وام یارانه | ارائه تسهیلات مسکن به دهک‌های آسیب‌پذیر، نه‌تنها یک ضرورت اجتماعی و اخلاقی است، بلکه یکی از پیش‌نیازهای کلیدی برای برقراری عدالت اقتصادی و ایجاد ثبات در جامعه به‌شمار می‌آید. در شرایطی که شکاف طبقاتی در حوزه مسکن روز به روز بیشتر می‌شود و بسیاری از خانواده‌های کم‌درآمد از داشتن سرپناهی امن و مناسب محروم‌اند، حمایت هدفمند از این اقشار از طریق اعطای تسهیلات، به یکی از مطالبات جدی و فوری بدل شده است.
دهک‌های پایین درآمدی، اغلب نه‌تنها توانایی خرید خانه را ندارند، بلکه در تامین اجاره‌بهای ماهانه نیز با دشواری‌های فراوانی مواجه‌اند. رشد بی‌رویه قیمت ملک، تورم افسارگسیخته در بازار اجاره، و کاهش قدرت خرید عمومی باعث شده که بسیاری از این خانواده‌ها در حاشیه شهرها، مناطق فرسوده یا حتی سکونتگاه‌های غیررسمی پناه بگیرند. تداوم این روند، در کنار پیامدهای اجتماعی و روانی، می‌تواند زمینه‌ساز آسیب‌های گسترده‌تری مانند مهاجرت‌های اجباری، افزایش حاشیه‌نشینی، رشد فقر شهری و نارضایتی عمومی شود.
در این میان، دولت‌ها وظیفه دارند با طراحی برنامه‌های مشخص و ارائه تسهیلات بلندمدت، کم‌بهره یا حتی بلاعوض، شرایطی را فراهم آورند که اقشار کم‌درآمد نیز امکان بهره‌مندی از حق اولیه مسکن را داشته باشند. این حمایت‌ها می‌تواند شامل وام‌های مسکن با اقساط متناسب با درآمد، ساخت واحدهای کوچک و ارزان‌قیمت، اجاره‌داری اجتماعی، تخصیص زمین رایگان یا با تخفیف ویژه، و یارانه‌های اجاره باشد.
همچنین لازم است که تسهیلات ارائه‌شده، نه صرفاً در قالب شعار، بلکه با سازوکار اجرایی دقیق، شفاف و قابل پیگیری عرضه شود؛ به‌گونه‌ای که هدف‌گذاری آن دقیقاً معطوف به گروه‌های هدف باشد و از انحراف منابع جلوگیری گردد. تجربه کشورهای موفق در این حوزه نشان می‌دهد که ترکیب سیاست‌های حمایتی، نظارت دقیق، و مشارکت بخش خصوصی و تعاونی‌ها، می‌تواند نتایج پایداری در رفع بحران مسکن برای اقشار آسیب‌پذیر به همراه داشته باشد.
در نهایت، برخورداری از مسکن مناسب، تنها یک نیاز مادی نیست؛ بلکه بنیانی برای کرامت انسانی، ثبات خانوادگی، سلامت روانی و مشارکت اجتماعی است. اگر جامعه‌ای بخواهد به سوی توسعه پایدار و عدالت اجتماعی حرکت کند، ناگزیر باید تأمین مسکن برای دهک‌های پایین درآمدی را در صدر اولویت‌های خود قرار دهد.
پرداخت وام ۴۰۰ میلیونی مسکن به دهک‌های ۱ تا ۳ آغاز شد؛ ارائه اجاره‌نامه با کد رهگیری الزامی است. وزارت راه و شهرسازی با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمد، تسهیلات قرض‌الحسنه را به متقاضیان واجد شرایط اعطا می‌کند.
نرگس مرزبان، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در گفتگوی تلویزیونی با اشاره به بسته استیجار و اجاره‌بها، گفت: ماهیت سامانه املاک و اسکان به صورت مستقیم به اعطای تسهیلات به مستأجران مرتبط نیست. این سامانه با هدف شناسایی خانه‌های خالی طراحی شده است تا با هدایت این واحد‌ها به بازار، موجودی مسکن ملکی و استیجاری افزایش یابد.
وام مسکن ۴۰۰ میلیونی ویژه دهک‌های یک تا سه
مرزبان همچنین از اختصاص تسهیلات قرض‌الحسنه با سقف فردی ۴۰۰ میلیون تومان برای دهک‌های اول تا سوم خبر داد و بیان کرد: این افراد از طریق نهاد‌های حمایتی نظیر کمیته امداد، بهزیستی، بنیاد شهید و بنیاد مسکن معرفی می‌شوند. این تسهیلات با نرخ سود پایین‌تری ارائه شده و نقش مؤثری در حمایت از اقشار کم‌درآمد ایفا خواهد کرد.
وی ادامه داد: در شورای عالی مسکن مصوب شده که وزارت راه و شهرسازی بخشی از منابع و امکانات خود را به احداث مسکن استیجاری اختصاص دهد. هدف از این طرح، حمایت از زوج‌های جوان و اقشار کم‌درآمد است تا این گروه‌ها بتوانند با اجاره‌نشینی از طریق دولت، در مسیر توانمندی و ورود به بازار مالکیت مسکن قرار گیرند.
مرزبان افزود: اجرای این سیاست در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته نیز رایج است و نیاز بازار مسکن ایران ایجاب می‌کند چنین مدلی عملیاتی شود. برنامه اجرایی این طرح در حال تدوین است.
مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در پایان با اشاره به نقش بخش خصوصی در اجرای طرح ساخت و اجاره مسکن، گفت: دولت امکان مداخله کامل در حوزه مالکیت خصوصی را ندارد، اما بسته‌های حمایتی ویژه‌ای برای نوسازی بافت‌های فرسوده شهری طراحی شده که شامل تسهیلات مالی، مشوق‌های شهرسازانه و حمایت‌های حقوقی است. این سیاست با هدف ترغیب مالکان برای بازسازی واحدهای فرسوده و تأمین مسکن مناسب برای اقشار فاقد سرپناه دنبال می‌شود.
منبع: صدا و سیما
