تمامی فرآیندهای بدن توسط هورمون‌ها کنترل میشود که سیستم غدد و متابولیسم مسئول تولید و آزادسازی این هورمون‌هاست؛ هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که عملکرد بدن را هماهنگ می‌کنند. عملکرد بدن شامل متابولیسم، رشد و تکامل، احساسات، خلق‌وخو و حتی خواب است. در پاسخ به آسیب‌ها، استرس و عوامل محیطی این هورمون‌ها هستند که رفتار شخص را تعیین می‌کنند بنابراین تمامی فرایندهای شیمیایی که در بدن انجام میشود تا شخص را زنده نگه دارد و اندام‌های بدن به طور طبیعی کار کنند، جز سیستم متابولیسم هستند.
در این ارتباط، یونس پناهی معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در آیین گرامیداشت بیست و پنجمین سال اجرای مطالعه قند و لیپید شهر تهران با اشاره به اهمیت بیماری‌های قلبی و عروقی در دوران حاضر، این نکته را یادآور شد که فشارخون، چاقی، عدم تحرک و دیابت امروزه مساله مهم جامعه بشری محسوب میشود.
وی با بیان اینکه ایران در حوزه پژوهش‌های غدد و متابولیسم رتبه ۱۰ جهانی را در اختیار دارد، افزود: یک چهارم علم خاورمیانه در حوزه غدد و متابولیسم در ایران تولید میشود به طوری که ایران در این حوزه رتبه نخست منطقه را در اختیار دارد و ترکیه نیز با فاصله بسیار از ایران، در جایگاه دوم قرار گرفته است.
پناهی با یادآوری اینکه چاقی یکی از جدی‌ترین مسائلی است که ارتباط مستقیم با بیماری‌های متابولیک به ویژه دیابت دارد، افزود: در سال ۲۰۰۹ میلادی دیابت در جایگاه یازدهم علل مرگ و میر قرار داشت که در سال ۲۰۱۹ میلادی این جایگاه به رتبه پنجم رسید.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت کاهش عوامل خطر با توسعه تحقیقات پیشگیرانه را یکی از سیاست‌های جدی این وزارتخانه برشمرد و از تغییر الگوی ابتلا در بیماری‌های غدد خبر داد و گفت: افزایش در میزان بروز سرطان تیروئید طی مطالعه ۱۵ ساله گزارش شده است. این مطالعه نشان می‌دهد این سرطان در خانم‌ها به طرز قابل‌توجهی بیشتر از مردان افزایش داشته و در مناطق مرکزی کشور متمرکز است.
پناهی بحران کووید ۱۹ و قرار گرفتن بیشتر ناحیه سر و گردن در معرض اشعه سی تی اسکن، به عنوان یکی از عوامل خطر سرطان تیروئید را در این آمار موثر دانست و افزود: التهاب حاد تیروئید به دنبال ابتلا به کرونا نیز از دیگر موضوعاتی است که باید بررسی شود.
وی با بیان اینکه تغییر سبک زندگی و افزایش استرس نیز در ابتلا به این نوع و برخی انواع دیگر سرطان نقش دارد، ادامه داد: کنترل چاقی امروزه می تواند برای پیشگیری از بیماری های مرتبط با غدد موثر واقع شود.
پناهی افزود: میزان بروز جهانی دیابت نوع یک از سال ۲۰۱۹ میلادی حدود ۱۹.۷۳ در صد هزار بوده که در سال ۲۰۲۰ میلادی به ۳۲.۳۲ در صد هزار رسیده است؛ این موضوع نیز نشان می‌دهد بحران کرونا در بروز دیابت نوع یک نیز می‌تواند نقش داشته باشد.
به گفته وی، مقایسه داده‌ها نشان می‌دهد بروز دیابت نوع یک در اطفال در دوران کرونا ۹.۵ درصد افزایش داشته است.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت از رابطه مستقیم عوامل محیطی و بروز اختلال غدد درون ریز خبر داد و گفت: تغییرات اقلیمی و آب و هوا می‌تواند در بروز بیماری های غدد درون ریز موثر باشد، همچنین نتایج یک مطالعه جدید کشوری رابطه میان دیابت و ناباروری را نشان می دهد که این موضوع در اجرای طرح جوانی جمعیت اهمیت ویژه ای دارد.
وی با بیان نقش پررنگ داده های بایوبانک‌ها در انجام مطالعات بزرگ در وزارت بهداشت، گفت: در همین راستا نگرانی‌هایی وجود دارد؛ یکی از این دغدغه‌ها این است که داده های مطالعات بزرگ باید در اختیار همه مردم، متولیان و مسئولان قرار گیرد که این امکان در بستر ترجمان دانش فراهم میشود. همچنین داده‌ها باید در اختیار روسای دانشگاه‌ها نیز قرار گیرد، چراکه درصد قابل توجهی از هزینه‌ها صرف جمع آوری داده در وزارت بهداشت میشود.
