برق گرفتگی به حادثه‌ای می‌گویند که قسمتی از بدن انسان، جزئی از یک مدار بسته الکتریکی می‌شود و یک سری ضایعات الکتریکی در بدن فرد ایجاد می‌شود. برق گرفتگی در حقیقت نوعی شوک است که از بدن عبور می‌کند.
شوک الکتریکی چیست؟
به طور کلی عبور جریان برق از بدن را برق گرفتگی یا شوک الکتریکی می‌گویند. در صورتی که جریان برق از بدن عبور کند،بدن عکس العمل شدید در مقابل آن از خود نشان می‌دهد که به آن شوک الکتریکی می‌گویند.برای به وجود آمدن شوک باید مقدار جریان برق و شرایط فرد در قبول آن کافی باشد.اثرات این برق گرفتگی از احساس شوک شروع شده تا حالت سنکوپ یعنی بیهوشی کامل می‌تواند برسد.
آیا برق گرفتگی خطر مرگ دارد؟
وقتی شخصی دچار برق گرفتگی می‌شود، عبور جریان الکتریکی از طریق بدن ممکن است وی را از هوش برده،منجر به توقف تنفس و حتی ضربان قلب وی شود.
علائم بالینی در برق گرفتگی چیست؟
علائم بالینی در برق گرفتگی شامل تظاهرات پوست، تظاهرات عصبی، تظاهرات قلبی عروقی، تظاهرات ریوی، تظاهرات گوارشی و تظاهرات کلیوی می‌شود.
درمان برق گرفتگی چیست؟
۱-جدا کردن مصدوم از جریان برق با رعایت نکات ایمنی
۲-کنترل علائم حیاتی
۳-تماس با ۱۱۵
۴-پاهای مصدوم از سطح بدنش بالاتر قرار بگیرد
۵-گاهی برق گرفتگی با سوختگی همراه است. اگر سوختگی سطحی بود، موضع را با آب خنک شستشو داده و پانسمان کنید اما اگر سوختگی عمیق بود مصدوم را بلافاصله به مراکز درمانی برسانید.
افشین امینی، متخصص طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی درباره اورژانسی‌ترین اقدامات در مواجه با فردی که دچار برق‌گرفتگی شده توضیحاتی ارایه داد.
وی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین مواردی که می‌تواند به مصدوم دچار برق‌گرفتگی کمک کند، مهارت کافی فرد کمک کننده است، اظهار کرد: درصورتی که فاقد مهارت کافی هستید عدم ورود به منطقه خطر منطقی‌ترین و مفیدترین کار شماست.
متخصص طب اورژانس دانشگاه داشتن مهارت کافی در برق‌گرفتگی‌ها را مهمترین فاکتور کمک به مصدوم عنوان کرد و افزود: یادتان باشد اگر وارد منطقه‌ای شدید که درآن محل برق گرفتگی وجود دارد، قبل از اینکه به سمت مصدوم بروید ابتدا منبع برق را قطع کنید.
این عضو هیأت علمی دانشگاه یادآوری کرد: در گام اول باید منبع اصلی برق قطع شود چرا که در غیر این صورت، فردی که قصد کمک دارد هم در معرض خطر است ضمن اینکه صدمات بیشتری را هم متوجه مصدوم خواهد کرد.
امینی با اشاره به این موضوع که اگر دسترسی به منبع برق ندارید به طور مثال منبع برق تیر برق شهری است توضیح داد: در این مواقع جدا کردن ارتباط فرد با منبع برق می‌تواند کمک کننده باشد.
وی با تاکید بر اینکه باید ابتدا یاد بگیرید که روش‌های مراقبت از خود در برق‌گرفتگی‌ها چگونه است اضافه کرد: اگر به سراغ منابع برق می‌روید حتما باید مجهز به دستکش مقاوم به رسانا باشید.
امینی هشدار داد: با لوازم ایمنی درمحل‌هایی که احتمال برق‌گرفتگی وجود دارد آشنا باشید و بدانید چه نوع دستکش و کفشی را باید بپوشید.
