهنگی‌های گسترده میان دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی و جایگاه‌های سوخت است.
سهمیه بنزین چگونه به کارت‌های بانکی واریز می‌شود؟
در این راستا، مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، عضو کمیسیون انرژی مجلس جزییات اجرای این طرح را تشریح کرده و گفته است که سهمیه سوخت در حساب بانکی مالک خودرو شارژ می‌شود و در تمامی حساب‌های بانکی او قابل دسترسی خواهد بود.
به گفته او در جایگاه‌های سوخت، دیگر نیازی به چند مرحله سوخت‌گیری نخواهد بود؛ بلکه فرآیند سوخت‌گیری تنها یک‌بار انجام می‌شود و در همان مرحله، سهمیه و مبلغ مورد نظر از حساب بانکی فرد کسر خواهد شد.
نحوه کسر سهمیه از حساب بانکی افراد چگونه خوانده خواهد بود؟
در توضیح نحوه محاسبه سهمیه گفته شده که برای مثال، اگر فردی دارای ۳۰ لیتر سهمیه با نرخ ۱۵۰۰ تومان و ۱۰۰ لیتر سهمیه با نرخ ۳۰۰۰ تومان باشد و در یک نوبت ۵۰ لیتر سوخت دریافت کند، ابتدا ۳۰ لیتر از سهمیه ۱۵۰۰ تومانی او کسر شده و سپس ۲۰ لیتر باقی مانده از سهمیه ۳۰۰۰ تومانی محاسبه خواهد شد. شریعتی در این باره تأکید کرده که تمامی این فرآیندها به‌صورت خودکار و در پس‌زمینه انجام شده و افراد نیازی به انجام هیچ‌گونه محاسبه یا اقدام خاصی ندارند؛ چرا که مبلغ معادل، مستقیماً از حساب بانکی کسر خواهد شد.
به گفته وی، این اقدام کاملاً آفلاین اجرا خواهد شد و برخط (آنلاین) نخواهد بود. همچنین، پولی به حساب افراد واریز نمی‌شود و صرفاً سهمیه آن‌ها در کارت‌های بانکی‌شان شارژ خواهد شد.
اهداف طرح چیست؟
رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاهداران کشور، با اشاره به جزئیات، اهداف و چالش‌های پیش روی این طرح، به ایسنا گفت: این تغییر، در صورت اجرا، نیازمند تدوین آیین‌نامه‌های شفاف و در نظر گرفتن زیرساخت‌های فنی و مالی لازم خواهدبود.
وی با اشاره به ملاحظات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این طرح، بر اهمیت حمایت دولت در تأمین منابع مالی برای جایگاه‌ها و زیرساخت‌های موردنیاز تأکید کرد. به گفته وی، بر اساس مصوبه مجلس در قانون بودجه، این موضوع به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفته است و پیش‌بینیمی‌شود تا سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۴، تکلیف این طرح مشخص شود.
نواز با بیان اینکه هدف اصلی طرح‌های جایگزین، ازجمله این طرح، مدیریت بهتر یارانه سوخت، کاهش هزینه‌ها و تسهیل ارائه خدمات در جایگاه‌های سوخت است، اظهار کرد: بررسی‌های فنی و تجربیات گذشته نشان داده که در صورتوجود سازوکار مناسب، استفاده از کارت بانکی افراد به‌جای کارت سوخت می‌تواند مؤثر باشد.
وی در ادامه افزود: البته جایگاه‌ها توان مالی لازم برای انجام تغییرات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این طرح را ندارند و دولت باید منابع لازم را برای اجرای آن تخصیص دهد.
به اعتقاد کارشناسان، طرح حذف کارت سوخت و جایگزینی آن با سهمیه بنزین در کارت‌های بانکی، گامی در راستای بهینه‌سازی یارانه سوخت، کاهش هزینه‌های اجرایی و تسهیل فرآیند سوخت‌گیری است. با این حال، برای اجرای موفق آن، باید زیرساخت‌های فنی و مالی مناسب فراهم شده و چالش‌های احتمالی مدیریت شوند.
حال باید دید که دولت و بخش خصوصی چطور و با چه تمهیداتی خواهند توانست این تغییر بزرگ را در نظام یارانه‌ای کشور اجرایی کنند.