وی تاکید کرد: در گام اول اتصالات را شناسایی کنید، به طور مثال اگر قرار است میله بلند فلزی را حمل کنید ابتدا باید ارتفاع آن را تا سیم‌های برق محاسبه کنید، چرا که در صورتی که میله آهنی با سیم‌های تیربرق تماس پیدا کند بدون شک دچار برق‌گرفتگی خواهید شد.
این عضو هیأت علمی طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: اگر روی پشت بام میله فلزی بلندی را جابه‌جا می‌کنید خیلی مراقب باشید که این میله به سیم‌های برق شهری برخورد نکند.
امینی یادآوری کرد: ارزیابی دقیقی نسبت به اتصالات برقی داشته باشید.
وی با اشاره به اینکه دستکش‌های مقاوم در برابر رسانا را برای کمک به فرد دچار سانحه برق‌گرفتگی باید بشناسید ادامه داد: این موضوع هم که کفش شما خیس نباشد در مواجه با اتصالات برقی و یا فردی که دچار برق‌گرفتگی شده اهمیت دارد، چرا که به محض برقراری اتصال حتما دچار برق گرفتگی خواهید شد.
امینی با تاکید بر اینکه پروسه برق گرفتگی دارای ورودی و خروجی است هشدار داد: اگر با دو دست یک منبع را بگیرید حتما برق شما را خواهد گرفت ولی اگر دو دست شما به هم متصل باشد، چون تنها یک ورودی وجود دارد، احتمال برق‌گرفتگی کمتر است.
وی گفت: به شرایط اطرافتان توجه داشته باشید، اگر هوا بارانی و همه جا خیس شده یا بر اثر باد و طوفان تیربرقی دچار آسیب شده باشد، دقت کنید که یک ورودی و خروجی داشته باشید به طور مثال اگر روی دوپای خود ایستاده‌اید، روی یک پا بایستید، شما در این حالت تنها یک ورودی دارید و احتمال برق‌گرفتگی به شدت پایین خواهد آمد.
وی ادامه داد: در شرایطی که هوا بارانی و یا اطراف محل برق گرفته خیس است، فورا هر دو پا را به هم بچسبانید و اجازه ندهید دو ورودی داشته باشید و خروج نداشته باشید، این موضوع منجر به این مسئله خواهدشد که احتمال برق گرفتگی شما به حداقل برسد.
امینی در پاسخ به این سوال که در صورت مواجهه با فردی که دچار برق گرفتگی شده چه اقدامی ضروری است؟ ادامه داد: در گام اول منبع برق را قطع کنید و اگر نمی‌دانید منبع برق‌گرفتگی کجاست، از این موضوع که شما در معرض خطر نیستید مطمئن شوید، به طور مثال اگر جریان برق در همه جا منتشر شده باید از کفش‌ها و دستکش‌های عایق استفاده کنید.
وی ادامه داد: اگر لوازم مقاوم در برابر برق ندارید، می‌توانید از چوب خشک استفاده کنید و فرد را از منبع برق جدا کنید، این کار منجر به این می‌شود که مدت زمان برق‌گرفتگی کمتر شده، سوختگی به حداقل برسد و اختلال در ریتم قلب نیز کاهش یابد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان اینکه اگر فردی در اثر برق‌گرفتگی دچار اختلال در ریتم قلب و کاهش هوشیاری شد باید ضمن حفظ خونسردی اقدامات اورژانسی احیا را برای فرد انجام دهید تاکیدکرد: اگر مصدوم دچار سوختگی شد و هوشیار است به او چیزی نخورانید و اجازه دهید فرد در حالت استراحت مطلق باشد. استفاده از پمادهای سوختگی موضعی توصیه دیگر این عضو هیأت علمی دانشگاه در مواجه با سوختگی ناشی از برق گرفتگی بود.
وی تاکید کرد: در اسرع وقت با اورژانس تماس بگیرید یا بیمار را به اولین مرکز بیمارستانی برسانید.
وی تاکید کرد: سوختگی با برق می‌تواند مشکلات زیادی را به‌دنبال داشته باشد، بنابراین برق‌گرفتگی را جدی بگیرید و در اولین فرصت بیمار را به مراکز درمانی برسانید.
